Eurobank: Γιατί αυξήθηκαν οι καταθέσεις των ιδιωτών

Τους βασικούς παράγοντες που επιτάχυναν τον ρυθμό αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα το 2018, αναλύει η Eurobank στο εβδομαδιαίο της δελτίο για την οικονομία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος για τον Δεκέμβριο, ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα επιταχύνθηκε το 2018.

Ειδικότερα, το υπόλοιπο των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια Νομισματικά και Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα (ΝΧΙ) ανήλθε στα 134,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018 παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 6,4% ή 8,1 δισ. ευρώ. Το αντίστοιχο μέγεθος τον Δεκέμβριο 2017 ήταν στα 126,3 δισ. ευρώ, ενισχυμένο κατά 4,1% ή 5,0 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο 2016.

Η υψηλότερη συνεισφορά προήλθε από τα νοικοκυριά και ακολούθησαν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το υπόλοιπο των καταθέσεων των ελληνικών νοικοκυριών στα εγχώρια ΝΧΙ αυξήθηκε στα 110,0 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018 από 103,9 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους (ετήσια μεταβολή 5,8% ή 6 δισ. ευρώ). Σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, το υπόλοιπο των καταθέσεών τους στα εγχώρια ΝΧΙ ανήλθε στα 24,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο 2018, καταγράφοντας ετήσια αύξηση 9,5% ή 2,1 δισ. ευρώ.

Η ετήσια αύξηση των καταθέσεων και η ετήσια συρρίκνωση της χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2018 είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της ψαλίδας ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγέθη κατά 21,8 δισ. ευρώ (από -57,2 δισ. τον Δεκέμβριο 2017 στα -35,4 δισ. τον Δεκέμβριο 2018). Το προαναφερθέν μέγεθος αντανακλάται στην ετήσια μείωση της εξάρτησης του εγχώριου νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος από το Ευρωσύστημα (ετήσια συρρίκνωση κατά -20,7 δισ. βάσει των στοιχείων που παρατίθενται στη συνοπτική λογιστική κατάσταση της Τραπέζης της Ελλάδος τον Νοέμβριο 2018).

Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της τράπεζας, η κυριότερη ερμηνευτική μεταβλητή ήταν αυτή της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος για το σύνολο του έτους. Σε αυτό το γεγονός συνετέλεσε η ομαλή ολοκλήρωση του 3ου Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής τον Αύγουστο 2018 και η μετάβαση στην ενισχυμένη μεταμνημονιακή εποπτεία.

Ένας 2ος παράγοντας ήταν η επιτάχυνση του ρυθμού ενίσχυσης του Ακαθαρίστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Ως γνωστόν, η ζήτηση χρήματος είναι θετική συνάρτηση του επίπεδου της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, ήτοι οι αυξημένες συναλλαγές οδηγούν σε αύξηση της ζήτησης χρήματος. Τέλος, ένας 3ος παράγοντας ήταν η σχεδόν πλήρης άρση των κεφαλαιακών ελέγχων και η περαιτέρω ενίσχυση της χρήσης ηλεκτρονικού χρήματος ως μέσου συναλλαγών.

Εν κατακλείδι, σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό του Απριλίου 2017 (περίοδος: Νοέμβριος 2001 - Δεκέμβριος 2018), οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα παρουσίασαν σωρευτική αύξηση €15,5 δισ. ή 13,0% τον Δεκέμβριο 2018, με τη συνεισφορά των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να ανέρχεται στα €10,8 δισ. και €4,7 δισ. αντίστοιχα.

Βάσει της συνοπτικής λογιστικής κατάστασης της Τραπέζης της Ελλάδος, στο διάστημα Απριλίου 2017 - Νοεμβρίου 2018, η νομισματική βάση (Μ0) της ελληνικής οικονομίας συρρικνώθηκε κατά -€13,7 δισ. (από €41,9 δισ. τον Απρίλιο 2017 στα €28,2 δισ. τον Νοέμβριο 2018). Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω στοιχεία, δύναται να υποστηριχτεί ότι η αύξηση των καταθέσεων τους τελευταίους 20 μήνες συνδέεται με την επιστροφή φυσικού χρήματος στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Η εν λόγω ενέργεια -προερχόμενη κυρίως από τα νοικοκυριά- αποτελεί μια ένδειξη, 1ον ενίσχυσης της εμπιστοσύνης τους στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και 2ον αύξησης των αναγκών τους για πραγματοποίηση συναλλαγών με ηλεκτρονικό χρήμα (π.χ. δαπάνες για αγορές αγαθών και υπηρεσιών, αποπληρωμές δανείων, φορολογικές υποχρεώσεις κ.α). Η περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος (το 4ο τρίμηνο 2018 σημειώθηκε τριμηνιαία μείωση, η οποία συνεχίστηκε ηπιότερα τον Ιανουάριο 2019) και πρωτίστως η μεγέθυνση του ΑΕΠ αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη συνέχιση -ή ακόμα και την επιτάχυνση- των θετικών ρυθμών μεταβολής των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα.