Η απεξάρτηση από τον άνθρακα δεν είναι μόνο υπόθεση των μεγάλων εταιρειών

Ο Alban Wesly οδηγεί ηλεκτρικό αυτοκίνητο και κάνει χορτοφαγική διατροφή σε μια προσπάθεια να ζήσει έναν τρόπο ζωής φιλικό προς το κλίμα. Αυτόν τον μήνα, ο μουσικός από το Άμστερνταμ ολοκλήρωσε άλλη μια εργασία στη λίστα με τις υποχρεώσεις του για έναν πιο οικολογικό τρόπο ζωής. Ο Wesly συγκαταλέγεται μεταξύ ενός μικρού αλλά αυξανόμενου αριθμού ατόμων που χρηματοδοτούν μια κρίσιμη κλιματική τεχνολογία που έχει μεγαλεπήβολα σχέδια, όπως αναφέρει το Bloomberg.

Ενώ οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις ρίχνουν δισεκατομμύρια στη βιομηχανία αφαίρεσης διοξειδίου του άνθρακα, ιδιώτες όπως ο Wesly συμβάλλουν και αυτοί με τον τρόπο τους. Αν και οι πληρωμές είναι σχετικά μικρές, οι νεοσύστατες επιχειρήσεις που εργάζονται για την αφαίρεση του CO2 από τον αέρα χρησιμοποιούν κεφάλαια ιδιωτών ως έναν τρόπο για να ενισχύσουν την υποστήριξη για τις μεγαλύτερες φιλοδοξίες τους.

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για τη μόνιμη απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, που κυμαίνονται από την άμεση δέσμευση του CO2 από τον αέρα έως τη διασπορά θρυμματισμένων ηφαιστειακών πετρωμάτων για την επιτάχυνση των φυσικών διεργασιών που απομακρύνουν το CO2. Ο Wesly απευθύνθηκε στην Climeworks AG, μια ελβετική εταιρεία που έχει αναπτύξει τεχνολογία που κάνει το πρώτο -πληρώνοντας στην εταιρεία περίπου 880 ευρώ (930 δολάρια) για να αφαιρέσει σχεδόν 700 κιλά διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Η Climeworks συνεργάζεται με μια εταιρεία, την Carbfix, για να μετατρέψει τον συλληφθέντα άνθρακα σε πέτρα.

«Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε σε όλους τους τομείς για να αλλάξουμε τα πράγματα προς το καλύτερο», λέει ο 56χρονος Wesly, ο οποίος άκουσε πρόσφατα για την τεχνολογία της Climeworks από έναν γνωστό του και αποφάσισε να την υποστηρίξει.

Παρόλο που η αποκατάσταση λιγότερου από έναν τόνο CO2 δεν μπορεί να αλλάξει το κλίμα -αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 10% των ετήσιων εκπομπών ενός μέσου Ευρωπαίου-, ο Γουέλσι ισχυρίζεται ότι η ελπίδα του είναι να επενδύσει στην εκκολαπτόμενη βιομηχανία απομάκρυνσης του άνθρακα, εμπνέοντας παράλληλα και άλλους ανθρώπους να κάνουν το ίδιο.

«Αν το έκαναν όλοι αυτό, θα ήταν τεράστια η ποσότητα [της απομάκρυνσης του άνθρακα]», υποστηρίζει.

Ένας αυξανόμενος αριθμός μεμονωμένων ιδιωτών εμφανίζεται στο προσκήνιο. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται μεγάλα ονόματα, όπως ο Μπιλ Γκέιτς, ο οποίος έχει πληρώσει εκατομμύρια για υπηρεσίες αφαίρεσης άνθρακα. Αλλά και ο Alex Roetter, ιδρυτής της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Terraset, υποστηρίζει ότι ο οργανισμός του έχει λάβει δωρεές που κυμαίνονται από 20 δολάρια έως εξαψήφια ποσά, τα οποία θα διοχετευθούν για την υποστήριξη έργων απομάκρυνσης του διοξειδίου του άνθρακα.

