Γκουτέρες: Ευκαιρίες και απειλές από την ψηφιακή τεχνολογία

*του Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικού Γραμματέα Ηνωμένων Εθνών

Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν μεγαλειώδεις ευκαιρίες για την προώθηση του έργου των Ηνωμένων Εθνών για ειρήνη, βιώσιμη ανάπτυξη και ανθρώπινα δικαιώματα. Η επιστημονική πρόοδος συμβάλλει, όπως ποτέ άλλοτε, στη θεραπεία θανατηφόρων ασθενειών, στη διατροφή των αυξανόμενων πληθυσμών, στην ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και στη σύνδεση επιχειρήσεων, κοινοτήτων, οικογενειών και φίλων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ταχεία ανάπτυξη τομέων όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το blockchain και η βιοτεχνολογία προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες για περισσότερη ευημερία και τη δημιουργία καινοτόμων απαντήσεων στις παγκόσμιες προκλήσεις.

Ο ρυθμός της αλλαγής είναι εντυπωσιακός. Οι νέες τεχνολογίες περνούν από το εργαστήριο στην παγκόσμια χρήση με πρωτοφανή ρυθμό. Περισσότερο από το 90% όλων των δεδομένων που υπάρχουν σήμερα παράχθηκε τα τελευταία δύο χρόνια. Ένας πρωτοπόρος στον τομέα της τεχνολογίας μου είπε πρόσφατα, ότι παρόλο που ο τομέας ήδη προχωρά με αστραπιαία ταχύτητα, οι μελλοντικές εξελίξεις δεν θα είναι τόσο αργές όσο είναι σήμερα.

Πρέπει να εκμεταλλευτούμε πλήρως αυτές τις σωτήριες και βελτιωτικές της ζωής δυνατότητες. Καθώς ο κόσμος αγωνίζεται για να επιτύχει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης - το διεθνώς συμφωνημένο σχέδιο για την οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου για όλους - οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να είναι ιδιαίτερα χρήσιμες σε εκείνες τις περιοχές που έχουν μείνει περισσότερο πίσω. Πρέπει να ακολουθήσουμε ολοκληρωμένες προσεγγίσεις που θα ενώσουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επίσης, πρέπει να κάνουμε σοβαρά βήματα για να προωθήσουμε την ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών και να εκπαιδεύσουμε τα νεαρά κορίτσια στην επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά.

Ενώ πολλοί από εμάς δυσκολευόμαστε να θυμηθούμε πώς ζούσαμε χωρίς το Διαδίκτυο, ένα τεράστιο ψηφιακό χάσμα εξακολουθεί να υπάρχει. Για περισσότερο από το μισό πληθυσμό του κόσμου, η πρόσβαση είναι ακριβή, αργή ή απλά ανύπαρκτη. Το χάσμα αυτό επιδεινώνει τις ανισότητες σε άλλους βασικούς τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγεία και ο πλούτος. Οι ψηφιακές ευκαιρίες πρέπει να φτάνουν σε όλους, προς όφελος όλων.

Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε τις απειλές που δημιουργούν οι νέες τεχνολογίες. Τα οπλικά συστήματα που μπορούν να αναγνωρίσουν και να σκοτώσουν μόνα τους είναι πιο κοντά στο να γίνουν πραγματικότητα - μια ηθικά αποτρόπαια εξέλιξη. Τα κοινωνικά μέσα χρησιμοποιούνται για να διαδοθούν το μίσος και τα ψέματα. Τρομοκράτες εκμεταλλεύονται την τεχνολογία και οργανωμένα εγκληματικά δίκτυα παραμονεύουν στο σκοτεινό διαδίκτυο, επωφελούμενοι από την κρυπτογράφηση και τις σχεδόν ανώνυμες πληρωμές με κρυπτονομίσματα για τη διακίνηση ανθρώπων και παράνομων ναρκωτικών. Ενώ η καινοτομία εξακολουθεί να ανοίγει νέους τομείς απασχόλησης, πολλοί εργαζόμενοι φοβούνται ότι η εργασία τους θα πέσει θύμα της αυτοματοποίησης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για επανακατάρτιση σε μεγάλη κλίμακα, διευρυμένα προγράμματα κοινωνικής προστασίας και εκπαίδευση από μικρή ηλικία που θα δίνει έμφαση στη δια βίου μάθηση.

