Το στρες που προκαλούν τα κινητά και πώς να το αντιμετωπίσετε

Η διείσδυση της τεχνολογίας σε κάθε δευτερόλεπτο της ζωής μας επιταχύνθηκε με ταχύτητα φωτός από την εποχή που τα έξυπνα κινητά έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας.

Με τη χρήση ενός κινητού μπορεί κανείς να επικοινωνήσει, να συμβουλευτεί την ειδησεογραφία, να βρει πληροφορίες που χρειάζεται και να «χαζέψει» στον απέραντο κόσμο των social media. Ποιο είναι όμως το κόστος αυτής της ολοένα και αυξανόμενης εξάρτησης από το κινητό μας τηλέφωνο;

Οι έρευνες για τις επιπτώσεις των έξυπνων κινητών στην ψυχική υγεία είναι πολλές και συνεχώς αυξανόμενες. Ωστόσο, εκείνο που θα πρέπει να μας ανησυχεί είναι η επίδραση που έχουν τα έξυπνα κινητά στο στρες, με όλες τις βλαβερές συνέπειες που μπορεί να έχει αυτό στην γενική μας υγεία.

Υπάρχει μια ορμόνη, που στον σύγχρονο τρόπο ζωής ονομάζουμε ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη. Παράγεται από τον οργανισμό όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση στρες, με βασικό στόχο να κρατά τον οργανισμό σε εγρήγορση, κάτι που επιτυγχάνεται αυξάνοντας τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και καταστέλλοντας το ανοσοποιητικό.

Ο μηχανισμός αυτός του οργανισμού είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για αιφνίδιες καταστάσεις, που επιλύονται όμως γρήγορα. Όταν όμως αντιμετωπίζουμε στρεσογόνους παράγοντες 24 ώρες το 24άωρο, τότε τα μόνιμα ανεβασμένα επίπεδα της κορτιζόλης συνδέονται με σοβαρά χρόνια προβλήματα υγείας, όπως διαβήτη, παχυσαρκία, υψηλή αρτηριακή πίεση, ακόμη και ενδείξεις κατάθλιψης.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, έρευνες έχουν δείξει πως το υπερβολικό στρες μπορεί να αποτελεί βασικό παράγοντα εμφάνισης κάποιου αυτοάνοσου νοσήματος.

Αν και δεν έχει ακόμη συνδεθεί άμεσα η αύξηση του στρες με την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση από τα κινητά τηλέφωνα, όλες οι ενδείξεις δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Πρώτα και κύρια, οι έρευνες για το λεγόμενο «μπλε φως», το φως που εκπέμπουν οι ηλεκτρονικές συσκευές και επηρεάζει τον ύπνο και την ισορροπία του οργανισμού.

Η κορτιζόλη αγγίζει τα υψηλότερα επίπεδα 30’ λεπτά αφότου ξυπνήσει κανείς και προκειμένου να προετοιμάσει τον οργανισμό να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της μέρας. Όταν όμως αποκτούμε τη συνήθεια να συμβουλευόμαστε το κινητό, τα email και τις ειδοποιήσεις των social media το πρώτο λεπτό αφότου ανοίξουμε τα μάτια μας, τότε περιπλέκουμε τον κύκλο φυσικής έκκρισης κορτιζόλης.

Δεν είναι εύκολο να ξεφύγει κανείς από την κακιά συνήθεια να κρατά το κινητό του ανά πάσα στιγμή. Έρευνες έχουν δείξει πως ο σχεδιασμός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει εθιστική επίδραση στους χρήστες που επιθυμούν να τσεκάρουν την κατάστασή τους ξανά και ξανά.

Η επιλογή της στέρησης του κινητού σαφώς και δεν θα λύσει το πρόβλημα. Αρχικά γιατί θα δημιουργήσει τα αντίθετα αποτελέσματα. Σκεφτείτε το σαν μια στερητική δίαιτα, που κάποιος ακολουθεί για να χάσει κιλά. Ακόμη κι αν έχει πρόσκαιρα αποτελέσματα, στο τέλος θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη υπερβολή και υπερφαγία.

