Στα άκρα η κόντρα για την πρώτη κατοικία!

Λίγες ημέρες πριν σταλεί στην Κομισιόν το ελληνικό σχέδιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας, το χάσμα κυβέρνησης – τραπεζών βαθαίνει αντί να κλείνει, καθώς η κυβέρνηση επιδιώκει να επεκτείνει την προστασία σε όλα τα φυσικά πρόσωπα, με «θολά» περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια.

Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών επιβεβαιώνουν πρόσφατο δημοσίευμα του economistas.gr, που αποκάλυπτε τις ανησυχίες στον τραπεζικό χώρο ότι η κυβέρνηση σκοπεύει να νομοθετήσει χωρίς τη συναίνεση των τραπεζών και σε σύγκρουση με τους ξένους δανειστές, επιδιώκοντας να κερδίσει πολιτικούς «πόντους» ενόψει των εκλογών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στην τελευταία φάση της διαβούλευσης μεταξύ των δύο πλευρών η κυβέρνηση προσήλθε με προτάσεις που προκάλεσαν έντονη ανησυχία στους εκπροσώπους των τραπεζών, καθώς σκιαγραφήθηκε ένα ευρύ καθεστώς προστασίας δανειοληπτών, που ξεφεύγει κατά πολύ από την ως τώρα συζήτηση για προστασία όσων έχουν λάβει στεγαστικά δάνεια.

Ειδικότερα, η κυβέρνηση προτείνει να επεκταθεί η προστασία σε όλα τα φυσικά πρόσωπα, δηλαδή ακόμη και στην πρώτη κατοικία εμπόρων και ελεύθερων επαγγελματιών, που έχουν πτωχευτική ικανότητα και έχουν λάβει δάνεια για τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Οι τράπεζες είναι σαφώς αντίθετες σε τέτοια διεύρυνση της προστασίας, ζητώντας να υπαχθούν στο νόμο μόνο οι ιδιώτες, ενώ για τους επαγγελματίες ζητούν να εξαιρεθούν οι οφειλές που προέρχονται από την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Οι τράπεζες ζητούν να εξαιρεθούν όλοι όσοι έχουν εμπορική δραστηριότητα/πτωχευτική ικανότητα, όσοι έχουν πετύχει την έκδοση οριστικών αποφάσεων με βάση το νόμο Κατσέλη, αλλά και όσοι έχουν υποβάλει αίτηση ρύθμισης των χρεών τους με τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό.

Όπως επισημαίνεται από τραπεζικές πηγές, η επέκταση της προστασίας που προτείνεται από την κυβέρνηση σε εμπόρους και επιχειρηματίες, οι οποίοι έχουν πολλά άλλα εργαλεία για τη ρύθμιση των υποχρεώσεών τους στις τράπεζες (πτωχευτική νομοθεσία, εξωδικαστικός μηχανισμός), θα δημιουργήσει νέα εμπόδια στην προσπάθεια μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα εξασθενήσει την κουλτούρα πληρωμών και πιθανόν να ευνοήσει στρατηγικούς κακοπληρωτές.

Τραπεζικά στελέχη αναφέρουν ότι για μεγάλα αριθμό δανείων ατομικών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων οι κατοικίες των επιχειρηματιών αποτελούν εξασφαλίσεις. Αν οι κατοικίες προστατευθούν από τα ένδικα μέσα των τραπεζών, θα υπάρξουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην προσπάθεια διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων.

Επιπλέον, πληροφορίες του economistas.gr αναφέρουν ότι, ενώ οι τράπεζες ζητούν να τεθούν σαφή περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια για την υπαγωγή στο προστατευτικό καθεστώς, η κυβέρνηση ως τώρα δηλώνει μόνο ότι εξακολουθεί να εξετάζει τα κριτήρια και δεν καταθέτει συγκεκριμένη πρόταση.

Η κυβέρνηση δεν έχει υποβάλει, επίσης, πρόταση για το όριο αξίας της πρώτης κατοικίας που θα προστατεύεται, ενώ δεν έχουν ξεπερασθεί οι διαφορές των δύο πλευρών για την αξία που θα αποτελεί τη βάση συζήτησης, δηλαδή αν θα πρόκειται για την αντικειμενική αξία, όπως ζητούν οι τράπεζες, ή για την εμπορική αξία, όπως προτείνει το Δημόσιο.

Με αυτά τα δεδομένα, φαίνεται πολύ δύσκολο να διαμορφωθεί κοινή πρόταση κυβέρνησης – τραπεζών προς την Κομισιόν, η οποία, στο πλαίσιο της πρώτης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα μπορούσε να συζητήσει ένα σχέδιο, αν δεν το είχε εγκρίνει και η πλευρά των τραπεζών.

Οι ημέρες που απομένουν πλέον για να αποσταλεί η ελληνική πρόταση στις Βρυξέλλες είναι ελάχιστες και το μεγάλο ερώτημα είναι αν η κυβέρνηση σχεδιάζει να κάνει μια στροφή την τελευταία στιγμή για να επιτύχει ένα συμβιβασμό, που θα επιτρέψει να ολοκληρωθεί με θετικό τρόπο η δεύτερη μεταμνημονιακή αξιολόγηση.

Ή αν σχεδιάζει να «σηκώσει παντιέρα» προς τις τράπεζες και την Κομισιόν, για να πείσει την κοινή γνώμη ότι λειτουργεί ως υπερασπιστής των ασθενέστερων δανειοληπτών, έστω και αν αυτό σημαίνει αρνητική έκβαση της δεύτερης μεταμνημονιακής αξιολόγησης και πρόκληση σοβαρής αναστάτωσης στο τραπεζικό σύστημα.

Τραπεζικά στελέχη εκφράζουν έντονο προβληματισμό, επισημαίνοντας ότι όσο περνά ο χρόνος γίνεται και πιο σαφές ότι οι μαξιμαλιστικές ιδέες για την προστασία της πρώτης κατοικίας υιοθετούνται από τα περισσότερα κυβερνητικά στελέχη που ασχολούνται με το θέμα και έχουν, πιθανότατα, την υποστήριξη του Μαξίμου.

Σημειώνεται ότι στις 28 Δεκεμβρίου 2018 είχε πραγματοποιηθεί συνάντηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρας με τις διοικήσεις των τραπεζών όπου είχε ανακοινωθεί ότι συμφωνήθηκε η δημιουργία ενός νέου πλαισίου για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Ωστόσο όπως αναφέρουν στελέχη τραπεζών στο economistas.gr τις επόμενες ημέρες στις τεχνικές συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν για την υλοποίηση της συμφωνίας οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης άρχισαν να υποστηρίζουν νέες θέσεις πολύ διαφορετικές από το πλαίσιο που είχε συμφωνηθεί.