Τουρισμός: Ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού με τους φορείς της Δημόσιας Διοίκησης
«Η ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα μας εξαρτάται σαφώς από τις παρεμβάσεις του δημοσίου τομέα».
Στην πολυπλοκότητα των σχέσεων Δημόσιας Διοίκησης και Τουρισμού επιχειρούν να ρίξουν φως τρεις πανεπιστημιακοί στις σελίδες του βιβλίου τους που μόλις κυκλοφόρησε και αναδεικνύει την ανάγκη συνεργασιών και συντονισμού «για τη διαμόρφωση της κατάλληλης τουριστικής πολιτικής με στόχο την αειφορική ανάπτυξη».
Οι καθηγητές του τμήματος Διοίκησης Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Πολυξένη Μοίρα και Δημήτρης Μυλωνόπουλος και ο αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου και διευθυντής του ΜΠΣ «Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων» Δημήτρης Στεργίου, συγγραφείς του βιβλίου «Τουρισμός και Δημόσια Διοίκηση - Ελληνική, Ευρωπαϊκή και Διεθνής Διάσταση», ξετυλίγουν στις 600 σελίδες του «το πολυεπίπεδο και πολυδαίδαλο πλαίσιο της κρατικής παρέμβασης στην τουριστική δραστηριότητα», απευθυνόμενοι σε όποιον δραστηριοποιείται στον χώρο του τουρισμού αλλά και στους φοιτητές τους.
«Ο χώρος του τουρισμού δεν αποτελεί πεδίο δράσης μόνον ενός υπουργείου αλλά απαιτεί εμπλοκή και συνεργασία όλων των υπουργείων και πολλών άλλων κρατικών φορέων της κεντρικής διοίκησης αλλά και του αυτοδιοικητικού τομέα» τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Πολυξένη Μοίρα, διαπιστώνοντας ότι «τα προβλήματα οφείλονται στην "απροθυμία" των εμπλεκόμενων φορέων να συνεργασθούν, στην άγνοια της πολυπλοκότητας των θεσμικών μηχανισμών, αλλά και στην έλλειψη μηχανισμών συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. Επομένως, η σχέση Δημόσιας Διοίκησης και Τουρισμού είναι δυσλειτουργική και με ορατές συνέπειες στην τουριστική δραστηριότητα».
«Το βιβλίο αυτό αναδεικνύει την απόλυτη συναρμοδιότητα όλων των υπουργείων […] τον σπουδαίο ρόλο των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης […] καθώς και των Ανεξάρτητων Αρχών, στην εφαρμογή της τουριστικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, αποσαφηνίζεται η αναγκαιότητα σύμπραξης του δημόσιου τομέα με τον ιδιωτικό τομέα τουρισμού και καταδεικνύεται η αναγκαιότητα της υλοποίησης της πρόσφατα θεσπισθείσας της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης», υπογραμμίζει.
Η τουριστική δραστηριότητα απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση - επισημαίνει η κυρία Μοίρα αναφερόμενη στη συνεργασία των τριών πανεπιστημιακών για τη συγγραφή του βιβλίου- προκειμένου όπως υπογραμμίζει «να διαμορφωθεί η κατάλληλη πολιτική, η οποία θα βασίζεται στην ορθολογική αξιοποίηση του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, και θα οδηγεί στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη».
Στο βιβλίο (Εκδόσεις Τζιόλα) παρατίθενται πολλές επιλεγμένες περιπτώσεις μελέτης αναφορικά µε το θέμα του κάθε κεφαλαίου.
H συνέντευξη της καθηγήτριας του ΠΑΔΑ Πολυξένης Μοίρα στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
Στο συγκεκριμένο βιβλίο καταπιάνεστε με τη σχέση Δημόσιας Διοίκησης - Τουρισμού, από τη διαδικασία συγγραφής του βιβλίου αλλά και την πολύχρονη εμπειρία σας πώς θα περιγράφατε τη σχέση αυτή;
Από τη μακρόχρονη εμπειρία μου τόσο στον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (από την εποχή που διέθετε όλες τις αρμοδιότητες που τώρα έχει το υπουργείο Τουρισμού), όσο και στο Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, προκύπτει με σαφήνεια ότι ο χώρος του τουρισμού δεν αποτελεί πεδίο δράσης μόνον ενός υπουργείου αλλά απαιτεί εμπλοκή και συνεργασία όλων των υπουργείων και πολλών άλλων κρατικών φορέων της κεντρικής διοίκησης αλλά και του αυτοδιοικητικού τομέα. Μεγάλο μέρος των προβλημάτων τουριστικής ανάπτυξης προκύπτει από το γεγονός, ότι αυτό δεν έχει καταστεί σαφές στους εμπλεκόμενους στον τουρισμό με αποτέλεσμα οι συναρμόδιοι φορείς να μην συνεργάζονται τόσο κατά το στάδιο της διαμόρφωσης της κατάλληλης τουριστικής πολιτικής, όσο και στο νομοπαρασκευαστικό στάδιο, και στο στάδιο της εφαρμογής των νόμων. Συχνά, διαπιστώνεται ότι τα προβλήματα οφείλονται στην «απροθυμία» των εμπλεκόμενων φορέων να συνεργασθούν, στην άγνοια της πολυπλοκότητας των θεσμικών μηχανισμών, αλλά και στην έλλειψη μηχανισμών συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. Το αποτέλεσμα είναι ορατό στον τουριστικό χώρο, καθώς συχνά αποτελεί πάγια τακτική, να ψηφίζονται νόμοι οι οποίοι ουδέποτε λειτουργούν (π.χ. δεν εκδίδονται τα σχετικά εκτελεστικά προεδρικά διατάγματα ή οι προβλεπόμενες υπουργικές αποφάσεις) λόγω αδυναμίας συνεργασίας μεταξύ των συναρμοδίων οργάνων και φορέων. Επίσης, συχνότερα, η συναρμοδιότητα και το αντικρουόμενο των οδηγιών και των κανόνων των συναρμόδιων φορέων προκαλούν ανασφάλεια και δυσαρέσκεια στον επιχειρηματία, και στον εργαζόμενο στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Επομένως η σχέση Δημόσιας Διοίκησης και Τουρισμού είναι δυσλειτουργική και με ορατές συνέπειες στην τουριστική δραστηριότητα.
Η μορφή του τουρισμού στη χώρα μας εξαρτάται πρωτίστως από τις παρεμβάσεις του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα;
Η ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα μας εξαρτάται σαφώς από τις παρεμβάσεις του δημοσίου τομέα, ο οποίος εμπλέκεται ρυθμιστικά σε κάθε στάδιο της τουριστικής δραστηριότητας, τόσο στην προσφορά, όσο και στη ζήτηση, από τον καθορισμό των χρήσεων γης, τη δόμηση, την κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής, την αδειοδότηση, την παρέμβαση στις εργασιακές σχέσεις, τον καθορισμό όρων υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων και των τουριστικών μονάδων, την εποπτεία της αγοράς, την χορήγηση αδειών εισόδου στη χώρα, την τουριστική προβολή, την έρευνα αγοράς, τη διαχείριση κρίσεων, την παροχή τουριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης κ.λπ. Πραγματικά, διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει δραστηριότητα που σχετίζεται με τον τουρισμό, στην οποία να μην παρεμβαίνει ρυθμιστικά το κράτος.
Ποια ανάγκη οδήγησε τρεις πανεπιστημιακούς με τη δική σας πορεία στον χώρο, να ασχοληθείτε με αυτό το θέμα;
Σήμερα, στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικότητας και της παγκοσμιοποίησης, η τουριστική δραστηριότητα απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση για να διαμορφωθεί η κατάλληλη πολιτική, η οποία θα βασίζεται στην ορθολογική αξιοποίηση του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος, και θα οδηγεί στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Σε διεθνές επίπεδο, λόγω της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτισμικής, περιβαλλοντικής σημασίας του τουρισμού, αναπτύσσεται σημαντική δράση από διεθνείς φορείς σε σημείο που να αποκτά ο τουρισμός γεωπολιτική και γεωοικονομική σημασία. Δεν υπάρχει κράτος που να μην παρεμβαίνει ρυθμιστικά στην τουριστική δραστηριότητα. Ειδικότερα για τη χώρα μας, διαπιστώνεται ότι είναι σημαντική η δράση των Ανεξάρτητων Αρχών, οι οποίες παρεμβαίνουν στον τουρισμό και επηρεάζουν με τις αποφάσεις τους τη νομοπαρασκευαστική δραστηριότητα. Αυτό διαφαίνεται και από τις πολλές μελέτες περίπτωσης που αναφέρονται στο βιβλίο π.χ. η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη σε θέματα πολεοδομικών παραβάσεων σε τουριστικές περιοχές, η παρέμβαση του Συνηγόρου του Καταναλωτή στους οργανωτές οργανωμένων ταξιδιών, της Επιτροπής Ανταγωνισμού στη συγκέντρωση επιχειρήσεων, της Επιθεώρησης Εργασίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στον τουρισμό κ.λπ.
Ποιους στόχους επιτυγχάνει το βιβλίο αυτό;
Το βιβλίο αυτό αναδεικνύει την απόλυτη συναρμοδιότητα όλων των υπουργείων της χώρας για τη διαμόρφωση της κατάλληλης τουριστικής πολιτικής με στόχο την αειφορική ανάπτυξη. Επίσης, επισημαίνει τον σπουδαίο ρόλο των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, πρώτου και δεύτερου βαθμού, καθώς και των Ανεξάρτητων Αρχών, στην εφαρμογή της τουριστικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, αποσαφηνίζεται η αναγκαιότητα σύμπραξης του δημόσιου τομέα με τον ιδιωτικό τομέα τουρισμού και καταδεικνύεται η αναγκαιότητα της υλοποίησης της πρόσφατα θεσπισθείσας της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.
Απευθύνεστε σε συγκεκριμένο κοινό;
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε όποιον δραστηριοποιείται στον χώρο του τουρισμού, είτε ως στέλεχος της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης, είτε ως εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα του τουρισμού, είτε ως ελεύθερος επιχειρηματίας. Επίσης, απευθύνεται σε κάθε φοιτητή σχολής διοικητικών, οικονομικών και κοινωνικών επιστημών.
Θα μπορούσατε να περιγράψετε τη διάρθρωση του βιβλίου;
Το βιβλίο αυτό, στις 600 σελίδες του, διαρθρώνεται σε 16 κεφάλαια. Ειδικότερα, το κεφάλαιο 1 αναφέρεται στη σχέση του ανθρώπου με το δίκαιο. Το κεφάλαιο 2 αναφέρεται στην οργάνωση του κράτους. Το κεφάλαιο 3 αναφέρεται στην ανάγκη της κρατικής παρέμβασης στον τουρισμό. Το κεφάλαιο 4 στους τομείς της κρατικής παρέμβασης. Το κεφάλαιο 5 αναφέρεται στην ελληνική κρατική παρέμβαση στον τουρισμό. Το κεφάλαιο 6 αναφέρεται στη δημόσια διοίκηση. Το κεφάλαιο 7 αναφέρεται ειδικότερα στο υπουργείο τουρισμού. Το κεφάλαιο 8 αναλύει τη συναρμοδιότητα των διαφόρων υπουργείων στον τουρισμό. Το κεφάλαιο 9 αναφέρεται στον ρόλο της Βουλής. Το κεφάλαιο 10 αναφέρεται στο ρόλο και στις αρμοδιότητες της κεντρικής διοίκησης και της αποκεντρωμένης διοίκησης στον τουρισμό και στον πολιτισμό. Το κεφάλαιο 11 αναφέρεται στις αρμοδιότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το κεφάλαιο 12 αναφέρεται στον ρόλο και στην παρέμβαση των δικαστηρίων στον τουρισμό. Το κεφάλαιο 13 αναφέρεται στο ρόλο, στις αρμοδιότητες και στην παρέμβαση των ανεξάρτητων αρχών στο χώρο του τουρισμού. Το κεφάλαιο 14 αναφέρεται στο ρόλο των διεθνών οργανισμών και στην παρέμβασή τους στον χώρο του τουρισμού. Το κεφάλαιο 15 αναφέρεται στην ευρωπαϊκή διάσταση της κρατικής παρέμβασης στον τουρισμό και το κεφάλαιο 16 αναφέρεται στη διεθνή διάσταση της κρατικής παρέμβασης στον τουρισμό με παραδείγματα από επιλεγμένα κράτη.
Στο βιβλίο παρατίθενται πολλές επιλεγμένες περιπτώσεις μελέτης αναφορικά µε το θέμα του κάθε κεφαλαίου.