Νέοι τριγμοί στο παγκόσμιο εμπόριο [γραφήματα]

Οι αναταράξεις στο παγκόσμιο εμπόδιο και την εφοδιαστική αλυσίδα μπήκαν και στο μικροσκόπιο του ΔΝΤ.

Κι εκεί που φαινόταν -ή που ήλπιζαν πολλοί- ότι η κρίση στη Μέση Ανατολή δεν θα ανοίξει ακόμα πιο βαθιές πληγές στην εφοδιαστική αλυσίδα, μετά το διπλό σοκ της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, τα νεότερα στοιχεία για το κόστος των μεταφορών από την Ανατολή προς τη Δύση και τούμπαλιν, επιβεβαιώνουν τους πιο επιφυλακτικούς.    

Η αλήθεια είναι ότι μετά το ράλι Δεκεμβρίου- Ιανουαρίου, που προκάλεσε το «μπλόκο» στην Ερυθρά Θάλασσα και το Σουέζ, οι αναλυτές «έβλεπαν» ότι όσο η «πυρκαγιά» δεν φουντώνει, τόσο θα πέφτουν και τα ναύλα. Επιπλέον, κλαδικοί εκπρόσωποι κυρίως από το εμπόριο στην Ευρώπη, διαβεβαίωναν ότι το πάθημα της πανδημίας έχει γίνει μάθημα κι ότι πλέον υπάρχουν επαρκή αποθέματα, που μπορούν να απορροφήσουν τις καθυστερήσεις στη διακίνηση εμπορευμάτων από την Κίνα, άρα εν πολλοίς και τα αυξημένα κόστη.    

Η αλήθεια είναι, επίσης, ότι τα τέλη Ιανουαρίου ως τα τέλη Απριλίου, τα ναύλα υποχωρούσαν έστω με βραδείς ρυθμούς, απέχοντας βέβαια από τα πρότερα επίπεδα. Η εικόνα αυτή έχει, πλέον, ανατραπεί και μετά την ήπια αύξηση των προηγούμενων εβδομάδων, ο δείκτης του κόστους μεταφοράς εμπορευμάτων εκτινάχθηκε.

Ανεβαίνουν εκ νέου τα ναύλα   

Ο σύνθετος δείκτης Drewry WCI μέσα σε μια εβδομάδα αυξήθηκε κατά 16% στα 3.159 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο 40ft και διαμορφώνεται 81% υψηλότερα σε σύγκριση με την ίδια εβδομάδα πέρυσι. Ως μια πρώτη ανάγνωση, θα μπορούσε να πει κανείς ότι βασική αιτία είναι η παρατεταμένη αβεβαιότητα σε αυτήν την «ευαίσθητη» περιοχή, απ’ όπου διέρχεται το 12% του παγκόσμιου εμπορίου.    

Ο δείκτης κόστους πρακτικά είναι 122% υψηλότερος από τις μέσες τιμές του 2019 (προ πανδημίας) των 1.420 δολαρίων, ενώ όντας κατά μέσο όρο για το τρέχον έτος στα 3.227 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο 40ft, είναι 512 δολάρια υψηλότερος από τη μέση τιμή 10ετίας των 2.714 δολαρίων (η οποία διογκώθηκε από την εξαιρετική περίοδο Covid 2020-22).   

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν φυσικά οι γραμμές από Κίνα προς Ευρώπη, οι οποίες, πλέον, είναι «φορτωμένες» με περίπου 14 ημέρες καθυστέρηση -τόσο απαιτεί ο περίπλους της Αφρικής- και τα ανάλογα κόστη καυσίμων, που ευτυχώς δεν πήραν «φωτιά» όπως φοβούνταν πολλοί. Οι ναύλοι από τη Σαγκάη προς το Ρότερνταμ αυξήθηκαν κατά 20% ή 606 δολάρια στα 3.709 δολάρια ανά εμπορευματοκιβώτιο 40ft. Ομοίως, οι τιμές από τη Σαγκάη προς το Λος Άντζελες εκτοξεύτηκαν κατά 18% ή 617 δολάρια στα 3.988 δολάρια ανά feu. Επίσης, οι τιμές από τη Σαγκάη προς τη Γένοβα και τη Σαγκάη προς τη Νέα Υόρκη αυξήθηκαν κατά 16% σε 4.295 και 5.089 δολάρια ανά 40ft box αντίστοιχα.    

Σε αντίθεση με τις αναλύσεις των προηγούμενων εβδομάδων, όπου αναμενόταν σταδιακή υποχώρηση ή σταθεροποίηση, η Drewry αναμένει ότι οι τιμές των ναύλων εκτός Κίνας θα συνεχίσουν να αυξάνονται την ερχόμενη εβδομάδα εν μέσω μιας τεράστιας αύξησης της ζήτησης και της περιορισμένης χωρητικότητας.

Ανησυχία ΔΝΤ για το παγκόσμιο εμπόριο   

Οι αναταράξεις στο παγκόσμιο εμπόδιο και την εφοδιαστική αλυσίδα μπήκαν και στο μικροσκόπιο του ΔΝΤ, το οποίο επί του παρόντος «μετρά» κυρίως τις επιπτώσεις στη μετά Covid εποχή, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, που αναβίωσε την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και τις τάσεις προστατευτισμού στις χώρες και τα μπλοκ χωρών.    

Σύμφωνα με τη Νο2 του Ταμείου, Gita Gopinath, κάτω από την επιφάνεια, υπάρχουν αυξανόμενα σημάδια κατακερματισμού, καθώς οι εμπορικές και επενδυτικές ροές ανακατευθύνονται κατά μήκος γεωπολιτικών γραμμών.    

Για παράδειγμα, το μερίδιο της Κίνας στις εισαγωγές των ΗΠΑ μειώθηκε κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2017 και 2023 μετά την αναζωπύρωση των εμπορικών εντάσεων, ενώ κατά την ίδια περίοδο, το μερίδιο των ΗΠΑ στις εξαγωγές της Κίνας μειώθηκε κατά περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες. Όσο για το άμεσο εμπόριο μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης, κατέρρευσε μετά την εισβολή στην Ουκρανία και τις επακόλουθες κυρώσεις κατά της Ρωσίας.    

Το εμπόριο μεταξύ των αντίπαλων δυτικών και ανατολικών μπλοκ μειώθηκε σημαντικά κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, σε σχέση με το εμπόριο εντός των μπλοκ αυτών. Σύμφωνα με το στέλεχος του ΔΝΤ, μέχρι στιγμής, ο σημερινός κατακερματισμός δεν διαφέρει σημαντικά από τα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Ωστόσο, σε σύγκριση με το μέσο «έλλειμμα εμπορίου μεταξύ των μπλοκ» κατά τη διάρκεια ολόκληρης της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου, ο κατακερματισμός μέχρι στιγμής είναι μια τάξη μεγέθους μικρότερος.    

Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει λόγος ανησυχίας. Ο εμπορικός κατακερματισμός είναι πολύ πιο δαπανηρός αυτή τη φορά, διότι σε αντίθεση με την αρχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν το εμπόριο αγαθών προς το ΑΕΠ ήταν 16%, τώρα η αναλογία αυτή είναι 45%.    

Οι εκτιμήσεις του οικονομικού κόστους του κατακερματισμού ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό και είναι εξαιρετικά αβέβαιες. Σε ένα ήπιο σενάριο με χαμηλό κόστος προσαρμογής, οι απώλειες θα μπορούσαν να φτάσουν το 0,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ σε ένα ακραίο σενάριο εμπορικού κατακερματισμού με περιορισμένη ικανότητα προσαρμογής των οικονομιών, οι απώλειες θα μπορούσαν να φτάσουν το 7% του παγκόσμιου ΑΕΠ.