Στον «κόφτη» το μυστικό του νέου νόμου Κατσέλη

Μια σημαντική υποχώρηση της κυβέρνησης ανοίγει το δρόμο για τη συμφωνία με τις τράπεζες επί του νέου θεσμικού πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας: ο εισοδηματικός «κόφτης» μειώνεται στα 20.000 ευρώ συνολικού φορολογητέου εισοδήματος, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η παροχή προστασίας μόνο στους οικονομικά ασθενέστερους, όπως είχε ζητήσει επιτακτικά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Στο προηγούμενο στάδιο των διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση είχε προτείνει πολύ υψηλό εισοδηματικό όριο, στα 35.000 ευρώ, το οποίο θα διευκόλυνε την παροχή προστασίας στη συντριπτική πλειονότητα των «κόκκινων» δανειοληπτών.

Στη χθεσινή συνάντηση στο Μαξίμου, όμως, έγινε δεκτό ότι το όριο δεν θα ξεπεράσει τα 20.000 ευρώ συνολικού φορολογητέου εισοδήματος, στο οποίο θα περιλαμβάνεται και το τεκμαρτό εισόδημα, όπως αυτό υπολογίζεται με βάση την φορολογική νομοθεσία.

Έτσι, όσοι δανειολήπτες μπουν στην πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί, η οποία θα τροφοδοτείται με στοιχεία από τις φορολογικές δηλώσεις μέσα από το ηλεκτρονικό σύστημα της εφορίας, αυτόματα θα κόβονται με βάση το εισοδηματικό κριτήριο, εάν το οικογενειακό συνολικό εισόδημα ξεπερνά τα 20.000 ευρώ.

Για παράδειγμα, δεν θα δικαιούται προστασίας ένα ζευγάρι, εάν ο σύζυγος έχει εισόδημα από την εργασία του 15.000 ευρώ και η άνεργη σύζυγος τεκμαρτό εισόδημα 5.000 ευρώ.

Ο εισοδηματικός «κόφτης» εκλογικεύει το θεσμικό πλαίσιο για την προστασία, περιορίζοντας τον αριθμό των εκτιμώμενων δικαιούχων προστασίας εντός των ορίων αντοχής του τραπεζικού συστήματος, παρά το γεγονός ότι συμφωνήθηκε το όριο αξίας της κατοικίας να διαμορφωθεί στα 120.000 ευρώ για τον άγαμο (με προσαύξηση για σύζυγο και τα τέκνα), όριο που θεωρείται από τραπεζικά στελέχη ως αρκετά υψηλό.

Σε ό,τι αφορά την «περίμετρο» της προστασίας, έγινε επί της αρχής δεκτό στην τελευταία συνάντηση ότι θα έχουν δικαίωμα υπαγωγής στο νόμο και οι έχοντες πτωχευτικό δικαίωμα (έμποροι και επαγγελματίες), για όλα τα δάνεια λιανικής (ακόμη, δηλαδή, και για τα μικρά επιχειρηματικά δάνεια), τα οποία βαρύνουν την πρώτη κατοικία.

Στις τράπεζες επικρατεί προβληματισμός για τις ασφαλιστικές δικλίδες που θα αποτρέψουν την κατάχρηση αυτής της προστασίας στους έχοντες πτωχευτικό δικαίωμα, καθώς ο εισοδηματικός «κόφτης» ενδέχεται να αποδειχθεί αναποτελεσματικός σε πολλές περιπτώσεις, δηλαδή κυρίως σε επαγγέλματα του κλάδου των υπηρεσιών με υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής.

Για την εφαρμογή του κυπριακού μοντέλου “Εστία”, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι θα γίνουν προσαρμογές, ώστε να μην ξεπερασθούν τα όρια αντοχής των ελληνικών τραπεζών.

Έτσι, η επιδότηση δόσης στα δάνεια που θα αναδιαρθρωθούν με ευνοϊκούς όρους (επιμήκυνση έως 25 χρόνια με όριο ηλικίας τα 80 και επιτόκιο έως 2% πάνω από το Euribor) θα καλύπτει το 1/3 της μηνιαίας δόσης, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην Κύπρο.

Όμως, δεν θα εφαρμοσθεί το κυπριακό μοντέλο αυτόματου κουρέματος του δανείου, με τον ίδιο τρόπο που ισχύει στην Κύπρο, όπου το δάνειο προσαρμόζεται στην αξία της κατοικίας (αν το υπόλοιπο δανείου είναι 100.000 ευρώ και η εμπορική αξία 80.000, ο δανειολήπτης πληρώνει τα 80.000 ευρώ και τα 20.000 ευρώ διαγράφονται με τη λήξη της εξυπηρέτησης του αναδιαρθρωμένου δανείου).

Στην ελληνική προσαρμογή του μοντέλου, έγινε δεκτό ότι το όριο του κουρέματος θα τεθεί στο 120% της εμπορικής αξίας. Έτσι, αν ένα δάνειο έχει υπόλοιπο 100.000 ευρώ και η αξία της κατοικίας είναι 80.000 ευρώ, ο δανειολήπτης θα εξυπηρετεί ένα αναδιαρθρωμένο δάνειο 96.000 ευρώ και θα κουρεύονται μόνο τα 4.000 ευρώ.

Τα βασικά σημεία της συμφωνίας, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, οδηγούν στη διαμόρφωση ενός καθεστώτος προστασίας που σε γενικές γραμμές μπορεί να ειπωθεί ότι θα καλύψει τους οικονομικά ασθενέστερους (κυρίως χάρη στην εισαγωγή αρκετά χαμηλού εισοδηματικού «κόφτη»), χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τους τραπεζικούς ισολογισμούς.

Επιπλέον, το γεγονός ότι η διαδικασία ρύθμισης των δανείων θα γίνει με ευέλικτο τρόπο, εκτός δικαστηρίων, μέσα από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα μοιάζει με αυτή που χρησιμοποιήθηκε για τον εξωδικαστικό μηχανισμό διευθέτησης επιχειρηματικών οφειλών, δημιουργεί ελπίδες ότι, αυτή την φορά, θα υπάρξουν γρήγορα αποτελέσματα για τις τράπεζες και τους δανειολήπτες.