Για να διατηρηθεί το κλίμα εντός βιώσιμων ορίων, οι επιστήμονες τονίζουν ότι ο κόσμος θα πρέπει να μειώσει δραστικά τις εκπομπές ρύπων και ταυτόχρονα να αποσύρει δισεκατομμύρια τόνους CO2 από την ατμόσφαιρα ετησίως μέχρι τα μέσα του αιώνα. Αυτό απέχει πολύ από τη σημερινή ικανότητα της βιομηχανίας να συγκεντρώνει χιλιάδες τόνους CO2 ετησίως.

Οι ιδιώτες έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν αντισταθμίσεις άνθρακα εδώ και χρόνια, αλλά η αγορά υπηρεσιών απομάκρυνσης είναι διαφορετική. Οι παραδοσιακές πιστώσεις άνθρακα επικεντρώνονται στη χρηματοδότηση έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή στη χρηματοδότηση της προστασίας των δασών. Ενώ πολλές εταιρείες προσφέρουν στους πελάτες τους την ευκαιρία να αγοράσουν τέτοιου είδους αντισταθμιστικά στοιχεία, τα έργα που βοηθούν στη χρηματοδότηση συχνά αποτυγχάνουν να τηρήσουν την υπόσχεσή τους να μειώσουν τις εκπομπές CO2. Συγκριτικά, οι νεοσύστατες επιχειρήσεις απομάκρυνσης άνθρακα υπόσχονται να πάρουν το CO2 από την ατμόσφαιρα και να το αποθηκεύσουν μόνιμα.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του BloombergNEF, η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα κλάδο αξίας σχεδόν 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ήδη από την επόμενη δεκαετία. Για να βοηθήσει τη βιομηχανία να αναπτυχθεί, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει υποσχεθεί δισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικές πιστώσεις για την απομάκρυνση του άνθρακα.

Εταιρείες με μεγάλη οικονομική επιφάνεια έχουν επίσης συμφωνήσει να αγοράσουν υπηρεσίες απομάκρυνσης του διοξειδίου του άνθρακα σε μια προσπάθεια να βοηθήσουν στη δημιουργία μιας νέας αγοράς. Η Frontier Climate, μια κοινοπραξία που περιλαμβάνει την H&M, την Shopify και τη μητρική εταιρεία Alphabet της Google, συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες εταιρικές προσπάθειες και έχει δεσμευτεί να αγοράσει υπηρεσίες αφαίρεσης άνθρακα αξίας 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων έως το 2030. Άλλοι μεγάλοι αγοραστές είναι η JPMorgan και η Microsoft, οι οποίες έχουν δεσμευτεί για εκατοντάδες εκατομμύρια.

Ενώ τα κυβερνητικά κίνητρα και οι εταιρικές προμήθειες είναι ζωτικής σημασίας για την κλιμάκωση της απομάκρυνσης του άνθρακα, ο Harris Cohn, επικεφαλής των πωλήσεων στην εταιρεία απομάκρυνσης άνθρακα Charm Industrial Inc., λέει ότι και οι ιδιώτες έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο.

«Ακόμη και μια μικρή αγορά βοηθάει», λέει ο Cohn, η εταιρεία του οποίου προσφέρει μηνιαία συνδρομητικά προγράμματα σε μεμονωμένους αγοραστές που ξεκινούν από 25 δολάρια για την απομάκρυνση 42 κιλών CO2.

Η Charm απομακρύνει και αποθηκεύει τον άνθρακα λαμβάνοντας απόβλητα βιομάζας, μετατρέποντάς τα σε βιοέλαιο και διοχετεύοντάς το βαθιά στο υπέδαφος, όπου δεσμεύεται μόνιμα. Η εταιρεία με έδρα το Σαν Φρανσίσκο υποστηρίζει ότι έχει αφαιρέσει περισσότερους από 6.000 τόνους CO2 μέχρι στιγμής και εργάζεται για την επέκταση της λειτουργίας της.

Ενώ οι μεμονωμένες αγορές συμβάλλουν σε λιγότερο από το 5% των μονάδων απομάκρυνσης άνθρακα που έχει προπωλήσει η Charm μέχρι στιγμής, ο Cohn δηλώνει ότι κάθε επιπλέον δολάριο επιτρέπει στην νεοσύστατη επιχείρηση να προσλάβει μηχανικούς, να κατασκευάσει μηχανήματα και να βρει τοποθεσίες δέσμευσης άνθρακα.

