Ουκρανία: Οι γυναίκες πολεμούν σε δύο μέτωπα - Κατά των Ρώσων και των διακρίσεων εις βάρος τους

Πόλεμος, στρατός, μάχη, μέτωπο - όλα αυτά θεωρούνται παραδοσιακά ως «ανδρικός κόσμος», παρά την μεγάλη συνεισφορά των γυναικών τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και στην πίσω γραμμή των συγκρούσεων ανά τους αιώνες.

Οι γυναίκες στρατιώτες της Ουκρανίας πολεμούν σε δύο μέτωπα - κατά των Ρώσων και κατά του σεξισμού εις βάρος τους.

Ο ρόλος των γυναικών στον πόλεμο αλλάζει

Ωστόσο, ο ρόλος των γυναικών στον πόλεμο αλλάζει ραγδαία στη σύγχρονη εποχή, και ιδιαίτερα στην Ουκρανία, όπου η εισβολή της Ρωσίας ώθησε χιλιάδες γυναίκες να εγγραφούν και να υπηρετήσουν στον στρατό, τόσο στην πρώτη όσο και στην πίσω γραμμή.

Το Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας ανέφερε τον περασμένο Οκτώβριο ότι σχεδόν 43.000 γυναίκες υπηρετούν σήμερα στο στρατό, μια αύξηση 40% από το 2021, πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας.

Ο σεξισμός και οι διακρίσεις

Οι γυναίκες μαχήτριες στην Ουκρανία υποστηρίζουν ότι ο πόλεμος αλλάζει τις κοινωνικές αντιλήψεις για τη δύναμη, τις ικανότητες και την αξία μιας γυναίκας, αλλά η αλλαγή δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Ο σεξισμός, οι προκαταλήψεις και οι διακρίσεις εξακολουθούν να είναι διαδεδομένες, δήλωσαν στο CNBC, και αισθάνονται ότι πρέπει συνεχώς να αποδεικνύουν ότι είναι ισλαξιες με τους άνδρες συναδέλφους τους.

«Αυτή η διάκριση εκδηλώνεται με την αμφιβολία του διοικητή, ο οποίος δεν θέλει να σου αναθέσει δύσκολα καθήκοντα, επειδή φοβάται ότι δεν θα τα εκπληρώσεις επειδή είσαι γυναίκα», ανέφερε η Iryna Tsybukh, γιατρός στο πεδίο της μάχης μάχης.

Η Tsybukh περιέγραψε τον τρέχοντα ρόλο της ως «επικεφαλής πληρώματος σε μια πολύ φιλική προς τις γυναίκες μονάδα», λέγοντας ότι αισθάνεται ασφάλεια και σεβασμό από τους συναδέλφους της λόγω της υψηλής ποιότητας της εργασίας της.

«Αλλά το παράδειγμά μου δεν επηρεάζει τη γενική προκατάληψη έναντι των γυναικών. Θεωρούν ότι εγώ και άνθρωποι σαν εμένα αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα και θα προτιμούσαν να επιλέξουν έναν άνδρα και όχι μια γυναίκα δίπλα τους», σημειώνει.

Μια δεκαετία αλλαγών

Η θέση των γυναικών στο στρατό της Ουκρανίας άρχισε να αλλάζει σημαντικά πριν από 10 χρόνια, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και υποστήριξε τους αυτονομιστές στο Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας. Μια υποβόσκουσα σύγκρουση στην περιοχή αποδείχθηκε προάγγελος της πλήρους εισβολής της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022.

Η σύγκρουση στο Ντονμπάς λειτούργησε ως κάλεσμα στα όπλα για πολλές γυναίκες στην Ουκρανία, με τον αριθμό των γυναικών στρατιωτικών να υπερτριπλασιάζεται την τελευταία δεκαετία- το 2014, ο αριθμός των γυναικών ήταν περίπου 14.000, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας. Μέχρι το 2020, ο αριθμός τους είχε υπερδιπλασιαστεί σε περισσότερες από 31.000, αντιπροσωπεύοντας το 15,6% του συνολικού αριθμού του προσωπικού εκείνη την εποχή.

Από τον Οκτώβριο του 2023, υπήρχαν περίπου 43.000 στρατιωτικοί, ενώ εκτιμάται ότι 5.000 βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή.

Το παράδειγμα της Bilozerska

Στο παρελθόν, οι γυναίκες στις ένοπλες δυνάμεις περιορίζονταν επίσης σε ορισμένους ρόλους, όπως οι διοικητικοί, επικοινωνιακοί ή ιατρικοί ρόλοι, αν και αυτό έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Το 2016, το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας άνοιξε περισσότερες θέσεις μάχης για τις γυναίκες και αυτό επεκτάθηκε το 2018, επιτρέποντας στις γυναίκες να υπηρετούν επίσημα σε ρόλους όπως διοικητές πεζικού, πυροβολητές τεθωρακισμένων οχημάτων και ελεύθεροι σκοπευτές.

Η πρώην δημοσιογράφος και νυν ελεύθερος σκοπευτής Olena Bilozerska δήλωσε στο CNBC ότι ορισμένοι ρόλοι ταιριάζουν καλύτερα στους άνδρες σωματικά, αλλά αυτό δεν αποκλείει τις γυναίκες από το να εκτελούν καλά διάφορους στρατιωτικούς ρόλους.

«Φυσικά, δεν αντιμετωπίζομαι ακριβώς όπως οι άνδρες, αλλά αυτό είναι αδύνατο - τουλάχιστον, επειδή μια μέση γυναίκα θα είναι πάντα σωματικά ασθενέστερη από έναν μέσο άνδρα, και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη», πρόσθεσε.

Η Bilozerska έγινε εξέχουσα προσωπικότητα στο κίνημα που ζητούσε να μπορούν οι γυναίκες να αναλάβουν πολεμικούς ρόλους στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, κάτι που τέθηκε σε ισχύ το 2016. Η ίδια έγινε αξιωματικός το 2018 και στη συνέχεια ήταν διοικητής μιας διμοιρίας πυροβολικού για δύο χρόνια στο Ντονέτσκ πριν αποχωρήσει το 2020.

Από το 2022, επέστρεψε στον ρόλο της ως ελεύθερος σκοπευτής και έχει αποκτήσει θρυλική υπόσταση στην Ουκρανία για τις ικανότητες και το θάρρος της, τόσο πολύ που η Ρωσία προσπάθησε να διαδώσει ψεύτικες ειδήσεις για την εξόντωσή της. Είναι κάτι που η ίδια βλέπει θετικά, λέγοντας ότι αυτό σημαίνει ότι οι Ρώσοι δεν την έχουν ξεχάσει. «Αυτό σημαίνει ότι με φοβούνται», τονίζει.

Παρόλα αυτά, η Bilozerska έχει τη δική της εμπειρία διακρίσεων μεταξύ των συναδέλφων της, σημειώνοντας ότι «κάθε γυναίκα στο στρατό έχει τη δική της ιστορία».

Συγκεκριμένα, θυμήθηκε μια δική της εμπειρία, όταν βρισκόταν σε ένα φορτηγό μαζί με άλλους οκτώ άνδρες συναδέλφους της, μεταξύ των οποίων και ένας διοικητής. Το φορτηγό κόλλησε στη λάσπη και οι άνδρες βγήκαν έξω για να σπρώξουν το όχημα.

«Εγώ δεν πήγα, καθώς το θεώρησα περιττό, επειδή υπήρχαν αρκετοί άνδρες και δεν θα είχα καν θέση κοντά στο φορτηγό -αν και όταν ήμασταν μόνο τρεις σε παρόμοια κατάσταση, τότε έσπρωχνα μαζί με τους άνδρες. Οι άντρες έσπρωξαν γρήγορα το φορτηγό έξω, γύρισαν πίσω και ο διοικητής μου λέει: «Γι' αυτό είμαι κατά της αποδοχής των γυναικών στο στρατό. Επειδή έχουμε εννέα μαχητές στα χαρτιά, αλλά μόνο οκτώ στην πραγματικότητα», αφηγείται η Bilozerska.

«Φυσικά, όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος, όσο περισσότερες γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, τόσο καλύτερη γίνεται η μεταχείριση», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ο Ζελένσκι

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι επαινεί επανειλημμένα τις προσπάθειες των γυναικών υπερασπιστριών της χώρας -πέρσι κατά τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας ευχαρίστησε «όλες τις γυναίκες που εργάζονται, διδάσκουν, σπουδάζουν, σώζουν, θεραπεύουν και αγωνίζονται για την Ουκρανία».

Το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας επιθυμεί επίσης να αναδείξει τις προσπάθειες που έχει καταβάλει για να εξισώσει τους όρους ανταγωνισμού για τις γυναίκες στρατεύσιμες.

Τον περασμένο Οκτώβριο, ανέφερε ότι ακύρωσε όλους τους περιορισμούς στην πρόσβαση των υπηρετούντων γυναικών σε όλες τις θέσεις στο στρατό, σημειώνοντας ότι παλαιότερα, οι γυναίκες μπορούσαν να υπηρετήσουν κυρίως σε θέσεις ιατρικών ειδικοτήτων, εργαζομένων στις επικοινωνίες, λογιστών, υπαλλήλων και μαγείρων. «Τώρα, μια γυναίκα στο στρατό μπορεί να είναι οδηγός, εκτοξευτής χειροβομβίδων, αναπληρωτής διοικητής ομάδας αναγνώρισης, διοικητής BMP (όχημα μάχης πεζικού της σοβιετικής εποχής), πολυβολητής, ελεύθερος σκοπευτής κ.λπ.», σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου στο Telegram.

Προηγουμένως, σύμβαση για στρατιωτική θητεία υπέγραφαν γυναίκες ηλικίας 18 έως 40 ετών, ενώ οι άνδρες δεν αντιμετώπιζαν τον ίδιο περιορισμό. Πλέον, από 18 έως 60 ετών, οι εκπρόσωποι και των δύο φύλων μπορούν να εργάζονται στον στρατό.