Γαλλία: Περνάει νομοσχέδιο και τα «βάζει» με τη Shein την Temu και τις εταιρείες fast fashion

Η Κάτω Βουλή της Γαλλίας ενέκρινε ομόφωνα στις 14 Μαρτίου ένα «νομοσχέδιο θανάτου» (kill bill) με στόχο τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της αποκαλούμενης «γρήγορης μόδας» (fast fashion), ενδύματα των οποίων πωλούνται από τους κολοσσούς του διαδικτυακού εμπορίου όπως η Shein και η Temu.

Διαβάστε επίσης: Shein: «Ζαλίζουν» οι πωλήσεις της - Κοιτάει στα μάτια παραδοσιακούς παίκτες της μόδας

Το νομοσχέδιο της Γαλλίας στοχοποιεί και τους κολοσσούς του λιανικού εμπορίου οι οποίοι σύμφωνα με τους Γάλλους βουλευτές βλάπτουν το περιβάλλον, πλήττουν την οικονομία και προσελκύουν ένα κοινό που λειτουργεί παρορμητικά.

Το μέτρο συνιστά μια κίνηση για να μετριασθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της γρήγορης μόδας, επιβάλλοντας την απαγόρευση διαφημίσεων από ορισμένες εταιρείες και επιβάλλει αυξήσεις έως και 10 ευρώ ανά αντικείμενο ένδυσης έως το 2030. Το νομοσχέδιο θα επιβάλλει επίσης στους εμπόρους να αναφέρουν την επαναχρησιμοποίηση, την επισκευή, την ανακύκλωση και τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο ενός προϊόντος δίπλα στην τιμή του προϊόντος.

Τι είναι η fast fashion;

Ως γρήγορη μόδα τα ενδύματα χαμηλής ποιότητας και τιμής. Τα ενδύματα παράγονται με ταχείς ρυθμούς, δεν ακολουθούν τις τάσεις της μόδας και πωλούνται σε χαμηλές τιμές. Η γρήγορη μόδα επιτρέπει στους καταναλωτές με μικρά εισοδήματα να ανανεώνουν τακτικά τις γκαρνταρόμπες τους με απομιμήσεις και παρόλο που το χρηματικό κόστος είναι χαμηλό, οι ειδικοί λένε ότι οι εργαζόμενοι σε όλο το μήκος της γραμμής παραγωγής πληρώνουν το -βαρύ- τίμημα.

«Είναι σημαντικό, όταν έρχεται η συζήτηση για την τιμή, οι άνθρωποι να συνειδητοποιούν ότι η τιμή στη γρήγορη μόδα διατηρείται τεχνητά χαμηλά», δηλώνει η Έμιλι Στολ, αντιπρόεδρος στη Remake, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση για τη βιώσιμη μόδα.

«Ουσιαστικά επιδοτείται από το γεγονός ότι οι εταιρείες αυτές δεν πληρώνουν επαρκώς τους εργαζομένους τους. Έτσι, αυτή η αίσθηση ότι [η τιμολόγηση της γρήγορης μόδας] είναι ο πήχης για τα ρούχα που οι καταναλωτές έχουν συνηθίσει να περιμένουν - είναι τεχνητά κατασκευασμένη».

Η Στολ επισημαίνει προηγούμενες απαγορεύσεις διαφημίσεων, όπως οι διαφημίσεις τσιγάρων στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970 και στο Ηνωμένο Βασίλειο στις αρχές της δεκαετίας του 1980, παρομοιάζοντας την εθιστική φύση του καπνού με τον αντίκτυπο που έχει η γρήγορη μόδα στους καταναλωτές.

Το νέο νομοσχέδιο της Γαλλίας χρησιμοποιεί παρόμοια γλώσσα, αναφέροντας: «Η εξέλιξη αυτού του τομέα της ένδυσης προς την εφήμερη μόδα, που συνδυάζει τους αυξημένους όγκους και τις χαμηλές τιμές, επηρεάζει τις αγοραστικές συνήθειες των καταναλωτών δημιουργώντας αγοραστικές παρορμήσεις και μια συνεχή ανάγκη για ανανέωση, η οποία δεν είναι χωρίς περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες».

Shein, Temu και ο αντίκτυπος των νέων πολιτικών

Η Shein, ένας κολοσσός της γρήγορης μόδας που ιδρύθηκε στην Κίνα και εδρεύει στη Σιγκαπούρη, υποστήριξε στο BBC ότι οι επιπτώσεις του νομοσχεδίου θα «επιδεινώσουν την αγοραστική δύναμη των Γάλλων καταναλωτών, σε μια εποχή που ήδη αισθάνονται τις επιπτώσεις της κρίσης στο κόστος ζωής».
Η Καθλίν Τάλμποτ, επικεφαλής υπεύθυνης βιωσιμότητας και αντιπρόεδρος επιχειρήσεων της Reformation, μιας οικολογικής εταιρείας που προτιμάται από διασημότητες όπως η Τέιλορ Σουίφτ, η Μόνικα Λεβίνσκι και η Σίντνεϊ Σουίνεϊ, σημειώνει ότι οι εταιρείες στον χώρο της μόδας με υπερταχείς ρυθμούς αντιπροσωπεύουν την «τρελή υπερβολή» που παρατηρείται στη βιομηχανία της μόδας όσον αφορά την ταχύτητα και τον όγκο. Η ίδια προσθέτει ότι η χρήση της νομοθεσίας ως όχημα για να επέλθει μια αλλαγή μπορεί να είναι η μόνη επιλογή, καθώς η επιβράδυνση της υπερκατανάλωσης φαίνεται απίθανη σε μια αγορά με μια ζήτηση που δεν λέει να κοπάσει.

