Κατέρρευσαν τα δικαστήρια στη διάρκεια της κρίσης!

Απελπιστική είναι πλέον η καθυστέρηση των δικαστηρίων στην επίλυση εμπορικών διαφορών, καθώς στα χρόνια της κρίσης (περίοδος 2010 - 2016) η εκρηκτική αύξηση των υποθέσεων που έφθαναν στα δικαστήρια προκάλεσε ουσιαστικά την κατάρρευσή τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, την περίοδο αυτή, ο χρόνος επίλυσης εμπορικών διαφορών αυξήθηκε κατά 3,5 φορές και πλησίασε στα δύο έτη, ενώ πριν κλιμακωθεί η κρίση ο χρόνος στην Ελλάδα ήταν «λογικός» και μπορούσε να συγκριθεί με τα αντίστοιχα στοιχεία άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Στα διοικητικά δικαστήρια, ο αριθμός των εκκρεμών διαφορών, που προφανώς έχει επιδεινωθεί αισθητά από την επίδραση της οικονομικής κρίσης, είναι πολλαπλάσιος από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (π.χ., επταπλάσιος από την Ισπανία), με αποτέλεσμα να αποθαρρύνονται οι επενδυτές, αφού γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι σε οποιαδήποτε από τις (εξαιρετικά συχνές...) διαφορά με τη δημόσια διοίκηση θα χρειασθούν υπερβολικά μεγάλο χρόνο για δικαστική επίλυση.

Όπως έχει τονίσει το economistas.gr η βραδύτητα στην απονομή δικαιοσύνης προκαλεί συνεχή δυσφήμηση της Ελλάδας διεθνώς και αποραρρύνει ξένους επενδυτές. Πρόσφατα η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, χρησιμοποιήσε σε βαρυσήμαντη ομιλία της το παράδειγμα της Ελλάδας ως χώρας όπου καθυστερεί περισσότερο η δικαστική επίλυση πτωχεύσεων.

Νέα έρευνα της διαΝΕΟσις, με τη συμμετοχή επτά δικαστικών λειτουργών, αναδεικνύει εξαιρετικά αποθαρρυντικά στατιστικά στοιχεία για την Ελληνική Δικαιοσύνη:

• Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Ελλάδα είναι 132η από τις 190 χώρες του δείκτη "Doing Business 2019" ως προς την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης. Στη χώρα μας χρειάζονται 1.580 ημέρες για την επίλυση μιας  δικαστικής διαφοράς συγκεκριμένου τύπου για μια επιχείρηση.
• Τα χρόνια της κρίσης αυξήθηκαν πέρα από κάθε αποδεκτό όριο το χρόνο επίλυσης διαφορών. Από τις 190 ημέρες (2010), φθάσαμε στις 670 ημέρες, το 2017.
• Οι διοικητικές διαφορές που παραμένουν εκκρεμείς στα δικαστήρια επίσης ξεπερνούν κάθε αποδεκτό όριο. Σε κάθε 100.000 κατοίκους αντιστοιχούν 2,2 εκκρεμείς υποθέσεις.

Σύμφωνα με τα στοιχεία διεθνών οργανισμών η Ελλάδα:

• έχει μία από τις χειρότερες αναλογίες δικαστικών υπαλλήλων ανά δικαστή (1,5:1, το 2016 –μέσος όρος χωρών Συμβουλίου της Ευρώπης 3,9:1),
• έχει έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς δικαστηρίων κατά κεφαλήν στην Ε.Ε.,
• το δικαστικό της σύστημα δεν χρησιμοποιεί σε σημαντικό βαθμό τεχνολογικές λύσεις για την αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας,
• δαπανά λιγότερα χρήματα για τη λειτουργία του δικαστικού της συστήματος (-33% οι δημόσιες δαπάνες για τη δικαιοσύνη το διάστημα 2014-2016)

Η αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος είναι μία από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την κοινωνική σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Στη χώρα μας, όμως, τα προβλήματα του δικαστικού συστήματος αποτελούν σημαντικά εμπόδια για τις επενδύσεις, την επιχειρηματικότητα και την καθημερινότητα.

H νέα έρευνα της διαΝΕΟσις εκπονήθηκε από επτά δικαστικούς λειτουργούς, που γνωρίζουν τα προβλήματα σε βάθος και εκ των έσω: Κατερίνα Ν. Σακελλαροπούλου, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Μιχάλης Πικραμένος, Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Αν. Καθηγητής Νομικής Σχολής Α,Π.Θ., Ιωάννης Συμεωνίδης, Αντεπίτροπος στη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, Καθηγητής Νομικής Σχολής Α.Π.Θ., Βασίλειος Π. Ανδρουλάκης, Πάρεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Θεοκτή Νικολαΐδου, Εφέτης, Λάμπρος Τσόγκας, Αντεισαγγελέας Εφετών, Πέτρος Αλικάκος, Πρόεδρος Πρωτοδικών -Δ.Ν.

1. Χωροταξία των δικαστηρίων
2. Τεχνολογία
3. Εκπαίδευση
4. Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών
5. Δικαστικοί υπάλληλοι

• Μείωση του αριθμού των δικαστηρίων με τη συγχώνευση μικρών περιφερειακών δικαστηρίων.
• Δημιουργία δικαστικών καταστημάτων σε μικρότερες πόλεις και απομακρυσμένα μέρη που θα επιτρέπουν μια σειρά από διαδικασίες (ακροάσεις δικηγόρων, διαδίκων) μέσω τηλεσυνεδρίασης.
• Παρεμβάσεις για το κτιριακό πρόβλημα, το θέμα των υποδομών, και του δικαστικού μάνατζμεντ (διοίκηση, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, μέτρηση αποτελεσμάτων).
• Εφαρμογή της “ψηφιακής δικογραφίας”, ώστε ο φάκελος κάθε υπόθεσης να μπορεί να αποθηκεύεται και να εντοπίζεται ευκολότερα από τα ενδιαφερόμενα μέρη.
• Επιβολή επιπλέον τέλους στους διαδίκους που επιθυμούν να καταθέσουν έντυπα δικόγραφα, ως κίνητρο για την ηλεκτρονική υποβολή των πάντων.
• Ολοκλήρωση του έργου του “Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων” (ΟΣΔΔΥ), το οποίο βρίσκεται ήδη σε φάση υλοποίησης.
• Εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών (ΕΣΔΙ), με την υιοθέτηση καλών πρακτικών που ακολουθούνται από άλλες χώρες.
• Συνέχιση των νομοθετικών πρωτοβουλιών για την εισαγωγή του θεσμού της διαμεσολάβησης και σε νέες κατηγορίες διαφορών, όπως η ενδοοικογενειακή βία.
• Αναμόρφωση των κλάδων του νέου Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων με την εισαγωγή νέων που προϋποθέτουν ειδικά τυπικά προσόντα ώστε να καλυφθούν οι σύγχρονες ανάγκες των δικαστηρίων όλων των δικαιοδοτικών κλάδων και των εισαγγελιών.