Άρον- άρον ειδική Ομάδα Εργασίας για το Ταμείο Ανάκαμψης
Οι εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, τόσο στο σκέλος των επιχορηγήσεων όσο και σε αυτό των δανείων, κινούνται αναμφίβολα εντός χρονοδιαγραμμάτων. Μέχρι τώρα, η Ελλάδα έχει λάβει 7,59 δισ ευρώ επιχορηγήσεις κι άλλα 9,62 δισ ευρώ δάνεια, δηλαδή γύρω στα 17,2 δισ ευρώ από το σύνολο των 35,9 δισ ευρώ που δικαιούται. Ωστόσο, υπάρχουν δύο δεδομένα που προκαλούν “πονοκέφαλο”.
Αφενός, οι επαναλαμβανόμενες διαπιστώσεις/ συστάσεις από τους Ευρωπαίους τεχνοκράτες για τη δύσκολη, τελική ευθεία του Προγράμματος, με την επισήμανση της ανησυχίας που δημιουργεί η συμμετοχή των συνήθως πιο δύσκαμπτων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αφετέρου, τα στοιχεία που επικαλείται η Τράπεζα της Ελλάδας, για να αναδείξει το ότι τα κονδύλια που εισρέουν από τις Βρυξέλλες, δεν φτάνουν στην πραγματική οικονομία.
Ειδική Επιτροπή
Εφαρμόζοντας, λοιπόν, το πάνσοφο ρητό που λέει ότι “των φρονίμων τα παιδιά, πριν πεινάσουν μαγειρεύουν”, το ΥΠΕΘΟ συγκροτεί ειδική Ομάδα Εργασίας, για να αποφύγει τις δυσάρεστες εκπλήξεις. Σύμφωνα με τη σχετική Απόφαση, έργο της Ομάδας Εργασίας είναι:
- η χαρτογράφηση του συνόλου των ενταγμένων και υπό ένταξη έργων στο Σχέδιο Ανάκαμψης και η αντιστοίχισή τους με τα εγκεκριμένα στην Εκτελεστική Απόφαση του Συμβουλίου Ορόσημα και τους ενδιάμεσους στόχους του Προγράμματος. Ειδικότερα, η εργασία αφορά ιδίως την εξέταση των 750 ενταγμένων έργων και του συνόλου των υποέργων τους, προκειμένου να αποτυπωθούν με ακρίβεια τα συγκεκριμένα έργα-υποέργα που συνεισφέρουν στην επίτευξη κάθε Οροσήμου και Στόχου Πληρωμής, καθώς και των ενδιάμεσων βημάτων παρακολούθησης. Στόχος είναι η πιο στοχευμένη παρακολούθηση της επίτευξης των συγκεκριμένων έργων που απαιτούνται για την υποβολή εκάστου αιτήματος Πληρωμής.
- η προσέγγιση του συνόλου των ενταγμένων και υπό ένταξη έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και η επιβεβαίωση της σύνδεσης αυτών με τα Ορόσημα και τους στόχους των δράσεων του Σχεδίου.
- η αποτύπωση των συσχετίσεων που προκύπτουν σε ειδική μήτρα συσχέτισης Οροσήμων/Στόχων και Έργων και η πρόταση τυχόν απαιτούμενων βελτιωτικών ενεργειών ανά έργο, καθώς και του χρονοδιαγράμματος ολοκλήρωσης των σχετικών ενεργειών.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ομάδα θα συνεργάζεται με στελέχη της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης και των εμπλεκόμενων φορέων, θα συμμετέχει σε συναντήσεις και θα ενημερώνει ανά 4μηνο τον Διοικητή της Ειδικής Υπηρεσίας για την πρόοδο της εργασίας της.
Οι διαπιστώσεις της ΤτΕ
Κατά την Τράπεζα της Ελλάδας, σωρευτικά την περίοδο 2021-23, μόνο το 45% των συνολικών κονδυλίων των επιχορηγήσεων του RRF που έχουν εισπραχθεί μέχρι στιγμής έχει διοχετευθεί στην πραγματική οικονομία, κυρίως σε έργα που αφορούν στην πράσινη μετάβαση και δράσεις για την ενίσχυση της απασχόλησης, των δεξιοτήτων και της κοινωνικής συνοχής. Σύμφωνα με αναλύσεις των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος, που αφορούν σε όλα τα κράτη- μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, εντοπίζονται ως πιθανές αιτίες τα εξής: (1) Διοικητικά εμπόδια, που μπορεί να οφείλονται σε υπερβολικό φόρτο λόγω ταυτόχρονης υλοποίησης επενδυτικών δράσεων άλλων κοινοτικά χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, πολύπλοκες εσωτερικές διαδικασίες, συμμετοχή πολλών φορέων στη διαχείριση και υλοποίηση των εθνικών σχεδίων, καθώς και πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων και αρμοδιοτήτων μεταξύ της κεντρικής διοίκησης και των περιφερειακών διοικήσεων. Επίσης, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να υπάρχει ελλιπής τεχνική κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης πάνω στο σχεδιασμό αξιόπιστων επενδυτικών έργων, αλλά και στην αξιολόγηση των σχεδίων που υποβάλλονται από ιδιωτικές εταιρίες. (2) Καθυστερήσεις στην κοστολόγηση των έργων, λαμβάνοντας υπόψη την επίπτωση της ενεργειακής κρίσης και της απότομης αύξησης του πληθωρισμού από το 2022 και μετά. (3) Προβλήματα στην πλευρά της προσφοράς, αναφορικά τόσο με την προμήθεια υλικών, λόγω και της γεωπολιτικής αβεβαιότητας, όσο και με την προσφορά εργασίας. (4) Άλλα προβλήματα, όπως η έλλειψη ανταγωνισμού, η έλλειψη διαφάνειας στους διαγωνισμούς και οι καθυστερήσεις στην ανάθεση συμβάσεων, που μεταξύ άλλων οδηγούν σε χρονοβόρες δικαστικές διαμάχες.