Άλλωστε, υπάρχει και η κατάσταση της «νομοφοβίας», από τις αγγλικές λέξεις No Mobile Phobia, που έχει παρατηρηθεί σε ανθρώπους όταν συνειδητοποιήσουν πως δεν έχουν μαζί τους το κινητό τους τηλέφωνο. Άλλη μια απόδειξη της εξάρτησης από τις συσκευές αυτές, αλλά και ένας ακόμη παράγοντας στρες με τα αντίθετα φυσικά αποτελέσματα.

Το μυστικό εδώ βρίσκεται σε μικρές αλλαγές που θα μπορέσουν να διορθώσουν σημαντικά τη σχέση μας με το κινητό και δυνητικά και το στρες που αυτό προκαλεί.

1. Χρησιμοποιείστε μια εφαρμογή για να διαπιστώσετε πόσο συχνά χρησιμοποιείτε το κινητό σας μέσα στη μέρα και ποιες εφαρμογές καταναλώνουν τον περισσότερο από τον χρόνο σας. Τέτοιες εφαρμογές είναι η Screen Time για κινητά iPhone και οι ActionDash ή Moment για συσκευές με σύστημα λειτουργίας Android.
2.  Αλλάξτε τις ρυθμίσεις των ειδοποιήσεων στο έξυπνο κινητό σας. Απενεργοποιείστε τις ειδοποιήσεις από τις περισσότερες εφαρμογές και κρατήστε μόνο όσες αφορούν σε πραγματικά επείγοντα θέματα. Τα κλασικά σας SMS ή μια επαφή από το κοντινό σας περιβάλλον στο Viber αρκούν. Έτσι μπορείτε να ελέγχετε καλύτερα τον χρόνο που σπαταλάτε με το κινητό στο χέρι. Εναλλακτικά αναζητήστε τις ώρες εκείνες μέσα στην ημέρα, που θα απενεργοποιείτε τις ειδοποιήσεις του κινητού.
3.  Απενεργοποιήστε την επιλογή push ή «εισαγωγή νέων δεδομένων» για την υπηρεσία email του κινητού. Έτσι, θα συμβουλεύεστε την ηλεκτρονική σας αλληλογραφία μόνο όταν ανοίγετε την εφαρμογή. Αυτός είναι ένας καλός τρόπος να κρατήσει περισσότερο η μπαταρία του κινητού.
4.  Αφιερώστε λίγο χρόνο ώστε να απενεργοποιήσετε συνδρομές σε σελίδες στο Facebook ή Newsletter τα οποία δεν σας χρησιμεύουν και προκαλούν στρες από την αίσθηση πως λάβατε μια νέα ειδοποίηση. Σκεφτείτε να πάψετε να ακολουθείτε κάποιους φίλους σας στο facebook που είναι υπερβολικά δραστήριοι και σας προκαλούν νευρικότητα (δεν τους διαγράφετε από φίλους, απλώς δεν λαμβάνετε τις αναρτήσεις τους).
5.  Δημιουργήστε «ουδέτερες ζώνες» στο σπίτι σας. Η κουζίνα ή η κρεβατοκάμαρα μπορούν να γίνουν σημεία όπου η τεχνολογία δεν… πιάνει. Όσο βρίσκεστε σε αυτά, μπορείτε να ηρεμήσετε από τον βομβαρδισμό δεδομένων.
6.  Αλλάξτε συνήθεια όταν ξυπνάτε. Κρατήστε το κινητό σας μακριά από το κομοδίνο. Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε ένα παραδοσιακό ξυπνητήρι και να αφιερώνεται 20’ λεπτά σε άλλες δραστηριότητες το πρωί πριν πιάσετε στα χέρια σας το κινητό τηλέφωνο. Απολαύστε ένα χορταστικό πρωινό, δοκιμάστε ήπια εξάσκηση -έχει αποδειχτεί πως 20 λεπτά άσκησης είναι το καλύτερο όπλο κατά του άγχους - για να αποφύγετε το στρες.
7.  Σημειώστε και έχετε συνεχώς το νου σας πόσο συχνά πιάνετε το κινητό σας από απλή, καθαρή βαρεμάρα. Την επόμενη φορά, δοκιμάστε να το αφήσετε στην άκρη και αντί να γεμίσετε το μυαλό σας με πληροφορίες, να ακούσετε λίγη μουσική ή να πάρετε μερικές βαθιές ανάσες ώστε να χαλαρώσετε.