Επιστροφή του ΑΕΠ στο... 2008!
Ούτε ένα, ούτε δύο, ούτε τρία αλλά δεκαεπτά (17) ολόκληρα χρόνια, χρειάστηκε η ελληνική οικονομία για να καλύψει τις δραματικές απώλειες της μνημονιακής κρίσης! Από το 2009 κιόλας, έχοντας νιώσει τους αρχικούς κραδασμούς από το σοκ της κρίσης που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers, το ελληνικό ΑΕΠ κατέγραψε τις πρώτες απώλειες από το pick του 2008, όταν δηλαδή η Ελλάδα φαινόταν ότι οδεύει προς την πολυπόθητη σύγκλιση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό που ακολούθησε, ξεπέρασε και την πιο νοσηρή φαντασία.
Μέσα σε μόλις 6 χρόνια κι ενώ υποτίθεται ότι είχε μπει σε καθεστώς... προστασίας και... ανασυγκρότησης, η ελληνική οικονομία “έχασε” περί τα 68 δισ ευρώ! Μετρώντας απώλεια γύρω στο 28% του ΑΕΠ της , η Ελλάδα επί της ουσίας βίωσε ζημιές πολεμικού τύπου, ζημιές που χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2025 για να μπορέσουμε να τις καλύψουμε.
Αναμφίβολα το σοκ της πανδημίας “φρέναρε” την αποκατάσταση των απωλειών, καθώς “βύθισε”- έστω τεχνητά- το ελληνικό ΑΕΠ στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2002 και μετά. Επιβαρυντικά λειτούργησε και η ενεργειακή/ πληθωριστική κρίση, καθώς υποχρέωσε την ΕΚΤ να εκτινάξει στα ύψη τα επιτόκια της, ενώ οι πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία και τώρα στη Μ. Ανατολή επέτειναν τις αβεβαιότητες.
Με το Μεσοπρόθεσμο 2025- 2028 και τώρα με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2025, η Ελλάδα επισήμως επιστρέφει στο... 2008, καθώς σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, η ανάπτυξη την επόμενη χρονιά θα “τρέξει” με 2,3% και θα φτάσει- καλώς εχόντων των πραγμάτων- στα 242,338 δισ ευρώ.
Το βασικό σενάριο
Αν και με σαφώς μικρότερη ένταση από τις αρχικές εκτιμήσεις/ προσδοκίες, οι επενδύσεις θα είναι το “κλειδί” για την επιτάχυνση της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με το Προσχέδιο, η αύξηση των επενδύσεων προβλέπεται με ρυθμό 8,4% το 2025, ενισχυμένη έναντι του ρυθμού 6,7% του 2024 και με ικανούς επιμέρους ρυθμούς αύξησης τόσο σε εξοπλισμό (11,1%) όσο και σε κατασκευές (8,1%).
Το επενδυτικό “κενό” της Ελλάδας απέναντι στην Ευρωζώνη, το οποίο κορυφώθηκε το 2019 μετά την ανοδική πορεία του κατά τη διάρκεια των ετών της οικονομικής προσαρμογής, θα συνεχίσει να συρρικνώνεται για έκτη συνεχή χρονιά, με τις πραγματικές επενδύσεις να ανακάμπτουν στην Ελλάδα σε 15,8% του ΑΕΠ έναντι του σχετικά σταθερού 21,3% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη.
Αυτό αντιστοιχεί σε σωρευτική βελτίωση άνω του μισού (51,4%) του επενδυτικού “κενού” της Ελλάδας το 2025 έναντι του 2019, με το ύψος του επενδυτικού “κενού” για το έτος να διαμορφώνεται σε 5,4 ποσοστιαίες μονάδες, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2010.
Οι «σκιές» και οι πιθανές εκπλήξεις
Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις για το 2024 και το 2025 περιλαμβάνουν το ενδεχόμενο κλιμάκωσης των γεωπολιτικών κρίσεων στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή καθώς και πιθανές νέες εστίες γεωπολιτικών εντάσεων, με αντίκτυπο στο διεθνές εμπόριο και στην πορεία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού.
Στην ίδια κατηγορία, η εκδήλωση νέων ακραίων κλιματικών φαινομένων ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις. Το ενδεχόμενο πιο επίμονου πληθωρισμού και η διατήρηση περιοριστικής νομισματικής πολιτικής για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα θα επιδρούσε, επίσης, αρνητικά στην ανάπτυξη, ενώ μία σημαντικά περιοριστική δημοσιονομική πολιτική σε μεγάλες οικονομίες της ΕΕ θα επιδρούσε αρνητικά στις ξένες επενδύσεις και στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών.
Ανοδικά στον ρυθμό ανάπτυξης θα μπορούσαν να επιδράσουν η ευνοϊκότερη του αναμενομένου εξέλιξη των τουριστικών εσόδων και των εσόδων από μεταφορές, η ενδεχόμενη ταχύτερη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η ενίσχυση των επενδύσεων ως αποτέλεσμα της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, η έγκαιρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του ΤΑΑ και των άλλων ευρωπαϊκών πόρων, καθώς και η ταχύτερη από το αναμενόμενο ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω των μεταρρυθμίσεων που έχουν δρομολογηθεί.