Οι αλλαγές που εξετάζονται στο νόμο για τις δημόσιες συμβάσεις
Σημαντικά αναμένεται να αλλάξει η διαδικασία η οποία διέπει τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων για αγαθά και υπηρεσίες, αλλά και για τη δημοπράτηση έργων, μετά από την ψήφιση σχετικού σχεδίου νόμου που ετοιμάζουν τα υπουργεία Ανάπτυξης και Υποδομών.
Στόχος της νομοθετικής πρωτοβουλίας των δύο υπουργείων, η οποία θα κατατεθεί στη Βουλή τον Οκτώβριο, είναι η αντιμετώπιση διαχρονικών παθογενειών στις δημόσιες συμβάσεις, όπως οι μεγάλες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση διαγωνισμών, οι ασυνήθιστα υψηλές εκπτώσεις και οι συχνές προσφυγές στη δικαιοσύνη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ των προτάσεων που εξετάζονται σοβαρά είναι η τροποποίηση των μειοδοτικών διαγωνισμών του Δημοσίου για την προμήθεια αγαθών και για την παροχή υπηρεσιών, προκειμένου να υπάρχει δυνατότητα προσφυγής στη δικαιοσύνη μόνο στο τέλος της διαδικασίας και όχι σε όλα τα διαφορετικά στάδια.
Με τον υφιστάμενο νόμο περί δημοσίων συμβάσεων (4412/2016), οι υποψήφιοι που συμμετέχουν σε διαγωνισμό του Δημοσίου έχουν το δικαίωμα προσφυγής τόσο στην Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΕΠΠ) όσο και στη δικαιοσύνη σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.
Δηλαδή, στο πρώτο στάδιο το οποίο αφορά την υποβολή των δικαιολογητικών συμμετοχής και των τεχνικών προσφορών, στη δεύτερη φάση με την κατάθεση οικονομικών προσφορών, αλλά και στο τελικό στάδιο, όταν ο προσωρινός μειοδότης καλείται να υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά κατακύρωσης του έργου.
Η δυνατότητα πολλαπλών προσφυγών πολύ συχνά οδηγεί σε σοβαρές καθυστερήσεις με αποτέλεσμα να απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση ακόμα και απλών διαγωνισμών οι οποίοι διενεργούνται από φορείς του Δημοσίου.
Για τον περιορισμό των καθυστερήσεων, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο στους μειοδοτικούς διαγωνισμούς του Δημοσίου που αφορούν στην προμήθεια αγαθών και την παροχή υπηρεσιών να υπάρχει δυνατότητα προσφυγής μία φορά, στο τέλος της διαδικασίας με την κήρυξη προσωρινού μειοδότη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο να γίνουν παρόμοιες παρεμβάσεις και στους διαγωνισμούς στους οποίους οι υποψήφιοι βαθμολογούνται ξεχωριστά για τις τεχνικές και οικονομικές τους προσφορές.
Το επικρατέστερο σενάριο είναι τα σχήματα που συμμετέχουν σε διαγωνισμούς με κριτήρια βαθμολογίας, να έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν δύο φορές και όχι τρεις που ισχύει τώρα.
Μία φορά μετά από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών και μία ακόμα στο τελικό στάδιο της διαδικασίας, με την ανάδειξη προσωρινού αναδόχου.
Μεταξύ των αλλαγών που εξετάζονται είναι και η αύξηση των ορίων για απευθείας αναθέσεις από φορείς του Δημοσίου και ΟΤΑ στο ποσό των 30.000 ευρώ από 20.000 ευρώ που ισχύει τώρα.
Η διαδικασία των απευθείας αναθέσεων θα γίνεται τηρώντας ορισμένα βασικά εχέγγυα δημοσιότητας, όπως η δημοσίευση της πρόσκλησης του έργου πριν από την ανάθεση της σύμβασης και όχι μετά την υπογραφή της όπως συμβαίνει τώρα.
Σε ό,τι αφορά τους διαγωνισμούς δημοσίων έργων, εξετάζεται το ενδεχόμενο να μειωθεί ο αριθμός των προσφυγών προκειμένου να ολοκληρώνονται οι διαδικασίες ταχύτερα, δεδομένου ότι οι δημόσιες επενδύσεις έχουν μεγάλη πολλαπλασιαστική ισχύ για την οικονομία.
Για το περιορισμό του φαινομένου των μεγάλων εκπτώσεων, τα υποψήφια σχήματα θα έχουν συμβατική υποχρέωση να προχωρούν σε αιτιολόγηση της προσφοράς τους όταν θα υπάρχουν αποκλίσεις σε προσφορές οι οποίες υπερβαίνουν το 10%.
Η στρέβλωση των υπέρογκων εκπτώσεων αναμένεται να αντιμετωπιστεί και με την τροποποίηση των προβλέψεων για τις εγγυητικές επιστολές καλής εκτέλεσης έργων, οι οποίες με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο ορίζονται σε ποσοστό 5% της αξίας της σύμβασης.
Με το παρόν καθεστώς, όταν η έκπτωση που προσφέρεται είναι υπερβολικά υψηλή, το ύψος της εγγυητικής επιστολής διαμορφώνεται σε αντίστοιχα χαμηλά επίπεδα. Σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης αναμένεται να διαμορφώνεται με βάση τον προϋπολογισμό της σύμβασης του έργου.