Νέα συνάντηση κυβέρνησης – τραπεζών για την α’ κατοικία
Δυναμίτη στα θεμέλια του τραπεζικού συστήματος θεωρεί η ΕΚΤ ότι αποτέλεσε ο Νόμος Κατσέλη, για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά το 2010, εκτιμώντας ότι ήταν η βασική και κύρια αιτία για την εξάρθρωση των συναλλακτικών ηθών και την διάλυση της κουλτούρας πληρωμών, εκτροχιάζοντας το τραπεζικό σύστημα.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην στεγαστική πίστη παρουσίασαν μια κατακόρυφη αύξηση μετά το 2010, αύξηση που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στον Νόμο Κατσέλη και την δυνατότητα ένταξης στις διατάξεις του ουσιαστικά χωρίς κριτήρια. Ο νόμος, στη θεωρία προβλέπει ότι τα αιτήματα θα πρέπει να εξετάζονται από το δικαστήριο σε διάστημα 6 μηνών ωστόσο τα χιλιάδες αιτήματα που υποβλήθηκαν είχαν ως αποτέλεσμα να προγραμματιστούν δικαστήρια για την εξέταση αιτημάτων μέχρι και το 2032.
Ο Νόμος Κατσέλη αποτέλεσε καταφύγιο στρατηγικών κακοπληρωτών, λαμβάνοντας ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις μετά την μετατροπή του θέματος σε ζήτημα μικροπολιτικής εκμεταλλεύσεις με τις υποσχέσεις περί Σεισάχθειας και κινημάτων όπως το «Δεν πληρώνω».
Σύμφωνα με πληροφορίες ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, έχει αναφερθεί επανειλημμένα στη ζημιά που έχει προκαλέσει στην κουλτούρα πληρωμών ο νόμος Κατσέλη υπογραμμίζοντας ότι είναι αδύνατο να επανέλθουν σε κανονική λειτουργία οι τράπεζες αν δεν αποκατασταθεί η κουλτούρα πληρωμών. Ειδικά στη στεγαστική πίστη, θεωρείται αδιανόητο δάνεια που έχουν τόσο υψηλή εξασφάλιση με τόση ευκολία να μην αποπληρώνονται και οι τράπεζες να μην μπορούν να προχωρήσουν σε ενέργειες εκτέλεσης πλειστηριασμών.
Η ΕΚΤ θεωρεί ότι αν δεν αποκατασταθεί η κουλτούρα πληρωμών και δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το μεγάλο απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων η τραπεζική κρίση δεν θα ξεπεραστεί και θα είναι θέμα χρόνου μια νέα ανακεφαλαιοποίηση.
Το σχέδιο νόμου για την αντικατάσταση του Νόμου Κατσέλη με ένα νέο πλαίσιο που έχει αποστείλει η κυβέρνηση στην ΕΚΤ δεν μπορεί να περπατήσει καθώς κρίνεται ότι συνεχίζει να ενθαρρύνει ένα άκρως προβληματικό καθεστώς, προσφέροντας προστασία σε στρατηγικούς κακοπληρωτές και άτομα που δεν έχουν ανάγκη προστασίας, κάτι που θα οδηγήσει σύντομα σε νέο εκτροχιασμό των τραπεζών.
«Προστασία, αλλά μόνο όσων έχουν ανάγκη»
Όπως δήλωσε χθες στον Σκαι ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Νικόλαος Καραμούζης, οι τράπεζες εργάζονται νυχθημερόν προκειμένου να φτάσουμε σύντομα σε συμφωνία για το νέο πλαίσιο προστασίας της α’ κατοικίας. Τόνισε ότι είναι απαραίτητο ένα νέο πλαίσιο προστασίας και θα πρέπει οι διαφορές κυβέρνησης – τραπεζών να γεφυρωθούν και να υπάρξει ένας έντιμος συμβιβασμός. «Είναι απαραίτητο να προστατευθεί η πρώτη κατοικία αλλά τον πραγματικά οικονομικά αδύναμων νοικοκυριών και να αποκλειστούν οι κακοπληρωτές». Και εκεί ακριβώς εντοπίζονται οι μεγαλύτερες διαφορές κυβέρνησης - τραπεζών.
Στην σημερινή συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου, μεταξύ της κυβέρνησης και των διοικήσεων των τραπεζών, θα υπάρξει και νέα προσπάθεια για την επίλυση των προβλημάτων και την επίτευξη συμφωνίας, ωστόσο η συμφωνία περνά μέσα από την ΕΚΤ.
Πολλοί ανησυχούν ότι στις συναντήσεις η κυβέρνηση δεν επιδιώκει συμβιβασμό αλλά να αποσπάσει από τις διοικήσεις των τραπεζών την συγκατάθεσή τους ότι το σχέδιο νόμου που έχει επεξεργαστεί δεν δημιουργεί προβλήματα στην κεφαλαιακή βάση των τραπεζών και δεν ενθαρρύνει τους κακοπληρωτές και να το υποστηρίξουν στην ΕΚΤ ώστε να εγκριθεί. Μάλιστα υπάρχουν πληροφορίες ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να συνδέσει το ζήτημα της πρώτης κατοικίας με την προώθηση των σχέδια της ΤτΕ και του ΤΧΣ, πληροφορίες που διαψεύδουν οι τράπεζες. Δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ των δυο θεμάτων, υπογραμμίζουν.
Τραπεζικές πηγές σημειώνουν στο economistas.gr ότι το σημερινό σχέδιο νόμου δεν μπορεί να περπατήσει και οι τράπεζες δεν μπορούν να δεχθούν ένα πλαίσιο που δεν εξασφαλίζει την αποτελεσματική εφαρμογή των κριτηρίων και εργαλείων που θα ξεκαθαρίζουν γρήγορα και αποτελεσματικά αυτούς που έχουν ανάγκη προστασίας από αυτούς που δεν έχουν. Σύμφωνα με πληροφορίες μια από τις κύριες διαφορές κυβέρνησης - τραπεζών είναι ο τρόπος εφαρμογής των κριτηρίων με τις τράπεζες να ανησυχούν ότι μια κακή εφαρμογή των κριτηρίων μπορεί στην πράξη να τα καταστήσει αναποτελεσματικά και κατ' επέκταση όλο το πλαίσιο προστασίας.
Επίσης είναι εξαιρετικά κρίσιμο να μην υπάρχουν εμπόδια στις διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης καθώς μόνον έτσι θα μπορέσει να αποκατασταθεί η κουλτούρα πληρωμών και να πραγματοποιηθούν άμεσα πωλήσεις χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων σε λογικές τιμές. Μόνον έτσι θα μπορέσουν οι τράπεζες να προχωρήσουν σε σχετικές συναλλαγές και να προχωρήσουν στον σχεδιασμό τους για την μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων χωρίς να χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια.
Εμπρός γκρεμός και πίσω ρέμα
Το θέμα της α' κατοικίας προκαλεί μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση η οποία θέλει να πατήσει με τα δύο πόδια σε δύο βάρκες. Η κυβέρνηση θέλει να πετύχει την θεσμοθέτηση ενός ελαστικού πλαισίου προστασίας, διατηρώντας λίγο πολύ το σημερινό καθεστώς ασυλίας και ακινησίας, ώστε να μην υπάρξει επίπτωση στην εκλογική πελατεία. Ο Σύριζα ήταν πρωτοστάτης στο κίνημα δεν πληρώνω και σε υποσχέσεις τύπου Σεισάχθειας. Ο αποκλεισμός των κακοπληρωτών και η επιτάχυνση των διαδικασιών εκτέλεσης των πλειστηριασμών θα οδηγούσε σε δυσάρεστες καταστάσεις τους επόμενους μήνες, δεδομένου μάλιστα ότι η βασική επιλογή της κυβέρνησης είναι να εξαντλήσει την 4ετία, πραγματοποιώντας εκλογές τον προσεχή Οκτώβριο.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση θέλει να εξασφαλίσει μια θετική αξιολόγηση, η οποία περνά μόνο μέσα από μια δραστική αλλαγή του πλαισίου προστασίας της α’ κατοικίας, ώστε να μπορέσει να βγει στις αγορές με 10ετές ομόλογο, η επιτυχία του οποίου είναι δεδομένη αν κλείσει θετικά η αξιολόγηση. Μόνον μέσω της ουσιαστικής επιστροφής στις αγορές η κυβέρνηση θα μπορέσει να διατηρήσει την οικονομία σε σταθερή τροχιά και θα μπορέσει να φτάσει μέχρι τον Οκτώβριο. Ακόμα χειρότερα ένας νόμος προστασίας που κριθεί από την αγορά ότι επιδεινώνει τους ισολογισμούς των τραπεζών θα μπορούσε να οδηγήσει άμεσα στην ακύρωση του σχεδιασμού της Eurobank για το «Σχέδιο Επιτάχυνση». Κάτι τέτοιο θα είχε άμεσες και δραστικές επιπτώσεις συνολικά στο τραπεζικό σύστημα καθιστώντας την νέα ανακεφαλαιοποίηση του κλάδου αναπόφευκτή. Έτσι η κυβερνητική διαδρομή θα μπορούσε να τερματιστεί πολύ πρόωρα, ακόμα και μέσα στον Μάρτιο, και μάλιστα σε ένα εξαιρετικά δυσμενές πλαίσιο.