Μπορούμε και πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να διασφαλίσουμε ότι οι ψηφιακές τεχνολογίες αποτελούν μια δύναμη για το καλό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δημιούργησα μια Ομάδα Υψηλού Επιπέδου για την Ψηφιακή Συνεργασία, η οποία μόλις δημοσίευσε την έκθεση της. Με επικεφαλής την Μελίντα Γκέιτς του Ιδρύματος Γκέιτς και τον Τζακ Μα της Alibaba, η ομάδα συγκέντρωσε διάφορους εμπειρογνώμονες, οι οποίοι διαβουλεύθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο, συζήτησαν με δυναμισμό, εξέτασαν ένα ευρύ φάσμα προκλήσεων και υπέβαλαν λεπτομερείς προτάσεις για την αξιοποίηση των καλύτερων νέων τεχνολογιών.

Η ομάδα έχει προτείνει τρόπους για τη μείωση του ψηφιακού χάσματος, την αύξηση της συνεργασίας και τον καλύτερο έλεγχο της ανάπτυξης της ψηφιακής τεχνολογίας μέσω ανοικτών, ευέλικτων και πολυσυμμετοχικών μοντέλων. Οι κλασικές μορφές διακυβέρνησης δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Η τεχνολογία κινείται τόσο γρήγορα ώστε από τη στιγμή που οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων συγκεντρώνονται για να προετοιμάσουν, να συζητήσουν, να εγκρίνουν, να κυρώσουν και να εφαρμόσουν μια σύμβαση ή μια νέα συμφωνία, το τοπίο έχει αλλάξει εξ ολοκλήρου. Η αναλογική χάραξη πολιτικής δεν θα λειτουργήσει σε έναν ψηφιακό κόσμο.

Καλωσορίζω την αναγνώριση των Ηνωμένων Εθνών από την Ομάδα Υψηλού Επιπέδου, ως τον μοναδικά νόμιμο και δυναμικό οργανισμό, όπου οι κυβερνήσεις, η κοινωνία των πολιτών, η ακαδημαϊκή κοινότητα, η επιστημονική κοινότητα και η ίδια η βιομηχανία της τεχνολογίας μπορούν να συναντηθούν για να συζητήσουν τη μελλοντική πορεία. Πέρα από τη δύναμη του ΟΗΕ να φέρνει τον κόσμο στο ίδιο τραπέζι, οι προσπάθειές μας για τον καθορισμό προτύπων, την ανάπτυξη ικανοτήτων και την συγκέντρωση δεδομένων μπορούν επίσης να συμβάλουν στην προσπάθεια. Θα εκπονήσω έναν χάρτη πορείας για τον μελλοντικό ρόλο του ΟΗΕ και θα φιλοξενήσω οποιεσδήποτε συζητήσεις που τα ενδιαφερόμενα μέρη θεωρήσουν χρήσιμες.

Η συζήτηση αυτή δεν μπορεί να περιμένει. Η εποχή της ψηφιακής αλληλεξάρτησης μεγαλώνει με κάθε ζωντανή διαδικτυακή μετάδοση, ηλεκτρονική συναλλαγή και πρωτοποριακή πλατφόρμα. Όπως συμβαίνει με άλλα σημαντικά παγκόσμια φαινόμενα - το εμπόριο, οι επικοινωνίες, η κλιματική αλλαγή και η ανθρώπινη κινητικότητα - η διεθνής συνεργασία μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ της προόδου και του χάους. Πρέπει να κινηθούμε τώρα για να οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη, να παραμείνουμε ένα βήμα μπροστά από τα αναδυόμενα ζητήματα και να διαμορφώσουμε ένα ειρηνικό, ευήμερο και θετικό ψηφιακό μέλλον για όλους.