Ποια δημοφιλή τρόφιμα απειλούνται με εξαφάνιση λόγω κλιματικής αλλαγής -Δύο ελληνικά ανάμεσά τους

Η μουστάρδα Ντιζόν υπέστη πρόσφατα τόσο μεγάλη ζημιά από την κλιματική αλλαγή, που οι Γάλλοι λιανοπωλητές περιόρισαν τους πελάτες σε ένα μόνο βάζο σε κάθε αγορά τους.

Δεν είναι μυστικό ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες, λόγω της κλιματικής αλλαγής, θέτουν σε κίνδυνο το παγκόσμιο σύστημα προμήθειας τροφίμων.

Ξηρασίες, καύσωνες, πυρκαγιές και πλημμύρες συνδυάζονται για να προκαλέσουν πλήγματα σε βασικές καλλιέργειες όπως το σιτάρι και το ρύζι, καθώς και τα θαλασσινά, τον καφέ και τη σοκολάτα.

Αλλά εκτός από τις προφανείς επιπτώσεις στην παγκόσμια τροφική αλυσίδα - λιμοί, ελλείψεις τροφίμων και αυξήσεις τιμών - ενδέχεται να δούμε σύντομα το τέλος των παραδοσιακών γαστρονομικών προϊόντων κάποιων χωρών.

Φανταστείτε το Βέλγιο χωρίς ένα χωνάκι «φριτ» με μαγιονέζα ή μια γαλλική μπαγκέτα «jambon beurre» χωρίς μουστάρδα Ντιζόν.

Ο τουρκικός μεζές μπορεί να χρειαστεί να σερβίρεται χωρίς χούμους, το σκανδιναβικό «smørrebrød» θα μπορούσε να χάσει το βασικό «gravlax» (καπνιστός σολομός) και η Ολλανδία μπορεί σύντομα να χάσει το τυρί Gouda.

Το Euronews Green αναλύει ποιες χώρες παράγουν τρόφιμα που βρίσκονται στο χείλος της κλιματικής εξαφάνισης.

Τι συμβαίνει με το τυρί Gouda

Oι ειδικοί προβλέπουν την εξαφάνιση του τυριού Gouda του μέσα σε 100 χρόνια.

Η ολλανδική τυροκομία έχει ετήσια αξία εξαγωγών 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων (1,6 δισεκατομμύρια ευρώ), αλλά η πόλη Γκούντα, η οποία είναι ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή λόγω της χαμηλής στάθμης της θάλασσας, κινδυνεύει ολοένα και περισσότερο από τις πλημμύρες που προκαλούνται εξαιτίας της.

«Δεν θα περίμενα πολύ τυρί από το Gouda σε 100 χρόνια», δήλωσε στους New York Times ο Jan Rotmans, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Erasmus του Ρότερνταμ. «Αν η γη γίνει νερό και οι αγελάδες εξαφανιστούν, το τυρί θα πρέπει να έρθει από το ανατολικό τμήμα της χώρας και δεν θα είναι πια Γκούντα», σημειώνει.

Απειλούνται με εξαφάνιση τα μύδια 

Φέτος, οι Έλληνες παραγωγοί ανέφεραν μείωση 90% στα αλιεύματα μυδιών για την μετά από παρατεταμένο καύσωνα στην κύρια περιοχή παραγωγής μυδιών, τον Θερμαϊκό Κόλπο.

Οι καύσωνες του Ιουλίου έστειλαν τις θερμοκρασίες στη θάλασσα πάνω από 30°C για μέρες, σκοτώνοντας τα μύδια. Η χώρα είχε προηγουμένως δει μαζικούς θανάτους μυδιών το 2021, αλλά οι επιστήμονες προέβλεψαν τότε ότι το σενάριο δεν θα επαναληφθεί μέχρι το 2031.

Για ορισμένους αλιείς, το 100% της παραγωγής καταστράφηκε, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα γίνει συγκομιδή μυδιών το 2025 και τα ελληνικά μύδια σαγανάκι θα είναι εκτός μενού στις ταβέρνες. Το πιάτο φτιάχνεται συχνά με το βασικό ελληνικό τυρί φέτα, το οποίο ορισμένοι ερευνητές βιωσιμότητας λένε ότι κινδυνεύει να περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό μέχρι το 2050.

Ιταλική τρούφα

Θα μπορούσε να είναι το τέλος για το «χρυσό της Ιταλίας», τη λευκή τρούφα Οι λευκές τρούφες της Ιταλίας - ταξινομημένες από την UNESCO το 2021 ως άυλη κληρονομιά της ανθρωπότητας - απειλούνται επίσης από την κλιματική αλλαγή. 
Το φυσικό περιβάλλον του μύκητα αποδυναμώνεται από την υπερθέρμανση του πλανήτη, την ξηρασία, την αποψίλωση των δασών και τις ξαφνικές αλλαγές θερμοκρασίας.

Οι λευκές τρούφες προτιμούν το κρύο και την υγρασία, αλλά στις αρχές Νοεμβρίου φέτος οι θερμοκρασίες έφτασαν τους 20°C.

Η περίοδος συγκομιδής της λευκής τρούφας παραδοσιακά διαρκεί από τον Οκτώβριο έως τα τέλη Ιανουαρίου, αλλά η αλλαγή των καιρικών μοτίβων καθιστά αυτή τη περίοδο συντομότερη. Μπορούν επίσης να υποστούν βλάβη τόσο από την ξηρασία όσο και από την άφθονη βροχή.

Η αποψίλωση των δασών είναι επίσης ένας κίνδυνος. Ο Mario Aprile, πρόεδρος της ένωσης κυνηγών τρούφας του Πιεμόντε, προειδοποιεί: «Η λευκή τρούφα δεν μπορεί να καλλιεργηθεί, σε αντίθεση με τη μαύρη. Χωρίς δέντρα, δεν υπάρχουν τρούφες», επισημαίνει.

Πείτε αντίο στις παγκοσμίου φήμης φλαμανδικές πατάτες

Πέρυσι, εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι πατάτας απέτυχαν να φτάσουν στην αγορά στην Ευρώπη, μια περιοχή που καταναλώνει την υψηλότερη κατά κεφαλήν ποσότητα πατατών στον κόσμο (περίπου 90 κιλά ετησίως). Και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι μέχρι το 2050, η παγκόσμια παραγωγή πατάτας θα μπορούσε να μειωθεί κατά 9%.

Το Bloomberg ανέφερε ότι το Βέλγιο - διάσημο για την επινόηση των «φρίκης», το οποίο παραδοσιακά σερβίρει χωνάκια με μαγιονέζα, πλήττεται ιδιαίτερα από τις επιπτώσεις της κλιματική αλλαγή στις καλλιέργειες πατάτας.

Οι έντονες βροχοπτώσεις πλημμύρισαν φέτος τα χωράφια πατάτας του Βελγίου, με τη συγκομιδή να καθυστερεί πολύ και μόνο στο 50 τοις εκατό των καλλιεργειών να έχει γίνει συγκομιδή.

Η έλλειψη μουστάρδας Ντιζόν στη Γαλλία θα μπορούσε να συνεχιστεί

Η Γαλλία έγινε πρωτοσέλιδο πριν από δύο χρόνια για μια πρωτοφανή έλλειψη σε ένα από τα πιο διάσημα καρυκεύματα, τη μουστάρδα Ντιζόν.

Τα γαλλικά σούπερ μάρκετ ξέμειναν από την πικάντικη σάλτσα, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 10 τοις εκατό και οι λιανοπωλητές περιόρισαν τους πελάτες σε ένα βάζο για κάθε αγορά.

Σε αντίθεση με τη σαμπάνια ή το ροκφόρ, που προστατεύονται από το Appellation d'Origine Contrôlée και πρέπει να δημιουργηθούν στις περιοχές για τις οποίες ονομάζονται, η μουστάρδα Ντιζόν αναφέρεται στη συνταγή αιώνων που παντρεύει τους σπόρους μουστάρδας με το λευκό κρασί.

Και παρόλο που αποτελεί βασικό βασικό προϊόν της περιοχής της Βουργουνδίας, η έλλειψη στην πραγματικότητα προήλθε από τον Καναδά, ο οποίος παράγει περίπου το 80 τοις εκατό της μουστάρδας παγκόσμια. Τα χρόνια ξηρών καλοκαιριών έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα του Καναδά και το 2022, οι καλλιέργειες της χώρας εξαφανίστηκαν από την ξηρασία.

Ταυτόχρονα ,στη Γαλλία, οι εγχώριες καλλιέργειες μουστάρδας επλήγησαν από ασυνήθιστα υγρούς χειμώνες. Οι ειδικοί λένε ότι αυτά τα καιρικά μοτίβα θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την καλλιέργεια - που σημαίνει ότι μπορεί να δούμε ξανά έλλειψη μουστάρδας σύντομα.

Η Τουρκία μπορεί να χάσει το χούμους

Ερευνητές στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους στο Kew αναγνωρίζουν την ξηρασία ως τη μεγαλύτερη κλιματική πρόκληση του ρεβιθιού, εκτιμώντας ότι οι παγκόσμιες καλλιέργειες ρεβιθιού θα έχουν απώλεια 50 τοις εκατό λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Στην Τουρκία, όπου τα ρεβίθια παρουσιάζονται σε μεγάλο βαθμό στους παραδοσιακούς μεζέδες και σε πολλά βασικά πιάτα, οι καλλιέργειες ήταν πολύ χαμηλότερες φέτος από πέρυσι, λόγω των κλιματικών συνθηκών.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα ρεβίθια έχασαν τη γενετική τους ποικιλότητα πριν από περισσότερα από 10.000 χρόνια, εκτρέφονταν για καλλιέργειες, που σημαίνει ότι έχουν λιγότερη αντίσταση στα ακραία καιρικά φαινόμενα -η παραγωγή είναι ήδη ευάλωτη σε πλημμύρες και ξηρασίες.

Για την Ισπανία, είναι το ελαιόλαδο που έχει πληγεί περισσότερο

Η Ισπανία είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στην παραγωγή ελαιολάδου, αλλά η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να αλλάξει αυτό το καθεστώς και να επηρεάσει πιάτα όπως το «allioli» της Βαλένθια και το ανδαλουσιανό «gambas al ajillo» (γαρίδες σε σκόρδο και ελαιόλαδο).

Τα τελευταία χρόνια, οι μέσες θερμοκρασίες της άνοιξης έχουν ξεπεράσει τα συνήθη πρότυπα έως και 4°C. Σε συνδυασμό με τις επίμονα χαμηλές βροχοπτώσεις το 2022 και το 2023, οι έντονες ξηρασίες οδήγησαν σε μείωση κατά 50 τοις εκατό της παραγωγής ισπανικού ελαιολάδου πέρυσι.

Κίνδυνος και για το gravlax

Ο Σαμ Κας, πρώην σεφ του Λευκού Οίκου και πολιτικός σύμβουλος του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, παρέθεσε για πρώτη φορά δείπνα με τρόφιμα υπό εξαφάνιση στο COP21, αφού τα παρουσίασε στο Νταβός για το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ και σε όλες τις ΗΠΑ. Φέτος, παρουσίασε ένα μενού με σολομό Νορβηγίας.

Τα θαλασσινά κινδυνεύουν από την κλιματική κρίση, με το Reuters να αναφέρει ότι οι νορβηγοί αλιείς σολομού παλεύουν με τις επιπτώσεις του. Οι σκληροί χειμώνες, τα κλιματικά μοτίβα του Ελ Νίνιο και το υψηλό 20 ετών στις επιθέσεις μεδουσών (που μπορεί να αποδοθεί στην αλλαγή των μοτίβων συμπεριφοράς λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας της θάλασσας) έχουν οδηγήσει τη θνησιμότητα των ψαριών στα ανοικτά των νορβηγικών ακτών σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ.