Οι αμαρτωλοί δεσμοί της Σίλικον Βάλεϊ με τη Σαουδική Αραβία 

Την περασμένη άνοιξη ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σάλμαν βρέθηκε στην τεχνολογική Μέκκα της Σίλικον Βάλεϊ και ξεναγήθηκε σε μερικές από τις κορυφαίες εταιρείες του διαδικτύου και της ψηφιακής τεχνολογίας.

Αγνώριστος στους πολλούς, εξαιτίας των δυτικών ρούχων που φορούσε, ο μπιν Σάλμαν συνομίλησε με την αφρόκερμα της Σίλικον Βάλεϊ, συμπεριλαμβανομένων των επικεφαλής του Facebook, της Amazon, της Apple και της Google. Τον περασμένο Απρίλιο οι σχέσεις ΗΠΑ – Σαουδικής Αραβίας ήταν αγαστές, ο δημοσιογράφος της Washington Post Τζαμάλ Κασόγκι ζούσε ακόμη και ο μπιν Σάλμαν ποζάριζε χαμογελαστός δίπλα στον Mark Zuckerberg του Facebook, τον Richard Branson της Virgin. τον Jeff Bezos της Amazon και συζητούσε μαζί τους για νέες σαουδαραραβικές επενδύσεις στην τεχνολογία, οι οποίες ήδη δεν ήταν περιορισμένες.

Όμως η δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι τον Οκτώβριο στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη δυνάμωσε τις φωνές εκείνων που λένε πως οι στενοί δεσμοί των ΗΠΑ και της Δύσης γενικότερα με τον βασιλικό οίκο των Σαούντ πρέπει να χαλαρώσουν. Ταυτόχρονα, το ενδιαφέρον στράφηκε στις πολυεπίπεδες δραστηριότητες της Σαουδικής Αραβίας στη Δύση.

Η κυβέρνηση του Ριάντ έχει εδώ και αρκετά χρόνια στρέψει το ενδιαφέρον της στην ψηφιακή τεχνολογία. Μέσω της ιαπωνικής Softbank, στην οποία έχει «ρίξει» 45 δισ. δολάρια και σχεδιάζει να επενδύσει άλλα τόσα στο προσεχές διάστημα, το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας φημολογείται πως είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος στη γνωστή μας και στην Ελλάδα Uber, στην πλατφόρμα ομαδικής εργασίας Slack και στην εταιρεία κατασκευής καρτών γραφικών Nvidia. Υπολογίζεται πως έχει επενδύσει επίσης σε δεκάδες startups της Σίλικον Βάλεϊ και παράλληλα είχε προσελκύσει μεγάλα ονόματα του αμερικανικού επιχειρείν (και πρώην στελέχη των Βρυξελλών) ως συμβούλους για την υλοποίηση της δικής της οικιστικής ουτοπίας, της πόλης Neom.

Το σχέδιο του μπιν Σάλμαν, προϋπολογισμού 500 δισ. δολαρίων, προέβλεπε την ανέγερση μιας νέας πόλης στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας που θα ήταν διοικητικά και νομικά αυτόνομη από το Ριάντ. Μετά τη δολοφονία Κασόγκι, ωστόσο, ο πρίγκιπας παραδέχθηκε πως κανείς δεν θα επένδυε στο έργο, ανακοινώνοντας την επ’ αόριστον αναβολή του.

Όμως πριν το έργο μπει στο «ψυγείο» το Ριάντ είχε ανακοινώσει σε πανηγυρικό τόνο πως στη συμβουλευτική επιτροπή για το Neom θα μετέχουν της σύγχρονης επιχειρηματικότητας, όπως ο Sam Altman, πρόεδρος της Y Combinator που πραγματοποιεί επενδύσεις σε επιχειρήσεις της Σίλικον Βάλει, ο Norman Robert Foster, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του αρχιτεκτονικού γραφείου Foster + Partners, ο Travis Kalanick, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Uber και νυν επικεφαλής της City Storage Systems, ο Marc Raibert, ιδρυτής της Boston Dynamics, γνωστής για τα ρομπότ της, ο Masayoshi Son, διευθύνων σύμβουλος του ιαπωνικού ομίλου SoftBank και (η ευρωπαική... πινελιά) η Neelie Kroes, πρώην επίτροπος της Κομισιόν με θέμα την ψηφιακή αγορά.

Η δολοφονία Κασόγκι οδήγησε σε αναβολή και το συγκεκριμένο έργο και το «Νταβός της ερήμου» που σχεδίαζε να διοργανώσει η Σαουδική Αραβία με έντονη και εκεί την παρουσία των εταιρειών της Σίλικον Βάλεϊ. Ωστόσο η παρουσία των σαουδαραβικών πετροδολαρίων στα «διαμάντια» του σύγχρονου επιχειρείν δεν έχει περιοριστεί.

Σύμφωνα με στοιχεία που είχε δημοσιοποιήσει η Wall Street Journal τον περασμένο Οκτώβριο, στις άμεσες επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας περιλαμβάνονται:

• 3,5 δισ. δολάρια στην Uber
• 1 δισ. δολάρια στην Lucid, εταιρεία που κατασκευάζει ηλεκτροκινούμενα αυτοκίνητα
• 400 εκατ. δολάρια στην Magic Leap που κατασκευάζει συστήματα εικονικής πραγματικότητας

Μέσω του επενδυτικού ταμείου και της Softbank η Σαουδική Αραβία έχει επενδύσει:

• Άλλα 7,5 δισ. δολάρια στην Uber
• 5,4 δισ. δολάρια στην εταιρεία WeWork που παρέχει πλατφόρμες ομαδικής εργασίας
• 1 δισ. δολάρια στην κατασκευαστική εταιρεία Katerra
• 850 εκατ. δολάρια στην Compass που δραστηριοποιείται στη διαχείριση ακινήτων

Πέραν των ανωτέρω, η Σαουδική Αραβία υπολογίζεται επίσης πως διατηρεί ποσοστό 3%-5% στην Tesla, καθώς και σε πολλά μικρά startups, κάποια από τα οποία μπορεί να γίνουν οι Google και οι Amazon του μέλλοντος. Φανταστείτε ένα κράτος σαν τη Σαουδική Αραβία να ελέγχει τις πλατφόρμες επικοινωνίας των ανθρώπων στο διαδίκτυο και τις ηλεκτρονικές τους συνήθειες. Πρόκειται για μία ανατριχιαστική προοπτική που κάνει αρκετούς να αισθάνονται άβολα, ακόμα και στην πάντα πεινασμένη για κεφάλαια Σίλικον Βάλεϊ.