Πώς «μπλοκάρει» η Τουρκία τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα με υψηλούς δασμούς

Η Τουρκία είναι μια μεγάλη, αναπτυσσόμενη αγορά, με εισαγωγές που ξεπερνούν τα 360 δισ. ευρώ, ενώ είναι και δίπλα στην Ελλάδα, περιορίζοντας έτσι το κόστος των μεταφορών ελληνικών προϊόντων στη γείτονα χώρα.    

Ωστόσο, οι αριθμοί δείχνουν πως όχι μόνο το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει αρνητικό για την Ελλάδα, αλλά συν τοις άλλοις διατηρείται ένα μάλλον απαγορευτικό πλαίσιο για τις εξαγωγές ελληνικών τροφίμων στην Τουρκία.     Ξεκινώντας από τη γενική εικόνα, όπως αυτή αποτυπώνεται στην ετήσια Έκθεση του Γραφείου Εμπορικών και Οικονομικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας, oι τουρκικές εισαγωγές, το 2023 ανήλθαν σε 361,9 δισεκ. δολάρια, σημειώνοντας οριακή πτώση κατά 0,48% σε σχέση με το 2022. Είναι η Ελλάδα μεταξύ των βασικών χωρών- εξαγωγέων; Όχι.  

Η σημαντικότερη χώρα-προέλευσης των τουρκικών εισαγωγών το 2023 ήταν η Ρωσική Ομοσπονδία, από την οποία πραγματοποιήθηκαν εισαγωγές αγαθών αξίας 45,6 δισεκ. Δολαρίων. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν η Κίνα, η Γερμανία, η Ελβετία, οι Η.Π.Α., η Ιταλία, η Ινδία, η Γαλλία, η Ν. Κορέα. Σύμφωνα με το τουρκικό Στατιστικό Ινστιτούτο, η Ελλάδα διατήρησε την 37η θέση μεταξύ των χωρών προέλευσης των εισαγόμενων στην Τουρκία προϊόντων.   

Από την άλλη, η Ελλάδα είναι η 16η χώρα υποδοχής τουρκικών προϊόντων. Το σύνολο των εισαγωγών ξεπέρασε τα 2,7 δισ ευρώ, ενώ οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία περιορίστηκαν στα 1,8 δισ ευρώ, διευρύνοντας το εμπορικό έλλειμμα στα 907 εκ ευρώ.

Το τουρκικό «μπλόκο»  

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει, ωστόσο, η εικόνα των εξαγωγών ελληνικών αγροτικών προϊόντων- τροφίμων. Από το σύνολο των 1,2 δισ ευρώ, που αφορούν σε εξαγωγές προϊόντων εκτός πετρελαιοειδών, μόλις 50,1 εκ ευρώ αφορούν σε τρόφιμα!  

Η πρώτη σκέψη, που θα μπορούσε να κάνει κανείς είναι ότι τα ελληνικά προϊόντα υφίστανται έντονο ανταγωνισμό από τα αντίστοιχα τουρκικά, που έχουν σαφώς μικρότερο κόστος παραγωγής. Αυτό, όμως, είναι το λιγότερο. Ο κλάδος των αγροτικών προϊόντων και των τροφίμων διέπεται από υψηλό προστατευτισμό, ως προς τον εξωτερικό ανταγωνισμό, μέσω γραφειοκρατικών διαδικασιών και πρακτικών, που δυσχεραίνουν τις εισαγωγές και πάνω απ’ όλα μέσω υψηλών δασμών.    

Βάσει της Συμφωνίας Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε–Τουρκίας, όλα τα αγροτικά προϊόντα, νωπά και μεταποιημένα, προέλευσης Ε.Ε δασμολογούνται στην Τουρκία. Η δασμολόγηση είναι ιδιαίτερα υψηλή -σχεδόν αποτρεπτική για ορισμένα τρόφιμα και ποτά- δεδομένου ότι ανταγωνίζονται κυρίως ομοειδή εγχώρια προϊόντα. Και για του λόγου το αληθές: 

• Κρέας: 20- 225% 
• Φρέσκα ψάρια: 30% 
• Φέτα: 180% 
• Κεφαλοτύρι: 138% 
• Μέλι: 38,5% 
• Λαχανικά: 19,3- 49,5% 
• Όσπρια: 19,5% 
• Ξηροί καρποί: 10- 30% 
• Φρούτα: 7- 86,4% 
• Δημητριακά: 0- 130% 
• Ρύζι: 13- 45% 
• Ελαιόλαδο: 31,2% 
• Λουκάνικα: 96,3% 
• Χυμοί: 15- 58,5%

Στους παραπάνω δασμούς προστίθεται και ΦΠΑ 1%, αλλά δεν είναι μόνο αυτά τα εμπόδια.  

Συν τοις άλλοις, υπάρχει ειδική επιβάρυνση κατά την εισαγωγή υπέρ του ταμείου λαϊκής κατοικίας, για ικανό αριθμό αγροτικών προϊόντων, ενώ εκτός των επιβληθέντων δασμών, προβλέπεται για ορισμένες κατηγορίες αλκοολούχων, Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης. Ακόμα και στις περιπτώσεις, όπου ο φόρος αυτός είναι μηδενικός, προβλέπεται ένα minimum φόρου ανάλογα με το ποσοστό αλκοόλης, στοιχείο το οποίο ανεβάζει σημαντικά την τιμή των αλκοολούχων (μπύρα, ΕΦΚ: 63%+0,63 τ.λ/λίτρο, κρασιά 5,75τ.λ./λίτρο καθαρού αλκοόλ, ούζο 171 τ.λ./ λίτρο καθαρού αλκοόλ).