Οι μεγαλύτερες ιατρικές ανακαλύψεις το 2024

Από την έρευνα για νέα φάρμακα για την απώλεια βάρους μέχρι τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης (AI) στην ιατρική, το 2024 σημαδεύτηκε από σημαντικές επιστημονικές εξελίξεις, ειδικά στον τομέα της υγείας.

Το Euronews Health δημοσίευσε έρευνες που έδωσαν ελπίδα ότι νέες θεραπείες ή μελέτες θα μπορούσαν να βελτιώσουν την υγεία των ανθρώπων μέσω καλύτερης διάγνωσης ή φαρμάκων.

Ακολουθούν μερικές από τις προόδους στον τομέα της υγείας το 2024 και τα θέματα που έλαβαν τη μεγαλύτερη προσοχή από τους ερευνητές.

Τα νέα φάρμακα για τον διαβήτη συνδέονται και με άλλα οφέλη εκτός από την απώλεια βάρους

Tα φάρμακα για τον διαβήτη GLP-1 έχουν κάνει θραύση τα τελευταία χρόνια, και η φετινή χρονιά δεν αποτελεί εξαίρεση, με αρκετές νέες μελέτες να αναλύουν τον αντίκτυπο αυτών των blockbuster φαρμάκων.

Εκτός από το να βοηθούν τους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία, τα φάρμακα αυτά συνδέονται πλέον με πλήθος πρόσθετων πλεονεκτημάτων.

Έρευνα που κυκλοφόρησε φέτος διαπίστωσε ότι η σεμαγλουτίδη - που κυκλοφορεί στην αγορά ως Ozempic ή Wegovy - μείωσε τα καρδιαγγειακά συμβάντα, όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο και η καρδιακή προσβολή, σε ενήλικες με προϋπάρχουσα νόσο.

Τα φάρμακα αυτά έχουν επίσης συνδεθεί με μειωμένη νεφρική ανεπάρκεια και ένα άλλο φάρμακο της ίδιας κατηγορίας - η τιρεζεπατίδη - φάνηκε να μειώνει τη σοβαρότητα της άπνοιας στον ύπνο.

Η Δρ Elizabeth Loder, επικεφαλής της έρευνας στο British Medical Journal (BMJ), δήλωσε στο Euronews Health ότι θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν τα οφέλη από την απώλεια βάρους αυτών των φαρμάκων «κατά τη διάρκεια της ζωής μεταφράζονται σε μειώσεις όλων αυτών των άλλων αποτελεσμάτων».

Αλλά, πρόσθεσε, «δεν γνωρίζουμε ποιες μπορεί να είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες» ή αν οι άνθρωποι θα πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν αυτά τα φάρμακα ή να κινδυνεύουν να ξαναπάρουν το βάρος.

Η ένεση για τον HIV δύο φορές το χρόνο λειτουργεί καλύτερα από το καθημερινό χάπι

Νέα έρευνα κυκλοφόρησε φέτος σχετικά με μια ένεση δύο φορές την εβδομάδα για τον ιό HIV, η οποία είναι πιο αποτελεσματική από το καθημερινό από του στόματος χάπι στην πρόληψη του ιού.

Ο ιός HIV, ο οποίος έχει σκοτώσει περίπου 42 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, μπορεί σήμερα να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί ως μια χρόνια κατάσταση υγείας. Ωστόσο, από τα σχεδόν 39,9 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως που ζουν με τον ιό, περισσότερα από 9 εκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε θεραπεία, σύμφωνα με το UNAIDS.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine τον Ιούλιο διαπίστωσε ότι καμία γυναίκα που έλαβε την ένεση δύο φορές το χρόνο δεν προσβλήθηκε από τον ιό HIV σε τυχαιοποιημένη δοκιμή.

Τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο διαπίστωσαν στη συνέχεια ότι η ένεση ήταν κατά 96% αποτελεσματική στην πρόληψη των λοιμώξεων από τον ιό HIV στους άνδρες.

Οι ειδικοί σε θέματα HIV χαρακτήρισαν την έρευνα ως «εκπληκτική» και «πρωτοφανή».

Νέες εξετάσεις αίματος για τη νόσο Αλτσχάιμερ

Μια σουηδική μελέτη που κυκλοφόρησε φέτος διαπίστωσε ότι μια εξέταση αίματος ήταν κατά 90 τοις εκατό ακριβής στον προσδιορισμό του αν ένα άτομο είχε τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει τη διαδικασία διάγνωσης της πάθησης λιγότερο επαχθή, καθώς οι ασθενείς χρειάζονται σήμερα δείγμα εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή σάρωση PET για να διαπιστώσουν αν πάσχουν από Αλτσχάιμερ.

Η νευροεκφυλιστική νόσος είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας, η οποία επηρεάζει περίπου 7,8 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Φέτος εγκρίθηκαν επίσης νέες θεραπείες για ορισμένους ασθενείς με Αλτσχάιμερ.

Οι ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές έδωσαν πράσινο φως στο φάρμακο Lecanemab για τη νόσο Αλτσχάιμερ, για παράδειγμα, αφού αρχικά το απέρριψαν. Το φάρμακο αποδείχθηκε σε μια δοκιμή ότι επιβραδύνει τη γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με τη νόσο.

Τεχνητή νοημοσύνη και θεραπείες καρκίνου

Ο Loder στο BMJ δήλωσε στο Euronews Health ότι το επιστημονικό περιοδικό βλέπει πολλές ερευνητικές υποβολές σχετικά με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και βλέπει πώς οι γιατροί συγκρίνουν τη διάγνωση με την τεχνολογία, αλλά ότι συχνά σχετίζονται με μία μόνο νοσολογική οντότητα.

Είπε επίσης ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για «νέες θεραπείες καρκίνου», όπως οι αναστολείς των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος - ένα είδος ανοσοθεραπείας - και πιο εξατομικευμένες θεραπείες καρκίνου.

«Βλέπουμε εξατομικευμένες ή κάπως εξατομικευμένες θεραπείες να έρχονται και να αλλάζουν τα αποτελέσματα, όχι απαραίτητα να θεραπεύουν τους ανθρώπους, αλλά να παρατείνουν τη ζωή με ουσιαστικό τρόπο. Θα έλεγα λοιπόν ότι αυτό πρέπει να είναι ένας τομέας αναδυόμενου ενδιαφέροντος», δήλωσε.

Η Εθνική Υπηρεσία Υγείας (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου ξεκίνησε φέτος μια δοκιμή για εξατομικευμένα εμβόλια κατά του καρκίνου.

Ο Δρ Eric Rubin, αρχισυντάκτης του New England Journal of Medicine, δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα στο Euronews Health ότι μαζί με την έρευνα για τα φάρμακα απώλειας βάρους, ο «αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στην ιατρική» ήταν ένας άλλος τομέας με αρκετά άρθρα σε περιοδικά και ειδήσεις.

Ο Rubin υπογράμμισε επίσης μελέτες που δημοσιεύθηκαν φέτος και αφορούσαν συγκεκριμένες θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού και το λέμφωμα Hodgkin, οι οποίες «άλλαξαν την πρακτική» για τους αναγνώστες ιατρούς.

Συνέχιση των επιπτώσεων από το COVID και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής
Οι συνεχιζόμενες επιπτώσεις του μακροχρόνιου COVID, που σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη μπορεί να διαρκέσει για χρόνια στους νέους, καθώς και οι έρευνες σχετικά με τη σύνδεση των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων με διάφορες δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία είναι επίσης σημαντικά θέματα, λένε οι ειδικοί.

Η κλιματική αλλαγή και ο αντίκτυπός της στην υγεία είναι επίσης ένας βασικός τομέας ενδιαφέροντος για τους ερευνητές, με περισσότερες μελέτες που συνδέουν την ατμοσφαιρική ρύπανση με προβλήματα υγείας ή εξετάζουν τον αντίκτυπο της βιομηχανίας υγειονομικής περίθαλψης στο κλίμα, δήλωσε ο Loder.

Μια μεγάλη δανική μελέτη που δημοσιεύθηκε φέτος στο BMJ, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με την υπογονιμότητα στους άνδρες και η ηχορύπανση με την υπογονιμότητα στις γυναίκες.

Ο Rubin πρόσθεσε ότι οι αναγνώστες του New England Journal of Medicine «ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την εμφάνιση της γρίπης των πτηνών (H5N1) και άλλων αναζωπυρώσεων επιδημιών μολυσματικών ασθενειών σε όλο τον κόσμο».