«Αυτό που είναι ενδιαφέρον στο προτεινόμενο γαλλικό νομοσχέδιο και στους κανονισμούς όπως ο νόμος της Νέας Υόρκης για τη μόδα είναι ότι έχουν όντως παρόμοιους στόχους», εξηγεί η Τάλμποτ. «Θέτουμε αυτά τα μεγάλα ερωτήματα γύρω από το πώς θα λογοδοτήσουμε για τις αρνητικές επιπτώσεις της μόδας στους ανθρώπους και τον πλανήτη. Πώς θα αρχίσουμε να δημιουργούμε κίνητρα για τους καλούς παράγοντες -ή, από την άλλη πλευρά, να φορολογούμε τους κακούς παράγοντες- για να αναγκάσουμε τις εταιρείες να πληρώσουν για τις αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις; Μακάρι να ήταν πιο εύκολο να το κάνουμε αυτό. Αυτό που βλέπουμε είναι πραγματικά εξειδικευμένες, απομονωμένες προσπάθειες ανά περιοχή».

Και συνεχίζει: «Όμως νομίζω ότι είναι μια αρχή. Ας ελπίσουμε ότι θα βοηθήσει να γίνει ένα μοντέλο ή να κινητοποιήσει άλλους ρυθμιστικούς φορείς να εξετάσουν αυτά τα ζητήματα και να εξετάσουν ποιος είναι ο ρόλος της ρύθμισης στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που βλέπουμε στον κλάδο».

Παράλληλα, επισημαίνει ότι οι ζωτικής σημασίας εργαζόμενοι στους κατασκευαστές ενδυμάτων και στη διαχείριση των κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων επηρεάζονται πιο σκληρά από τη γρήγορη μόδα -και είναι αυτοί που βρίσκονται στο επίκεντρο της προτεινόμενης νομοθεσίας.

Διαβάστε επίσης: Temu: Τριπλάσιες πωλήσεις έναντι της Shein τον Νοέμβριο στις ΗΠΑ, με νέο υψηλό ρεκόρ



Προς τη σωστή κατεύθυνση τα χρήματα από τα πρόστιμα

«Οι βουλευτές θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα κεφάλαια που συλλέγονται μέσω αυτών των κυρώσεων θα κατευθυνθούν προς τα εκεί όπου συμβαίνουν αυτές οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα, οι κοινότητες που αντιμετωπίζουν τις περισσότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις εξαιτίας της γρήγορης μόδας είναι συχνά οι κοινότητες στα νότια του πλανήτη… Έτσι, καθώς εισπράττονται πρόστιμα για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, πώς διανέμονται αυτά τα κεφάλαια στις κοινότητες που επηρεάζονται περισσότερο; Απ' όσο μπορώ να καταλάβω, η πολιτική δεν αντιμετωπίζει αυτά τα πράγματα», υπογραμμίζει η Στολ.

Η Temu, ο κινεζικός κολοσσός στο ηλεκτρονικό εμπόριο, έχει επικριθεί ευρέως από πολιτικούς τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις ΗΠΑ. Το 2023, μια έρευνα της αμερικανικής κυβέρνησης προειδοποίησε για «εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο στις αλυσίδες εφοδιασμού της, η Temu να κάνει χρήση εξαναγκασμένη εργασία». Η ίδια η εταιρεία υποστηρίζει ότι «απαγορεύει αυστηρά» τη χρήση εξαναγκασμένης, ποινικής ή παιδικής εργασίας σε οποιονδήποτε από τους εμπόρους της.

Το 2021, έκθεση της ελβετικής ομάδας υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Public Eye, διαπίστωσε ότι ένας αριθμός εργαζομένων της Shein σε έξι εργοτάξια στην Γκουανγκζού εργάζονταν 75 ώρες την εβδομάδα. Και το 2023, μια ομάδα Αμερικανών βουλευτών ζήτησε να διερευνηθεί αν αληθεύουν οι ισχυρισμοί ότι η Shein απασχολεί με εξαναγκασμένη εργασία του Ουιγούρους -μια τουρκική εθνοτική ομάδα στην Κίνα- για να κατασκευάζει ορισμένα από τα ρούχα που πουλά. Η Shein δήλωσε στο BBC ότι η ανοχή της στην εξαναγκασμένη εργασία είναι «μηδενική».

Από τη μεριά του, εκπρόσωπος της Temu δήλωσε στο BBC ότι η εταιρεία «αναγνωρίζει τις σημαντικές περιβαλλοντικές ανησυχίες που αντιμετωπίζει η προτεινόμενη γαλλική νομοθεσία» και υποστήριξε ότι δεν λειτουργεί ως εταιρεία γρήγορης μόδας επειδή δεν κατασκευάζει τα δικά της προϊόντα.

Τόσο η Temu όσο και η Shein δήλωσαν ξεχωριστά ότι τα επιχειρηματικά τους μοντέλα μειώνουν τα απόβλητα σε σύγκριση με τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα.