Ανοικτή «πληγή» το λαθρεμπόριο τσιγάρων

Σε πρόσφατο έλεγχο, σε εταιρεία εμπορίας υγρών αναπλήρωσης ηλεκτρονικού τσιγάρου και ακολούθως στην, υπό την ίδια διοίκηση, προμηθεύτρια παραγωγό εταιρεία των υγρών αναπλήρωσης ηλεκτρονικού τσιγάρου, προέκυψε ότι παρήγαγαν, αγόραζαν από χώρες της Ε.Ε. και εμπορεύονταν υγρά αναπλήρωσης χωρίς να καταβάλλουν ούτε μισό ευρώ από τον προβλεπόμενο Φόρο Κατανάλωσης.

Οι συνολικές απώλειες για το Δημόσιο υπολογίζεται ότι ξεπερνούσαν τα 2 εκατ ευρώ.    

Σε άλλη περίπτωση, πιο... κλασική, σε αποθήκη προσωρινής εναπόθεσης εμπορευμάτων στο “Ελευθέριος Βενιζέλος”, σε έλεγχο που έγινε σε 13 χαρτοκιβώτια  τα οποία έφτασαν από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, διαπιστώθηκε ότι σε αυτά περιέχονταν συνολικά 1.950 κούτες, ήτοι 390.000 τεμάχια αδασμολόγητα και αφορολόγητα τσιγάρα.   

Και ένα ακόμα κρούσμα, που φανερώνει την έκταση του προβλήματος. Μετά από έλεγχο σε λαϊκές αγορές του Δήμου Πατρέων, εντοπίστηκαν 231 πακέτα τσιγάρα, ήτοι 4.620 τεμάχια, και 7 συσκευασίες καπνού των 350 γραμμαρίων.    

Λαθραία και αμφιβόλου ποιότητας τσιγάρα κρυμμένα σε κοντέινερ ή σε παράνομους πάγκους λαϊκών αγορών, χύμα καπνός αγνώστου προέλευσης ακόμα και σε... παντοπωλεία, “μαύρες” εισαγωγές και παρεμπόριο υγρών για ηλεκτρονικά τσιγάρα, ακόμα και οργανωμένα παρασκευαστήρια λαθραίων τσιγάρων, συνθέτουν το παζλ του λαθρεμπορίου καπνικών.    

Σύμφωνα με τις μάλλον σοκαριστικές εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, οι ετήσιες απώλειες για τα κρατικά ταμεία υπολογίζονται σε περίπου 500 εκατ ευρώ και το ζητούμενο παραμένει να λειτουργήσουν οι ασφαλιστικές δικλείδες που έχουν νομοθετηθεί αλλά και να κλείσουν οι “τρύπες” όπου υπάρχουν.  

«Αγκάθι» η φορολογία   

Για πολλούς η ρίζα του κακού δεν είναι άλλη από τις πολλές και διαφορετικές ταχύτητες στη φορολογία των καπνικών, που τελικά λειτουργεί ως κίνητρο για τα κυκλώματα λαθρεμπορίας.    

Η φορολογία αυτή μπορεί να έχει ως δικαιολογητική βάση την αποτροπή των καταναλωτών, αλλά δεν παύει να τροφοδοτεί και τα κρατικά ταμεία και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο “σκοντάφτει” η όποια συζήτηση για ενιαίους ή έστω χαμηλότερους συντελεστές, έτσι ώστε να εκλείψει το κίνητρο για τα διεθνή κυκλώματα.    

Στην Ευρώπη, οι ισχύοντες ελάχιστοι συντελεστές Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης τσιγάρων είναι 1,80 ευρώ (1,95 δολάρια) ανά πακέτο 20 τσιγάρων και ο ελάχιστος συνολικός ειδικός φόρος κατανάλωσης είναι τουλάχιστον το 60% της εθνικής σταθμισμένης μέσης λιανικής τιμής.    

Σύμφωνα με συγκριτική μελέτη του Tax Foundation, το 2024, το μέσο κράτος μέλος της ΕΕ θα επιβάλλει φόρους κατανάλωσης τσιγάρων που θα υπερβαίνουν το 80% της λιανικής τιμής πώλησης. Αυτό σημαίνει ότι οι φόροι αύξησαν τις μέσες τιμές των καταναλωτών κατά περισσότερο από 450%.     

Ο υψηλότερος φόρος στην ΕΕ επιβάλλεται στην Ιρλανδία με 9,92 ευρώ (10,72 δολάρια) ανά πακέτο των 20 τσιγάρων, ακολουθούμενη από τις Κάτω Χώρες με 7,66 ευρώ (8,28 δολάρια) και τη Γαλλία με 7,45 ευρώ (8,05 δολάρια). Ο χαμηλότερος ειδικός φόρος κατανάλωσης επιβάλλεται στη Βουλγαρία με 1,92 ευρώ (2,08 δολάρια) ανά πακέτο των 20 τσιγάρων. Οι επόμενοι χαμηλότεροι φόροι επιβάλλονται στην Πολωνία και την Κροατία με 2,33 € (2,52 €) και 2,52 € (2,72 €), αντίστοιχα.    

Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των φόρων, δηλαδή αφού προστεθεί και ο ΦΠΑ το μέσο μερίδιο των φόρων στις σταθμισμένες μέσες λιανικές τιμές του 2023 στις χώρες της ΕΕ κυμαίνεται από 67,5% στη Γερμανία έως 110% στις Κάτω Χώρες. Στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 84,9%.   

Το λαθρεμπόριο με αριθμούς    

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, μεταξύ 10% και 12% των προϊόντων καπνού που καταναλώνονται παγκοσμίως κάθε χρόνο είναι παράνομα, κάτι που αντιστοιχεί σε περίπου 400-460 δισεκατομμύρια τσιγάρα. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι κάθε χρόνο χάνονται παγκοσμίως έως και 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε φορολογικά έσοδα λόγω του παράνομου εμπορίου καπνού. Αυτά τα δισεκατομμύρια καταλήγουν στις τσέπες κάποιων.   

Ειδικά όσον αφορά στην Ευρώπη, η KPMG εκτιμά ότι περισσότερα από 35 δισεκατομμύρια λαθραία τσιγάρα καταναλώθηκαν το 2022, κάτι που αντιστοιχεί με το 8,2% της συνολικής κατανάλωσης τσιγάρων και με απώλεια 11,3 δισεκατομμυρίων ευρώ (12,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων) σε φορολογικά έσοδα.

Οι μεγαλύτερες αγορές παράνομων τσιγάρων ως ποσοστό της συνολικής κατανάλωσης ήταν στη Γαλλία (32%), την Ιρλανδία (24%) και την Ελλάδα (21%). Η Γαλλία αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της παράνομης κατανάλωσης στην ΕΕ.