Εργασιακό νομοσχέδιο: Κατατίθεται σήμερα στη Βουλή – Τι αλλαγές φέρνει για εργοδότες και εργαζόμενους

Εντός της ημέρας θα κατατεθεί στη Βουλή το νέο εργασιακό νομοσχέδιο της κυβέρνησης. Το διάστημα που μεσολάβησε από την παρουσίασή του σημαδεύτηκε από έντονη αντιπαράθεση του υπουργείου με τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Το μεγαλύτερο σημείο τριβής ανάμεσα στις δυο πλευρές είναι η διευθέτηση του χρόνου ωραρίου. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης μιλούν για κατάργηση του 8ωρου, ενώ το υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει ότι αυτά είναι Fake News καθώς το νομοσχέδιο κατοχυρώνει τα εργασιακά δικαιώματα.

Μέσα στο νομοσχέδιο υπάρχουν αλλαγές και σε άλλα θέματα όπως η ψηφιακή κάρτα εργασίας, το νέο πλαίσιο για την τηλεργασία, οι γονικές άδειες και η Κυριακάτικη εργασία.

Οι τρεις βασικές αρχές

1. Δεν υπάρχουν εργαζόμενοι χωρίς επιχειρήσεις, αλλά ούτε και επιχειρήσεις με εργαζομένους στα κεραμίδια
2. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας πρέπει να έρχεται με τους εργαζομένους να συμμετάσχουν στα οφέλη της ανάπτυξης
3. Η νομοθεσία μας προσαρμόζεται σε βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές».

Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου:

1) Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας. Το μέτρο θα εφαρμοστεί σταδιακά, πρώτα από τις μεγάλες επιχειρήσεις.

2) Συστήνεται στα πρότυπα της ΑΑΔΕ η Επιθεώρηση Εργασίας ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή με λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Έργο της θα είναι ο έλεγχος της εφαρμογής της εργατικής νομοθεσίας, η έρευνα της ασφαλιστικής κάλυψης και παράνομης παρενόχλησης των εργαζομένων καθώς και η συμφιλίωση και η επίλυση των εργατικών διαφορών. Τα πρόστιμα σε τυχόν παραβάσεις θα επιβάλλονται ταχύτητα, δίχως ακρόαση του εργοδότη. Θα ασκεί που τις αρμοδιότητες του ΣΕΠΕ το οποίο καταργείται. Η επιλογή του Διοικητή θα γίνεται με ανοικτό διαγωνισμό - Στην Επιτροπή θα προεδρεύει ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ.

3) Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία. Κυρώνεται η σύμβαση 187 της Διεθνούς Διάσκεψης Εργασίας για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία

4) Αντιμετώπιση της βίας και παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο.

Η Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες χώρες που προχωρά στην κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Σ' αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνονται αυστηρές κυρώσεις στον εκάστοτε εργοδότη που δεν λαμβάνει τα πρόσφορα μέτρα προκειμένου να προστατέψει τους εργαζόμενους του. Παράλληλα, απαγορεύεται η απόλυση και η δυσμενής μεταχείριση των θιγόμενων/ αντιστροφή του βάρους της απόδειξης. Τέλος, συστήνεται τμήμα στην επιθεώρηση εργασίας προκειμένου να παρακολουθούνται φαινόμενα βίας και παρενόχλησης.

Διεύρυνση της προστασίας:

• εκτός από το χώρο εργασίας καλύπτονται μετακινήσεις, επικοινωνίες
• προστατεύονται οι αιτούντες εργασία και όλες οι σχέσεις απασχόλησης
• (μπλοκάκια, μαθητευόμενοι)
• προσθέτουμε τη βία στις συμπεριφορές που τιμωρούνται
• αρκεί η απειλή παρενόχλησης για να στοιχειοθετηθεί παράβαση

5) Ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής

Σ' αυτό το πλαίσιο μεταξύ άλλων περιλαμβάνονται:

• Αδεια πατρότητας: 14 ημέρες με αποδοχές έναντι 10 που προβλέπει η Οδηγία και 2 που ισχύει σήμερα
• Προστασία του νέου πατέρα κατά της απόλυσης για 6 μήνες από τη γέννηση του τέκνου
• Παραμένει η προστασία της εγκύου και εργαζόμενης μητέρας για 18 μήνες μετά τον τοκετό
• Γονική άδεια 4 μηνών για κάθε γονέα με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους 2 μήνες
• Δικαιώματα ευέλικτων ρυθμίσεων (τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο)
• Αδεια φροντιστή για συγγενείς ή συνοίκους που αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα υγείας
• Απουσία 2 ημέρες κατ’ έτος με αποδοχές για λόγους ανωτέρας βίας
• Επέκταση της άδειας λοχείας 9 εβδομάδων μετά τη γέννα και στην υιοθεσία τέκνου
• Θέσπιση άδειας 7 ημερών για υποβολή σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
• Άκυρη η απόλυση εργαζομένου επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια - Αντιστροφή του βάρους της απόδειξης υπέρ του εργαζομένου στο Δικαστήριο

