Ο γρίφος του εντοπισμού και της φορολόγησης των κρυπτονομισμάτων -Τι εξετάζει το ΥΠΟΙΚ

«Το πώς θα φορολογούνται και με τι συντελεστή, είναι το ελάχιστο που πρέπει να απαντηθεί» σημειώνει αρμόδια πηγή, με φόντο τη σύσταση νέας Ομάδας Εργασίας στο ΥΠΕΘΟ για τα κρυπτονομίσματα.    

Σε μια συγκυρία, όπου λόγω της εκλογής Τραμπ, τα κρυπτονομίσματα- όχι μόνο το Bitcoin- “γράφουν” τρελά κέρδη, το υπουργείο Οικονομικών κάνει μια νέα προσπάθεια να προσεγγίσει το εξαιρετικά σύνθετο θέμα, για το οποίο υπάρχει, μεν, ο μπούσουλας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά από την άλλη είναι προφανές ότι θα πρέπει να πάμε κι ένα βήμα παραπέρα, έτσι ώστε να απαντήσουμε και σε ερωτήματα που ανακύπτουν τώρα διεθνώς.

Εισόδημα ή περιουσία τα κρυπτονομίσματα;

Θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εισόδημα ή ως περιουσιακό στοιχείο; Θα πρέπει να βαρύνονται με ελάχιστο φόρο κατοχής ή μόνο αν εγγράφουν υπεραξία κατά την πώληση τους; Ο συντελεστής θα πρέπει να είναι κλιμακωτός ή οριζόντιος; Θα πρέπει να εφαρμόζεται ακόμα και στις μικρής αξίας συναλλαγές ή να υπάρχουν αφορολόγητα; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα, που αφορούν στο φορολογικό σκέλος και κατ’ αρχάς όσους επιθυμούν να τα φανερώσουν στην εφορία, έτσι ώστε π.χ. να μπορούν να καλύψουν κάποια τεκμήρια αγοράς, κάτι που σήμερα δεν είναι εφικτό.     Από εκεί και πέρα, όμως, αρχίζουν να αναδύονται πιο σύνθετα ερωτήματα. Πώς θα ελέγχεται, έστω σε πρώτη φάση, η κατοχή των κρυπτονομισμάτων, αν δηλαδή είναι προϊόν εξόρυξης ή πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών; Πώς θα διασφαλίζεται ότι δεν είναι προϊόν “ξεπλύματος”; Πώς θα εντοπίζονται όσοι χρησιμοποιούν- αδήλωτα φυσικά- cryptos, για συναλλαγές στη “γκρίζα” ζώνη του διαδικτύου;  

Οι έλεγχοι του IRS  

Ακόμα και το εγχειρίδιο του περιβόητου IRS δεν απαντά σε όλα αυτά τα ερωτήματα που αφορούν στον εντοπισμό τους, αλλά κατά βάση στο πώς αντιμετωπίζονται φορολογικά και πώς τεκμαίρεται φοροδιαφυγή.     Το IRS αντιμετωπίζει τα κρυπτονομίσματα ως περιουσία για φορολογικούς σκοπούς, πράγμα που σημαίνει:  

Πληρώνεται φόρος για το κρυπτονόμισμα εάν πουληθεί ή χρησιμοποιηθεί σε μια συναλλαγή και αυτό αξίζει περισσότερο από ό,τι ήταν κατά την αγορά του.   
Εάν λαμβάνεται κρυπτονόμισμα ως πληρωμή για επιχειρηματικούς σκοπούς, φορολογείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.  
Εάν εξορύξετε επιτυχώς ένα κρυπτονόμισμα ή σας απονεμηθεί για εργασία που έγινε σε μια αλυσίδα μπλοκ, φορολογείται ως συνηθισμένο εισόδημα.  

Ανταλλαγή πληροφοριών

Το προφανές είναι ότι διεθνώς θα επιχειρηθεί- άγνωστο ακόμα το πώς- να υιοθετηθεί μοντέλο ανάλογο με αυτό για την ανταλλαγή πληροφοριών, που αφορούν κυρίως σε τραπεζικούς λογαριασμούς σε Τρίτες χώρες.  

Η Ελλάδα είναι μια από τις 59 χώρες που έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή της να προσχωρήσει στο Πλαίσιο Αναφοράς για τα Κρυπτοστοιχεία ή Crypto-Asset Reporting Framework (CARF) του ΟΟΣΑ. Το πλαίσιο αυτό επεκτείνει την Αυτόματη Ανταλλαγή Πληροφοριών  για φορολογικούς σκοπούς που ήδη γίνεται για τις τραπεζικές καταθέσεις, και στον τομέα των κρυπτογραφημένων περιουσιακών στοιχείων. Οι περισσότερες προβλέψεις αυτού του νέου πλαισίου έχουν ήδη ενσωματωθεί στους ενωσιακούς  κανόνες για τη διοικητική συνεργασία των Κρατών Μελών στον τομέα της φορολογίας και θα εφαρμοστούν το 2027.   

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το Μάιο του 2023 εγκρίθηκε ο Κανονισμός MiCA για τις Αγορές Κρυπτοστοιχείων, το πρώτο ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ για τα κρυπτονομίσματα που βάζει κανόνες στους συμμετέχοντες στην αγορά και προστατεύει τους καταναλωτές. Τα κράτη-μέλη έχουν διορία έως τις 30 Δεκεμβρίου 2024 να ενσωματώσουν τις βασικές προβλέψεις του κανονισμού στην εθνική νομοθεσία. 

Η νέα Ομάδα Εργασίας 

Με αυτά τα δεδομένα, το έργο της νέας 14μελούς Ομάδας που συγκροτήθηκε στο ΥΠΕΘΟ, μόνο εύκολο δεν θα είναι, εξ ου και η σύνθεση της: από υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου και την πρόεδρο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, μέχρι στελέχη τραπεζών, της Τράπεζας της Ελλάδας, πανεπιστημιακούς και “Ράμπο” της Αρχής για το Ξέπλυμα.    

Ακόμα και για το σκέλος της φορολόγησης, η Ομάδα θα “πατήσει” στο παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών Αρχών, αλλά θα πρέπει να αποφασίσει κατ’ αρχάς αν θα υιοθετηθεί ένα πιο φιλικό μοντέλο ή ένα πιο αυστηρό όπως το Ολλανδικό, όπου κάθε χρονιά οι κάτοχοι κρυπτoνομισμάτων πληρώνουν φόρους για τις συμμετοχές τους είτε έχουν πραγματοποιήσει κέρδη είτε όχι.