Στο β’ εξάμηνο του 2022 το πρώτο “πράσινο” ομόλογο
Του χρόνου, τέτοια εποχή κι εκτός απροόπτου, στην... τροπαιοθήκη του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους θα έχει προστεθεί ένα... “πράσινο” ομόλογο, την έκδοση του οποίου προανήγγειλε χθες ο υπουργός Οικονομικών ως μέτρο που θα ενισχύσει την “πράσινη” και βιώσιμη ανάπτυξη.
Τι εστί, όμως, “πράσινο” ομόλογο; Με απλά λόγια πρόκειται για μια έκδοση με αποκλειστικό στόχο τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών projects ήτοι έργα για την ενεργειακή επάρκεια, την πρόληψη περιβαλλοντικής ρύπανσης, τη βιώσιμη γεωργία, αλιεία και δασοκομία, την προστασία των οικοσυστημάτων, τις “καθαρές” μεταφορές, τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων. Και κάπου εδώ εντοπίζεται η πρώτη και ίσως μεγαλύτερη δυσκολία για την Ελλάδα αλλά και άλλες μικρές χώρες, που προγραμματίζουν τέτοιες εκδόσεις.
Το “κλειδί” για μια τέτοια έκδοση είναι η σύνδεση της με συγκεκριμένα projects, τα οποία ΔΕΝ χρηματοδοτούνται από άλλες πηγές. Προφανές είναι ότι η Ελλάδα και άλλες χώρες ανάλογου μεγέθους, που αναμένουν τις αυξημένες ροές από το Ταμείο Ανάκαμψης και το νέο ΕΣΠΑ για τους “πράσινους” στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα δυσκολευθούν ιδιαιτέρως να βρουν “πράσινα” projects που να συγκεντρώνουν δύο προϋποθέσεις, έτσι ώστε να καλυφθούν από εκδόσεις “πράσινων” ομολόγων: 1) να είναι “ορφανά” από χρηματοδότηση 2) να είναι μακροπρόθεσμου ορίζοντα, δηλαδή επί της ουσίας μεγάλα έργα.
Το παρήγορο είναι ότι τέτοιου είδους ομόλογα μπορούν να χρηματοδοτήσουν και υφιστάμενα “πράσινα” projects , ως και 2 χρόνια πίσω, συνεπώς με καλή προετοιμασία- που ήδη γίνεται- η έκδοση του είναι εφικτή. Με δεδομένο, πάντως, ότι ο χαρακτήρας του είναι μακροπρόθεσμος και δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 3 δισ ευρώ, η δεύτερη έκδοση θα είναι σαφώς πιο δύσκολη.
Ένας ακόμα προβληματισμός για την Ελλάδα και άλλες χώρες αναλόγου μεγέθους, είναι μήπως τέτοιου είδους εκδόσεις, με ειδικά χαρακτηριστικά, “ροκανίσουν” το συμβατικό δανειακό πρόγραμμα. Ο προβληματισμός αυτός φαίνεται να αμβλύνεται από το γεγονός ότι ήδη καταγράφεται ενδιαφέρον στις αγορές για τέτοιου είδους ομόλογα, από επενδυτές που θέλουν να εμφανίσουν ένα πιο “καθαρό” πρόσωπο. Κι επειδή η ζήτηση σε καμία περίπτωση δεν καλύπτεται από την προσφορά, οι συνθήκες δεν είναι απαογορευτικές. Τουναντίον.
Τρία είναι τα θετικά τέτοιων κινήσεων: 1) βελτιώνεται η εικόνα της χώρας 2) χαμηλώνει το κόστος δανεισμού 3) διευρύνεται η επενδυτική βάση. Με αυτά τα δεδομένα, η έκδοση ενός “πράσινου” ομολόγου, που απορριπτόταν ως ειδικό προϊόν, με ξεχωριστή καμπύλη αποδόσεων, πλέον βαίνει ολοταχώς για το δανειακό πρόγραμμα της επόμενης χρονιάς. Ήδη η φάση της προεργασίας έχει ξεκινήσει, ωστόσο η επόμενη φάση υπολογίζεται ότι θα διαρκέσει για τουλάχιστον 6 μήνες, όπου θα πρέπει να “στηθεί” το πλαίσιο, με τη συνεργασία όλων των συναρμόδιων υπουργείων για το κατάλληλο project. Στην τελική φάση, υπάρχει ανεξάρτητη πιστοποίηση για το κατά πόσο ένα τέτοιο ομόλογο καλύπτει τις “πράσινες” προδιαγραφές, ενώ συνήθως υπάρχει και ανεξάρτητος παρατηρητής (auditor) για την εξέλιξη του χρηματοδοτούμενου έργου.
Νομική δέσμευση για την υλοποίηση του συγκεκριμένου project δεν υπάρχει, αλλά όπως λένε άνθρωποι της αγοράς, θα πληγεί η αξιοπιστία της χώρας. Με αυτό το δεδομένο κι ως πρόσθετη δικλείδα ασφαλείας, στο πρώτο εξάμηνο του 2022 θα “τρέξει” εμπροσθοβαρώς- ως συνήθως- το συμβατικό δανειακό πρόγραμμα και στο δεύτερο μισό του έτους θα βγει το “πράσινο” ομόλογο.
Για την ιστορία, το πρώτο “πράσινο” ομόλογο εκδόθηκε το 2009 από την Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ σήμερα υπολογίζεται ότι τέτοιου είδους ομόλογα ξεπερνάνε τα 250 δισ δολάρια στις διεθνείς αγορές.