Έρευνα: Κάποιοι θεωρούν ότι κάνουν καλό διαδίδοντας fake news - Είναι αλήθεια;

Οι ψευδείς πολιτικές ειδήσεις είναι κάτι συνηθισμένο και κυκλοφορούν ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η παραπληροφόρηση είναι ο υπ' αριθμόν ένα κίνδυνος που θα αντιμετωπίσει η κοινωνία τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Με τις κρίσιμες εκλογές που θα διεξαχθούν φέτος στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε πολλές άλλες χώρες, αναμένεται ένα «τσουνάμι» παραπληροφόρησης.

Κάποιο από αυτό το υλικό διανέμεται μέσω πληρωμένης διαφήμισης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για παράδειγμα όπως τα ψεύτικα βίντεο του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σουνάκ που δημιουργήθηκαν με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης και κάνουν τον γύρο του κόσμου. Ωστόσο, είναι γνωστό ότι μεγάλο μέρος της διάδοσης ψευδούς υλικού οφείλεται στις ενέργειες μεμονωμένων χρηστών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η πολιτική πρωτοστατεί

Πολλοί άνθρωποι μοιράζονται ειδήσεις με πολιτικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο. Αναπόφευκτα, κάποιες από αυτές τις ειδήσεις είναι ψευδείς. Οι ψευδείς πολιτικές ειδήσεις είναι κάτι συνηθισμένο και κυκλοφορούν ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους διαδίδονται είναι όταν οι άνθρωποι τις μοιράζονται στα δικά τους κοινωνικά δίκτυα. Ορισμένοι πιστεύουν πραγματικά ότι η ιστορία είναι αληθινή και τη μοιράζονται. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα theconversation, περίπου το 20% των ανθρώπων που ερωτήθηκαν αναφέρουν ότι μοιράστηκαν μια ιστορία που αργότερα ανακάλυψαν ότι ήταν ψευδής.

Στην έρευνα της ιστοσελίδας, διαπιστώθηκε επίσης ότι περίπου ένας στους 10 ανθρώπους παραδέχεται ότι μοιράστηκε πληροφορίες για την πολιτική που γνώριζε εκείνη τη στιγμή ότι ήταν ψευδείς.

Το ερώτημα που γεννάται είναι γιατί αυτοί οι άνθρωποι διαδίδουν σκόπιμα ψέματα; Μήπως σκοπίμως επιδιώκουν να προκαλέσουν προβλήματα; Ή μήπως πιστεύουν ότι είναι αποδεκτό να τα διαδίδουν, επειδή υποστηρίζουν ιδέες που «θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι αληθινές»;

Το κακό γίνεται καλό

Μόνο μια μειοψηφία ανθρώπων μοιράζεται ψευδείς πληροφορίες, αλλά δεδομένης της τεράστιας διάδοσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ακόμη και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εξάπλωση ψευδών ιστοριών με ταχείς ρυθμούς. Αυτή η συνθήκη καθιστά δύσκολο τη λήψη ειδήσεων που μπορεί κάποιος να εμπιστευτεί και οδηγεί τους ανθρώπους να πιστεύουν πράγματα που απλώς δεν είναι αληθινά.

Η έρευνα της ιστοσελίδας αποκάλυψε ότι ορισμένοι άνθρωποι κοινοποίησαν ψεύτικες ιστορίες επειδή τις θεωρούσαν αστείες (ένας δήλωσε για παράδειγμα, επειδή πίστευε ότι ήταν «γελοία»). Άλλοι μοιράστηκαν την παραπληροφόρηση ειδικά για να τονίσουν ότι ήταν ψευδής. Άλλοι προσπάθησαν να υποβαθμίσουν τη ζημιά που έκαναν, υπονοώντας ότι δεν ήταν στην πραγματικότητα τόσο σοβαρό αν μοιράζονταν ψευδείς ειδήσεις.

Τα ευρήματα της έρευνας αποκαλύπτουν ότι ορισμένοι άνθρωποι συμπεριφέρονται με αντικοινωνικό τρόπο όταν πρόκειται για ψευδείς ειδήσεις, μοιράζοντας σκόπιμα ψευδείς πληροφορίες για να επιτύχουν κάποιον προσωπικό στόχο, ακόμη και αν αυτό σημαίνει επίθεση σε άλλους ανθρώπους ή προσπάθεια χειραγώγησής τους. Η κοινοποίηση ψευδών ιστοριών με αυτόν τον τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα, για να επηρεάσει τις πολιτικές απόψεις των ανθρώπων, είτε υποστηρίζοντας την «λασπολογία» εναντίον ενός πολιτικού είτε ενισχύοντας την επιρροή ενός πολιτικού.

