Αποστόλου: Ζητεί πρόβλεψη και για τα δάνεια των αγροτών
«Η κυβέρνηση με την πρότασή της για τα "κόκκινα" δάνεια βρίσκει τη χρυσή τομή με τις συστημικές Τράπεζες. Για να έχει όμως η πρότασή της εφαρμογή και στα "κόκκινα" δάνεια του αγροτικού χώρου χρειάζεται να προσεγγιστούν και οι δυσκολίες που έχουν προκύψει με τη μεταφορά αυτών των δανείων στην ΑΤΕ υπό εκκαθάριση (PQH)», τονίζει σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου, σημειώνοντας ότι η κατάσταση που διαμορφώθηκε με το κλείσιμο της ΑΤΕ μαζί με τις τότε στρεβλώσεις πρέπει απαραίτητα να διορθωθεί, αφού κανένας νόμος και κανένας εξωδικαστικός μηχανισμός δεν θα μπορέσει να λύσει οριστικά το πρόβλημα.
«Πάνω από όλα όμως», σημειώνει, «είναι αναγκαίο να σταματήσει οποιαδήποτε κίνηση της PQH προς την κατεύθυνση παραχώρησης όλης της περιουσίας και των εγκαταστάσεων του αγροτικού χώρου που συνδέονται με αυτά τα δάνεια σε εταιρείες διαχείρισης και αγοράς χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων». Μια τεράστια αγροτική περιουσία, απαραίτητη για την άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας σε ακίνητα, εγκαταστάσεις, εξοπλισμούς, έχει συνδεθεί με αυτές τις οφειλές κι αν δεν υπάρξει παρέμβαση θα χαθεί, αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Αποστόλου.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Βαγγέλη Αποστόλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:
ΕΡ. Πολλές φορές έχετε αναφερθεί στην αναγκαιότητα να αντιμετωπιστούν τα κόκκινα δάνεια του αγροτικού χώρου. Δεν συμπεριλαμβάνονται στην πρόταση που έχει παρουσιάσει η Κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση με τη πρότασή της για τα κόκκινα δάνεια βρίσκει τη χρυσή τομή με τις συστημικές Τράπεζες. Για να έχει όμως η πρότασή της εφαρμογή και στα κόκκινα δάνεια του αγροτικού χώρου χρειάζεται να προσεγγιστούν και οι δυσκολίες που έχουν προκύψει με τη μεταφορά αυτών των δανείων στην ΑΤΕ υπό εκκαθάριση (PQH).
Όπως είναι γνωστό, όταν η ΑΤΕ το 2012 οδηγήθηκε σε εκκαθάριση, τα θεωρούμενα ενήμερα δάνεια πέρασαν στην Τράπεζα Πειραιώς, ενώ τα λεγόμενα κόκκινα παρέμειναν στην PQH. Μάλιστα η ΑΤΕ, λίγο πριν, είχε αναπροσαρμόσει και τα επιτόκιά της στα επίπεδα του 10-12 %, πράγμα που αναγκαστικά ακολουθεί μέχρι σήμερα και η PQH, ανεβάζοντάς τις οφειλές σε υψηλά επίπεδα.
ΕΡ. Σε ποιο ύψος ανέρχονται σήμερα αυτά τα δάνεια και με τι είδους υποθήκες συνδέονται;
Τα ποσά αυτών των δανείων, με στοιχεία του 2017, ανέρχονται για τα φυσικά πρόσωπα (αγρότες) στο 1,9 δισ. ευρώ και για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς στο 1,6 δισ. ευρώ. Δηλαδή συνολικά στα 3,5 δισ. ευρώ. Αφορούν, δε, 700 συνεταιρισμούς, μεταξύ των οποίων και αρκετοί ενεργοί με παραγωγική παρουσία στην περιφέρειά τους και 85.000 λογαριασμούς φυσικών προσώπων. Μια τεράστια αγροτική περιουσία απαραίτητη για την άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας, σε ακίνητα, εγκαταστάσεις, εξοπλισμούς έχει συνδεθεί με αυτές τις οφειλές κι αν δεν υπάρξει παρέμβαση θα χαθεί.
ΕΡ. Τι είδους παρέμβαση προτείνετε; Δεν θα έχει επιπτώσεις στην πρόταση της Κυβέρνησης για τα κόκκινα δάνεια;
Πρέπει να αναφέρω ότι η διαδικασία που οδηγήθηκε σε εκκαθάριση η πρώην ΑΤΕ, όχι μόνον είχε ορισμένες παραδοξότητες, όπως δάνεια του ίδιου οφειλέτη να οδηγούνται άλλα στον εκκαθαριστή και άλλα στην Τράπεζα Πειραιώς, αλλά και δεν έδινε ίσες ευκαιρίες και δυνατότητες σε όλους τους δανειολήπτες. Παρά το γεγονός ότι με μια σειρά νόμων, 2008/92, 2237/94, 2538/98 και 3259/2004 (γνωστός και ως νόμος για τα πανωτόκια), επιχειρήθηκε να ρυθμιστούν τα δάνεια αυτά, δεν κατέστη δυνατό. Μάλιστα, οι ρυθμίσεις των δανείων που πραγματοποιήθηκαν από τους δύο πρώτους νόμους κρίθηκε από τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια ότι αντίκεινται στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και ζητήθηκε η ανάκτηση ποσού 460 εκατ. ευρώ, που έπειτα από αλλεπάλληλες διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαμορφώθηκε αρχές του 2018 στα 100 εκατ. ευρώ.
