Εμπλοκές στα μεγάλα έργα φέρνει η υπόθεση του καρτέλ
Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 6 χρόνια μέχρι να φτάσει στο τέλος της η πολύκροτη υπόθεση με το καρτέλ στα δημόσια έργα, ωστόσο το ζήτημα όπως όλα δείχνουν θα συνεχίσει να απασχολεί την εγχώρια κατασκευαστική αγορά, καθώς δεν αποκλείεται να δημιουργήσει καθυστερήσεις στην υλοποίηση μεγάλων έργων.
Η τελευταία πράξη της αυτεπάγγελτης έρευνας της Επιτροπής Ανταγωνισμού που ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2013, πραγματοποιήθηκε με την ανακοίνωση για την επιβολή προστίμου περίπου 27 εκατομμυρίων ευρώ σε μόλις 4 ξένες εταιρείες, από το σύνολο των 17 που αρνήθηκαν τη συμμετοχή τους σε πρακτικές νόθευσης διαγωνισμών δημοσίων έργων.
Πρόκειται για τον ισπανικό όμιλο FCC Construccion στον οποίο επιβλήθηκε πρόστιμο 22 εκατομμυρίων ευρώ, τη θυγατρική του, Alpine Bau, η οποία καλείται να πληρώσει 7 εκατομμύρια ευρώ, τον όμιλο ελληνικών συμφερόντων αλλά με έδρα στο εξωτερικό, Archirodon Group, με πρόστιμο 1,25 εκατομμύρια ευρώ και την κυπριακή εταιρεία ΑΦΟΙ Ιακώβου, στην οποία επιβλήθηκε το χαμηλότερο πρόστιμο ύψους 108.000 ευρώ.
Η ανακοίνωση της Επιτροπής Ανταγωνισμού δημοσιεύτηκε με μεγάλη καθυστέρηση, 2 χρόνια μετά την επιβολή προστίμων ρεκόρ, ύψους 80 εκατομμυρίων ευρώ σε ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες και κυρίως στους τέσσερις μεγάλους εγχώριους ομίλους (Ελλάκτωρ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, J&P Άβαξ και Intrakat).
Η απόφαση της Επιτροπής για τις ξένες εταιρείες προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια στους ελληνικούς ομίλους, οι οποίοι κάνουν λόγο για καταφανή άνιση μεταχείριση.
Τα πρόστιμα επιβλήθηκαν για την χρονική περίοδο από το 2005 έως και το 2012 και αφορούν στη χειραγώγηση ιδίως έργων μετρό και υποδομών.
Η Επιτροπή απεφάνθη κατά πλειοψηφία πως εκτός από τις εταιρείες που τιμωρήθηκαν, δεν στοιχειοθετείται συμμετοχή ισχυρών πολυεθνικών ομίλων στις παραβάσεις της περιόδου 2005-2012.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η Vinci Construction, θυγατρική του γαλλικού ομίλου Vinci, η επίσης γαλλική εταιρεία Alstom Transport και ο ιταλικός όμιλος Salini Impregilo.
Για ορισμένες από τις εταιρείες αυτές, όπως την Alstom Transport, η Επιτροπή διαπίστωσε σειρά παραβάσεων στην κατανομή δημοσίων έργων τις περιόδους 1981-1988 και 2001-2002. Ωστόσο, τα αδικήματα της περιόδου αυτής έχουν παραγραφεί. Το ίδιο ισχύει και για σχεδόν όλες τις ελληνικές εταιρείες που αρνήθηκαν να υπαχθούν σε καθεστώς διευθέτησης.
Πηγές με καλή γνώση της έρευνας της Επιτροπής Ανταγωνισμού τονίζουν πως οι ελληνικές εταιρείες έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην υιοθέτηση αθέμιτων πρακτικών, παρά το γεγονός πως σε πολλά έργα οι ξένοι όμιλοι είχαν το ρόλο του ηγέτη στα σχήματα που ανέλαβαν μεγάλα έργα.
Η έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, δεδομένου πως σε πολλούς διαγωνισμούς ασκήθηκαν προσφυγές ζητώντας τον αποκλεισμό εταιρειών λόγω της συμμετοχής τους στο καρτέλ.
Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί ο διαγωνισμός για την γραμμή 4 του μετρό, η οποία με εκτιμώμενο προϋπολογισμό ύψους 1,8 δισ. ευρώ, αποτελεί το μεγαλύτερο έργο των επόμενων ετών.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει στην περίπτωση αυτή το γεγονός πως η ΜΕΤΚΑ, του ομίλου Μυτιληναίος, είχε καταθέσει προσφυγή ζητώντας να αποκλειστούν από το διαγωνισμό τα άλλα σχήματα, διότι σε αυτά συμμετείχαν εταιρείες που είχαν παραδεχθεί την εμπλοκή τους στο καρτέλ.
Η ΜΕΤΚΑ συμμετείχε στο διαγωνισμό μαζί με την FCC Construccion και την Archirodon, στις οποίες επιβλήθηκαν πρόστιμα από την Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, το οποίο έκανε δεκτό αίτηση αναστολής που υπέβαλε η εταιρεία GD Infrastrutture, για το έργο Άκτιο-Αμβρακία, προϋπολογισμού περίπου 90 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο ανατέθηκε στο σχήμα ΑΚΤΩΡ-ΤΕΡΝΑ.
Η ιταλική επιχείρηση ελέγχεται από την οικογένεια Εμφιετζόγλου, όπως και η εταιρεία Μηχανική. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού έκρινε πως η Μηχανική συμμετείχε την περίοδο 1989-2000 «σε μία ενιαία και διαρκή παράβαση η οποία συνίστατο σε ένα κοινό σχέδιο κατανομής και χειραγώγησης διαγωνισμών δημοσίων έργων». Τα αδικήματα της περιόδου αυτής έχουν παραγραφεί.
Στελέχη του κατασκευαστικού κλάδου εκτιμούν πως μέχρι να δημοσιευτεί το σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως θα παραταθεί για μία ακόμα φορά, την πέμπτη κατά σειρά, η υποβολή οικονομικών προσφορών για τη γραμμή 4 του μετρό που έχει προγραμματιστεί για τις 15 Μαρτίου.