«Απλώς μας βοηθά να συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε», προσθέτει.

Άλλες εταιρείες αφαίρεσης άνθρακα, από την Undo Carbon στο Λονδίνο έως τη Noya στο Σαν Φρανσίσκο, έχουν επίσης αρχίσει να πωλούν υπηρεσίες σε ιδιώτες. Η Climeworks, από την πλευρά της, έχει προσελκύσει σχεδόν 20.000 μεμονωμένους αγοραστές για να συμμετάσχουν στο πρόγραμμά της για την απομάκρυνση του άνθρακα από το 2019.

Η Julie Gosalvez, επικεφαλής μάρκετινγκ της Climeworks, λέει ότι εταιρείες όπως η δική της βλέπουν τις ατομικές αγορές ως ένα εργαλείο για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η ίδια και η ομάδα της έχουν απαντήσει σε έναν μακρύ κατάλογο ερωτήσεων από υποψήφιους πελάτες - όπως το πώς λειτουργεί η άμεση δέσμευση του αέρα και γιατί η εταιρεία δεν θα φύτευε απλώς δέντρα για την απομάκρυνση του CO2 - και κάθε αλληλεπίδραση συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα, αυξάνοντας παράλληλα τον αριθμό των αγοραστών, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση του κόστους.

Για να διασφαλίσουν ότι το έργο τους δεν απελευθερώνει περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από αυτές που αφαιρεί, τόσο η Climeworks όσο και η Charm έχουν πραγματοποιήσει πλήρεις αξιολογήσεις του κύκλου ζωής για τις δραστηριότητές τους. Όπως και πολλοί άλλοι στον τομέα, προσλαμβάνουν επίσης ανεξάρτητους ελεγκτές για να παρακολουθούν, να αναφέρουν και να επαληθεύουν την ποσότητα CO2 που αφαιρεί η τεχνολογία τους.

Για τους ιδιώτες που μπορεί να μην έχουν την τεχνογνωσία και τους πόρους των μεγάλων εταιρικών αγοραστών, αυτές οι προσπάθειες μπορούν να τους βοηθήσουν να αισθάνονται πιο άνετα ότι οι εταιρείες που αφαιρούν άνθρακα κάνουν αυτό που υπόσχονται. Αλλά η αυτοεπιτήρηση απέχει ακόμη πολύ από αυτό που χρειάζεται για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα του κλάδου.

Υπάρχει ένα «κενό γύρω από τον καθορισμό προτύπων», λέει η Giana Amador, εκτελεστική διευθύντρια της Carbon Removal Alliance, μιας βιομηχανικής ένωσης, στα μέλη της οποίας περιλαμβάνονται η Charm και η Climeworks. Ελλείψει παγκοσμίως αποδεκτών πρωτοκόλλων, η Amador επισημαίνει ότι οι φορείς του κλάδου δεν έχουν άλλη επιλογή από το να αναπτύξουν τα δικά τους, μια εξαντλητική διαδικασία, δεδομένων των μυριάδων τρόπων απόσπασης του CO2 από τον αέρα.

Ο Wesly, ο Ολλανδός μουσικός, αναγνωρίζει ότι δεν γνωρίζει ποια μέθοδος απομάκρυνσης του άνθρακα λειτουργεί καλύτερα, ούτε είναι σίγουρος ότι η ιδέα θα λειτουργήσει στην απαιτούμενη κλίμακα. Παρ' όλα αυτά,είναι αποφασισμένος να συνεχίσει να αγοράζει υπηρεσίες αφαίρεσης άνθρακα, εκτός αν αποδειχθεί αναποτελεσματική.

«Βρισκόμαστε σε τέτοια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που πρέπει να βρούμε πράγματα που μπορούμε να κάνουμε. Αν δεν είναι εφικτό, τότε τουλάχιστον προσπαθήσαμε και βοηθήσαμε να γίνει σαφές γιατί δεν λειτουργεί. Αλλά δεν μπορούμε να μην κάνουμε τίποτα», σημειώνει ο Wesly.