Αναζητείται αντίδοτο στην «έκρηξη» της ανεργίας  

Η πανδημία έφερε ανατροπές και στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων, οι οποίες όπως όλα δείχνουν θα αποτελέσουν τον κανόνα για την επόμενη ημέρα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη στροφή στην τηλεργασία. Αυτό, όμως, φαίνεται ότι δεν αρκεί για να αντιμετωπιστεί η τερατώδης ύφεση που αναμένεται για τη φετινή χρονιά.

Σύμφωνα με έρευνα του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, στην ερώτηση τι μέτρα προστασίας έχουν λάβει για τους εργαζόμενους έναντι του Covid-19, το 79,17% των απάντησε ότι εφάρμοσε το μοντέλο του home office, δηλαδή της εξ αποστάσεως εργασίας. Και τι προτίθενται να πράξουν την επόμενη ημέρα;

Από την έρευνα της Gartner μεταξύ των οικονομικών διευθυντών επιχειρήσεων ανά τον πλανήτη, προκύπτει ότι το 74% σκοπεύει να διατηρήσει τουλάχιστον το 5% του προσωπικού σε καθεστώς μόνιμης εργασίας εξ αποστάσεως. Μάλιστα, σχεδόν το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων και συγκεκριμένα το 17% δήλωσε ότι θα “γυρίσει” τουλάχιστον το 20% των υπαλλήλων από την απασχόληση στον χώρο εργασίας σε μόνιμη απασχόληση εξ αποστάσεως. Από την ίδια μελέτη προκύπτει, εξάλλου, ότι ένα ποσοστό 25% των CFOs σκοπεύει να διατηρήσει σε καθεστώς τηλε-εργασίας ποσοστό 10% του υφιστάμενου προσωπικού. Η εξοικονόμηση είναι προφανής: μικρότερα έξοδα για παροχή ρεύματος, τηλεφωνίας και πάνω απ’ όλα μικρότεροι χώροι για τη στέγαση των επαγγελματικών εγκαταστάσεων με ό,τι συνεπάγεται αυτό και για το real estate.

Απ' ότι φαίνεται, όμως, η τηλεργασία δεν επαρκεί για να απορροφηθούν οι εκτιμώμενες απώλειες τζίρου- κερδών την τρέχουσα χρονιά και ήδη πολλές επιχειρήσεις προτίθενται να εξαντλήσουν και τα άλλα “εργαλεία” έκτακτης εφαρμογής, δηλαδή η μεταφορά τουλάχιστον του 50% του προσωπικού σε εκ περιτροπής εργασία καθώς και η μεταφορά προσωπικού εντός εταιριών του ίδιου Ομίλου.

“Πατώντας” πάνω σε αυτό το “εργαλείο”, ο ΣΕΒ εισηγείται την υιοθέτηση ενός μοντέλου που πάει πιο πέρα την ανταλλαγή προσωπικού: συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων για τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού τους, που μπορεί να συμβάλει στην κάλυψη των κενών.

Το σκεπτικό είναι απλό. Οι κενές θέσεις σε ειδικότητες που, λόγω της συγκυρίας, εμφανίζουν αύξηση σε ορισμένες επιχειρήσεις, θα μπορούσαν να καλυφθούν άμεσα από το ανάλογο προσωπικό κάποιων επιχειρήσεων πελατών/προμηθευτών τους που εμφανίζουν μείωση εργασιών. Κατά το ΣΕΒ δεν είναι κάτι νέο, καθώς αποτελεί μια πρακτική που ήδη εφαρμόζεται διεθνώς και που έχει τάση ενίσχυσης τα τελευταία χρόνια. Τα συνηθέστερα πεδία συνεργασίας περιλαμβάνουν τη διαχείριση των αποθεμάτων των λιανεμπόρων από τους προμηθευτές (Vendor Managed Inventory - VMI), την κοινή διαχείριση συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων (Category Management) και την συμπαραγωγή αγαθών και υπηρεσιών (co-production). Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης έχει μάλιστα εκδόσει το πρότυπο ISO 44001: Collaborative Business Relationship Management Systems – Requirements and Framework το οποίο έχει ως στόχο να βοηθήσει μια επιχείρηση να καθιερώσει και να βελτιώσει τις σχέσεις συνεργασίας της, τόσο ενδοεπιχειρησιακά, όσο και με άλλες επιχειρήσεις ή οργανισμούς.

Ποια πρακτική εφαρμογή θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο “εργαλείο”; Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να εξετασθεί η διανομή προϊόντων από τα σούπερ μάρκετ ή τις επιχειρήσεις ηλεκτρονικών ειδών στα σπίτια των καταναλωτών, αν μπορεί να γίνει από των αναλόγων ειδικοτήτων προσωπικό εκείνων των επιχειρήσεων προμηθευτών τους που αντιμετωπίζουν μείωση εργασίας, Σε αυτή την περίπτωση οι επιχειρήσεις θα μπορύσαν να συνεργαστούν σχεδιάζοντας από κοινού τα σχήματα προσδιορισμού των κατάλληλων υποψηφίων ώστε να μειωθεί ο χρόνος πλήρωσης των κενών θέσεων, αλλά και οι απαιτήσεις προσαρμογής στο νέο εργασιακό περιβάλλον.

Το Ινστιτούτο της ΓΣΕΕ καταγράφει, εν τω μεταξύ, τα σχήματα προστασίας εργαζομένων- απασχόλησης στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, θεσμοθετήθηκε διεύρυνση της ευελιξίας στο υφιστάμενο σύστημα προσωρινής διαθεσιμότητας των εργαζομένων για οικονομοτεχνικούς λόγους, που προβλέπει:

Απλούστευση διαδικασιών εφαρμογής του με το χρόνο διαβούλευσης μεταξύ εργοδότη και εκπροσώπων εργαζομένων να περιορίζεται στις 7 ημέρες,

Το κλείσιμο των επιχειρήσεων λόγω COVID-19 θεωρείται ως λόγος ανωτέρας βίας και οι εργαζόμενοι σε αυτές θα λαμβάνουν το 70% του μικτού μισθού με πλαφόν τα 1.098 € μηνιαίως,

Στις περιπτώσεις μείωσης των ωρών εργασίας (μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία) οι επιχειρήσεις θα αμείβουν τους εργαζόμενους για τις δεδουλευμένες ώρες και το κράτος θα πληρώνει τον υπόλοιπο μισθό,

Το κράτος καλύπτει το 100% των ασφαλιστικών εισφορών των αυτό-απασχολουμένων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που απασχολούν έως 50 εργαζόμενους,

Στις επιχειρήσεις με απασχόληση άνω των 50 ατόμων, η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών ανέρχεται στο 75%,

Η κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών εφαρμόζεται υπό την προϋπόθεση να μην υπάρξουν απολύσεις 6 μήνες μετά την επαναφορά των επιχειρήσεων σε πλήρη οικονομική δραστηριότητα

Στη Γαλλία, προβλέφθηκε εφαρμογή και επέκταση του υπάρχοντος συστήματος μερικής ανεργίας (Activite partielle) με πρόσθετο νόμο, ο οποίος προβλέπει καταβολή του 100% του μισθού των εργαζομένων από το κράτος με ανώτατο πλαφόν το 4,5 Χ του κατώτατου μισθού για τις επιχειρήσεις που διακόπτουν πλήρως την οικονομική τους δραστηριότητα, χορήγηση του υπόλοιπου του μισθού στους εργαζόμενους με συμβάσεις μερικής απασχόλησης ή με μειωμένες ώρες εργασίας, εφόσον οι εργάσιμες ώρες μειώνονται, επέκταση του μέτρου ως και 12 μήνες.