Όμως και το ποσό αυτό είναι δύσκολο να εξυπηρετηθεί, γιατί η οικονομική κατάσταση των οφειλετών, αγροτών και συνεταιρισμών, δεν επιτρέπει όχι μόνο την υπηρέτηση αυτών των οφειλών, αλλά ακόμη και των τρεχουσών συναλλαγών.
Για τη συνολική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων, έγιναν κι άλλες δύο σημαντικές νομοθετικές παρεμβάσεις, η μία με την τροποποίηση του πτωχευτικού κώδικα με τον νόμο 4446/2016 και η άλλη με την ψήφιση του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Ούτε αυτές οι ρυθμίσεις κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τα αγροτικά κόκκινα δάνεια, λόγω της ιδιαιτερότητάς τους, αλλά και εξαιτίας του πλαισίου λειτουργίας και του σκοπού της PQH.
ΕΡ. Μήπως όλες αυτές οι δυνατότητες δεν επαρκούν γιατί δεν μπορούν οι συγκεκριμένοι οφειλέτες να ανταποκριθούν στις οφειλές που προκύπτουν ακόμη και μετά τη μείωση που μπορούν να έχουν με αυτές τις ρυθμίσεις;
Είναι πέρα από βέβαιο ότι κανένας από αυτούς τους οφειλέτες δεν έχει σήμερα την οικονομική δυνατότητα εξυπηρέτησης των οφειλών του στον περιορισμένο χρονικό ορίζοντα που τους ζητά η PQH, χωρίς να δυσχεράνει τη λειτουργία και τη ρευστότητά του. Είναι επίσης γνωστό ότι η PQH δεν μπορεί να εφαρμόσει το σύνολο των μέτρων που προβλέπονται στον κώδικα δεοντολογίας, αφού δεν μπορεί να ανταλλάξει ακίνητα με χρέος, να συμμετάσχει σε πλειστηριασμούς για την απόκτηση ακινήτων με σκοπό τη διαγραφή χρέους, να ανταλλάξει χρέος με μετοχικό κεφάλαιο, να προχωρήσει σε διαχωρισμό οφειλής, να διαγράψει κεφάλαιο και να περιορίσει την απαίτησή της στο ύψος των καλυμμάτων της.
Η κατάσταση που διαμορφώθηκε με το κλείσιμο της ΑΤΕ μαζί με τις τότε στρεβλώσεις πρέπει απαραίτητα να διορθωθεί, αφού κανένας νόμος και κανένας εξωδικαστικός μηχανισμός δεν θα μπορέσει να λύσει οριστικά το πρόβλημα. Οι εκκαθαριστές σε κάθε αδιέξοδη προσπάθεια ρύθμισης οφειλών των αγροτών ή των συνεταιρισμών θα επικαλούνται ως δικαιολογία την έλλειψη θεσμικού πλαισίου και το βραχύβιο της εκκαθάρισης.
ΕΡ. Πώς τελικά θα εξαλειφθούν όλες αυτές οι αντιξοότητες;
Κρίνονται αναγκαίες ορισμένες ρυθμίσεις, όπως τα επιτόκια εκτοκισμού μετά το 2012 να καθοριστούν, νομοθετικά ή με απόφαση της Τραπέζης της Ελλάδος, σε λογικά επίπεδα και σε κάθε περίπτωση οι εκτοκισμοί πάνω από 3,5% να διαγράφονται. Οπως είναι αναγκαίο για τον χώρο οι συνεταιριστικές και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που λειτουργούν να μην οδηγηθούν σε άτακτη διακοπή της δραστηριότητάς τους.
Πάνω από όλα, όμως, είναι αναγκαίο να σταματήσει οποιαδήποτε κίνηση της PQH προς την κατεύθυνση παραχώρησης όλης της περιουσίας και των εγκαταστάσεων του αγροτικού χώρου που συνδέονται με αυτά τα δάνεια σε εταιρείες διαχείρισης και αγοράς χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Εξάλλου, έχει ήδη συσταθεί στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ο οργανισμός εκείνος, ο ΟΔΙΑΓΕ, που μπορεί να διαχειριστεί όλη αυτή την περιουσία με αγροτικό πρόσημο.
Αντίθετα, μια τέτοια κίνηση, όχι μόνο δεν θα προσφέρει ουσιαστικό όφελος στα δημόσια έσοδα, αλλά και θα στερήσει από την αγροτική δραστηριότητα υποδομές που έχει ανάγκη και μάλιστα σε μια στιγμή που μπορεί να αναλάβει σημαντικό βάρος στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.