Οι άνθρωποι που επηρεάζονται από τέτοιους λόγους φαίνεται να μην ενοχλούνται από το αν η είδηση που μοιράζονται είναι αληθινή ή ψευδής και μπορεί ακόμη και να θεωρούν την ανταλλαγή ειδήσεων ως μέσο χειραγώγησης. Τουλάχιστον, οι άνθρωποι αυτοί αδιαφορούν για τις βλαβερές συνέπειες των πράξεών τους.

Σε πλήρη αντίθεση με αυτά, κάποιοι άνθρωποι μοιράζονται ειδήσεις για την πολιτική, είτε αληθινές είτε ψευδείς, με τις καλύτερες προθέσεις. Φαίνεται να βλέπουν το μοίρασμα ψευδών ειδήσεων ως έναν τρόπο να κάνουν τον κόσμο καλύτερο.

Οι «καλοί» λόγοι για την κοινοποίηση μπορεί να αντικατοπτρίζουν την επιθυμία να προστατεύσουν τους άλλους (για παράδειγμα, προειδοποιώντας τους για πιθανούς κινδύνους), να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να «κάνουν το σωστό» ή ακόμη και να εμπλακούν κοινωνικά ή πολιτικά. Άλλοι μπορεί να χρησιμοποιούν την κοινοποίηση ειδήσεων ως μέσο για το καλό, επισημαίνοντας ότι μια συγκεκριμένη ιστορία είναι ψευδής. Κατά ειρωνικό τρόπο, όμως, αυτό σημαίνει ότι η ψευδής ιστορία μπορεί να διαδοθεί ακόμη περισσότερο.

Αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων

Οι άνθρωποι μπορεί να αντιδράσουν έντονα όταν βλέπουν έναν φίλο ή ένα μέλος της οικογένειάς τους να μοιράζεται υλικό που γνωρίζει ότι είναι αναληθές. Κάτι που δεν αποτελεί μεγάλη έκπληξη, επειδή η παραπληροφόρηση τείνει να βασίζεται στα αρνητικά συναισθήματα και να κεντρίζει την ηθική μας. Είναι οι ιστορίες που μας προκαλούν συναισθήματα (π.χ. τρομάζοντάς μας) και γίνονται viral.

Ωστόσο, την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον να μοιράζεται μια ιστορία που ξέρετε ότι είναι ψευδής και θα σκεφτείτε να ασχοληθείτε ή να τον μπλοκάρετε, να θυμάστε ότι μπορεί να μην γνωρίζει ότι κάνει κακό και μπορεί ακόμη και να προσπαθούσε να κάνει καλό. Μπορεί να σκέφτονταν μόνο τον εαυτό τους, αλλά μπορεί επίσης να μοιράστηκαν αυτή την ιστορία σκεπτόμενοι ότι ωφελεί τους άλλους.

Το μοίρασμα ψευδών ιστοριών, ακόμη και όταν γίνεται με τις καλύτερες προθέσεις, μπορεί να έχει επιπτώσεις που υπερβαίνουν τους προσωπικούς στόχους των ανθρώπων για τον διαμοιρασμό τους. Όταν οι άνθρωποι εκθέτουν τους άλλους στην παραπληροφόρηση προκειμένου να την καταρρίψουν, ενδεχομένως να προκαλούν ακούσια πολιτικές συνέπειες, όπως με το να ενισχύουν την πόλωση στις προεκλογικές εκστρατείες και τους πολιτικούς.

Ένας τρόπος για να περιορισθεί αυτός ο κίνδυνος και να στηριχθεί η μάχη κατά της παραπληροφόρησης, είναι να ακολουθούνται οι οδηγίες σχετικά με τον τρόπο αναφοράς των ψευδών ιστοριών, για παράδειγμα με τη σήμανσή τους ως ψευδών στο εκάστοτε μέσο κοινωνικής δικτύωσης.

Και αν εσείς οι ίδιοι μπείτε στον πειρασμό να μοιραστείτε υλικό που μπορεί να μην είναι αληθινό -για οποιονδήποτε λόγο- είναι καλύτερο να βρείτε άλλους τρόπους για να περάσετε το μήνυμά σας.