6) Τηλεργασία

• Νομοθετείται η αναγνώριση του δικαιώματος της αποσύνδεσης
• Δικαίωμα κάθε εργαζόμενου να απέχει από την παροχή εργασίας με ηλεκτρονικό, ψηφιακό τρόπο εκτός του ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των αδειών του.
• Η τηλεργασία εφαρμόζεται με συμφωνία εργαζόμενων και εργοδοτών
• Απαγορεύεται η χρήση κάμερας για τον έλεγχο της απόδοσης του τηλεργαζόμενου
• Δικαίωμα της Επιθεώρησης Εργασίας στα δεδομένα της επικοινωνίας της επιχείρησης και του τηλεργαζόμενου για τον έλεγχο τήρησης του ωραρίου εργασίας.

7) Διευθέτηση χρόνου εργασίας

• Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας μπορεί να είναι κέρδος και για τις δύο πλευρές
• Ευέλικτες μορφές απασχόλησης για γονείς και φροντιστές με ατομικές συμβάσεις εργασίας
• Ρητή νομοθετική κατοχύρωση 8ώρου, 5θημέρου, 40ωρου
• Πρόβλεψη για 4ήμερη εργασία χωρίς μείωση αποδοχών στο πλαίσιο της διευθέτησης
• Άκυρη η απόλυση εργαζομένου που αρνήθηκε να συμφωνήσει διευθέτηση του χρόνου εργασίας
• Αυστηροί έλεγχοι από την Επιθεώρηση Εργασίας με την ψηφιακή κάρτα εργασίας για την αποφυγή εργοδοτικής αυθαιρεσίας και αθέμιτου ανταγωνισμού

8) Διαλλείματα στο χώρο εργασίας

• Το διάλλειμά θα χορηγείται μετά από 4 ώρες εργασίας, αντι για 6
• Ξεκαθαρίζεται η διάρκεια του διαλλείματος: 15-30 λεπτά για να αποφεύγονται εργοδοτικές καταχρήσεις
• Απαγορεύεται η χορήγηση διαλλείματος συνεχόμενου με την έναρξη ή λήξη της εργασίας

9) Υπερωρίες

• Αύξηση των επιτρεπόμενων υπερωριών στις 150 ώρες το χρόνο και εξίσωση σε βιομηχανία και λοιπούς κλάδους όπως συμβαίνει στην Ευρώπη (Σήμερα είναι: 96ώρες/έτος στη βιομηχανία και 120 ώρες/έτος στις μη βιομηχανικές επιχειρήσεις)
• Παράλληλα αυξάνεται η αμοιβή για τις υπερωρίες για τις οποίες δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης - Η αμοιβή ορίζεται στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80%)
• Η ψηφιακή κάρτα εργασίας διασφαλίζει την κατοχύρωση στην πράξη του ωραρίου και των αμοιβών - Αποκαλύπτει τις πραγματικές υπερωρίες που ως τώρα μένουν απλήρωτες
• Καλύπτονται οι επιχειρηματικές ανάγκες - Αυξάνεται το εισόδημα των εργαζομένων
• Επιβαρύνονται οι εργοδότες που δεν τηρούν τις νόμιμες διαδικασίες

10) Προστασία από τις απολύσεις

• Παραμένουν οι υφιστάμενες περιπτώσεις ακυρότητας (πχ απόλυση που οφείλεται σε δυσμενή διάκριση λόγω φύλλου, πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού, αναπηρίας κλπ).
• Διευρύνεται η λίστα των περιπτώσεων της άκυρης απόλυσης, που σημαίνει επιστροφή του εργαζόμενου στην εργασία του και καταβολή των μισθών για την περίοδο μέχρι την επαναπρόσληψη
• Απαγορεύεται η απόλυση όταν ο εργαζόμενος άσκησε οποιοδήποτε νόμιμο δικαίωμά του (μέχρι σήμερα η επαναπρόσληψη ήταν στην κρίση του δικαστηρίου)

Προστίθενται στις άκυρες απολύσεις:

• Για άσκηση των δικαιωμάτων σε περιπτώσεις βίας και παρενόχλησης
• Του πατέρα νεογεννηθέντος τέκνου
• Εργαζόμενων που έλαβαν ή ζήτησαν οποιαδήποτε άδεια
• Εργαζομένων που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας
• Τηλεργαζομένων που άσκησαν το δικαίωμα της αποσύνδεσης

Τι ισχύει για τις Κυριακές

Παραμένει το γενικό καθεστώς αργίας: Προστίθενται στις εξαιρέσεις που επιτρέπεται ήδη να λειτουργούν (π.χ. εστίαση, καταστήματα σε τουριστικές περιοχές) οι εξής κλάδοι:

• Υπηρεσίες ταχυδρομικών υπηρεσιών (courier)
• Δραστηριότητες παραγωγής υγειονομικών ειδών ή νοσηλευτικών υλικών,
• παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή φαρμάκων και παραϊατρικού
• υλικού Επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας

Προστίθενται στις εξαιρέσεις:

• Κέντρα κοινών υπηρεσιών (shared services centers) ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της λογιστικής, του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των Η/Υ (ΙΤ), της κανονιστικής συμμόρφωσης, των προμηθειών,
• Επιχειρήσεις ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου,
• Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών
• Επιχειρήσεις παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων
• Κέντρα δεδομένων (“data centers”) και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων

Επιτρέπονται μετά από άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας:

• Εξετάσεις για την απόκτηση πτυχίων και διπλωμάτων
• Εξωσχολικές δράσεων ιδιωτικών σχολείων, (ημερίδες, σεμινάρια, διαγωνισμοί, κ.ά.)
• Συντήρηση κτιρίων δημόσιων ή ιδιωτικών σχολείων, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τις ημέρες παρουσίας εκπαιδευτικών και μαθητών
• Προσαρμογή και αναβάθμιση πληροφοριακών συστημάτων

Μέτρα για τη διαφάνεια στον συνδικαλισμό

• Εγγραφή συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων σε ηλεκτρονικό μητρώο στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ: καταστατικό, έδρα, αριθμός μελών
• Η εγγραφή στο μητρώο είναι προϋπόθεση για συλλογική διαπραγμάτευση, κήρυξη απεργίας, υπογραφή ΣΣΕ
• Προϋπόθεση για κήρυξη απεργίας και την εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου είναι να υπάρχει διαθέσιμο σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας
• Στόχοι: διαφάνεια – ενίσχυση της αξιοπιστίας και αντιπροσωπευτικότητας του συνδικαλιστικού κινήματος – διευκόλυνση της συμμετοχής των εργαζομένων με δικλείδες μυστικότητας
• Νέο καθεστώς προστασίας των συνδικαλιστών Με το υφιστάμενο πλαίσιο προβλέπονται περιοριστικά έξι λόγοι για τους οποίους επιτρέπεται απόλυση συνδικαλιστή (κλοπή, εξαπάτηση, σωματικές βλάβες κ.ά.) - Δεν προβλέπονται για παράδειγμα ως λόγοι απόλυσης συνδικαλιστή οι βιαιοπραγίες σε βάρος συναδέλφου, η σεξουαλική παρενόχληση
• Με το νέο πλαίσιο οι συνδικαλιστές θα έχουν το ίδιο επίπεδο προστασίας που ισχύει για τις εγκύους - Η απόλυση θα επιτρέπεται για σπουδαίο λόγο, η βασιμότητα του οποίου θα κρίνεται από τα Δικαστήρια
• Καταργείται η Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, η οποία έκρινε ως τώρα τη νομιμότητα της απόλυσης συνδικαλιστών 45
• Απαγορεύεται η ενίσχυση συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες και κόμματα
• Ελάχιστη εγγυημένη υπηρεσία σε κλάδους κοινής ωφέλειας κατά τη διάρκεια της απεργίας
• Διασφαλίζεται τουλάχιστον το ένα τρίτο της συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας κατά τη διάρκεια απεργίας σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, στους κλάδους: υγείας, ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, διύλισης πετρελαίου, μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, αποκομιδής απορριμμάτων, φορτοεκφόρτωσης και αποθήκευσης εμπορευμάτων στα λιμάνια, Πολιτικής Αεροπορίας, μισθοδοσίας στο Δημόσιο (συντάξεις) - Οι κλάδοι που εντάσσονται στη ρύθμιση προσδιορίζονται από το νόμο 1264/1982
• Αντίστοιχες ρυθμίσεις στις περισσότερες χώρες – μέλη του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO)
• Απαγορεύεται η παρεμπόδιση εργαζομένων που επιθυμούν να εργασθούν κατά τη διάρκεια της απεργίας - παράβαση αυτής της υποχρέωσης οδηγεί στη διακοπή της απεργίας με δικαστική απόφαση.