«Βραχυκύκλωμα» στο δημοσιονομικό σχεδιασμό λόγω Βρυξελλών - Στον αέρα το Πρόγραμμα Σταθερότητας και ραντεβού το Σεπτέμβριο

Στον «αέρα» το Πρόγραμμα Σταθερότητας και ραντεβού το Σεπτέμβριο- Προβληματισμός για τις επιπτώσεις στο ελληνικό ΑΕΠ από το «φρένο»
στην Ευρωζώνη.

Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που οι Ευρωπαίοι βάζουν... τρικλοποδιά στον εαυτό τους, δεν παύει να προκαλεί δυσφορία το ότι άφησαν να «σέρνεται» επί μήνες η αναπόφευκτη αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας, με αποτέλεσμα να έχει τιναχθεί στον «αέρα» ο δημοσιονομικός σχεδιασμός όλων των κρατών- μελών, της Ελλάδας μη εξαιρουμένης.

Σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ως τις 30 Απριλίου κάθε χρονιάς, όλα τα κράτη- μέλη πρέπει να υποβάλλουν στις Βρυξέλλες το Πρόγραμμα Σταθερότητας, το οποίο περιλαμβάνει το μακροοικονομικό σενάριο των επόμενων τεσσάρων ετών, τις προβλέψεις για την ανεργία, τους στόχους για τα πλεονάσματα και φυσικά τον όποιο σχεδιασμό για μόνιμες φοροελαφρύνσεις ή εισοδηματικές ενισχύσεις. Όχι όμως αυτήν τη φορά.  

Η ανακοίνωση του Eurogroup και πολύ περισσότερο οι δηλώσεις του Επιτρόπου Τζεντιλόνι ουσιαστικά αποκάλυψαν ότι το φετινό Πρόγραμμα Σταθερότητας θα είναι «κενό» γράμμα, γιατί πολύ απλά τα κράτη- μέλη δεν θα έχουν πάρει τις δημοσιονομικές κατευθύνσεις της επόμενης χρονιάς με βάση το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο στην καλλίτερη περίπτωση θα ψηφιστεί τον Απρίλιο. Και δεν είναι μόνο οι δημοσιονομικές κατευθύνσεις. Είναι πολύ περισσότερο το μακροοικονομικό σενάριο, που θα «ραφτεί» ξεχωριστά για κάθε κράτος, έτσι ώστε να «κουμπώσει» πάνω του τον προγραμματισμό των δαπανών, των εσόδων και των απαιτούμενων πλεονασμάτων, προκειμένου να μπει ή να παραμείνει σε τροχιά η μείωση του Χρέους.

Το «κενό» γράμμα

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι πολλές κυβερνήσεις έχουν ζητήσει από την Κομισιόν να μην υποβληθούν φέτος Προγράμματα Σταθερότητας, καθώς είναι προφανώς παράλογο. Από τις ως συνήθως «δύσκαμπτες» Βρυξέλλες απαντούν, όμως, ότι θα πρέπει να τηρηθούν έστω τυπικά οι προβλεπόμενες διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Πού φαίνεται να καταλήγουμε; Πιθανότατα τα κράτη- μέλη θα κληθούν να υποβάλουν ένα συνοπτικό Σχέδιο, χωρίς λεπτομέρειες, το οποίο φυσικά δεν θα έχει την παραμικρή δέσμευση.

Το πραγματικό ραντεβού είναι στις 20 Σεπτεμβρίου, οπότε τα κράτη- μέλη θα πρέπει να υποβάλουν στις Βρυξέλλες το Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο τους. Θα έχει προηγηθεί ένα «καυτό» καλοκαίρι, όπου υποτίθεται ότι αφού για πρώτη φορά η Κομισιόν θα έχει δώσει κατευθυντήριες γραμμές (τον Ιούνιο) με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, τα οικονομικά επιτελεία θα κληθούν να προσαρμόσουν το σχεδιασμό τους στα νέα δεδομένα.

Το πόσο στενά είναι τα χρονικά περιθώρια γι’ αυτήν τη μετάβαση στο νέο πλαίσιο, είναι προφανές, πόσο μάλλον όταν και στις Βρυξέλλες είναι εμφανής η αμηχανία και διάχυτος ο προβληματισμός για το ενδεδειγμένο μίγμα πολιτικής, που θα πρέπει να εφαρμοστεί την επόμενη χρονιά. Τα στοιχεία, που μαρτυρούν το τέλμα της οικονομίας στην Ευρωζώνη, δεν έχουν περάσει απαρατήρητα, αν και η «γλώσσα» της χθεσινής ανακοίνωσης του Eurogroup δείχνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν δύο αντικρουόμενες «γραμμές».

Από τη μια, η επίκληση στην ανάγκη διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων, καθώς και η καθησυχαστική διαβεβαίωση για μια «ελαφρώς περιοριστική δημοσιονομική στάση». Από την άλλη, οι αναφορές στην ανάγκη βιωσιμότητας του Χρέους και συνέχισης της αποπληθωριστικής διαδικασίας με την άρση όλων των μέτρων στήριξης. Αρμόδιες πηγές ερμηνεύοντας τα παραπάνω θεωρούν ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία ότι κάποιες χώρες θα υποχρεωθούν να συμμαζέψουν σημαντικά τα δημοσιονομικά τους, παρά τη διπλωματική γλώσσα που περιστρέφεται γύρω από την «ανάπτυξη», καθώς η κυρίαρχη άποψη είναι αυτή των Βόρειων, δηλαδή της δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Οι ελληνικοί στόχοι 

Στα καθ’ ημάς, ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% χαρακτηρίζεται αδιαπραγμάτευτος, παρά το ότι φαντάζει, πλέον, φιλόδοξος, αν λάβει κανείς υπόψιν ότι ελαφρύ «στραπατσάρισμα» του μακροοικονομικού σεναρίου, δηλαδή των παραδοχών και των προβλέψεων για το ΑΕΠ. Αν και στο οικονομικό επιτελείο θεωρούν ότι τον Οκτώβριο μπορεί να έχουμε θετική έκπληξη για τους περσινούς ρυθμούς ανάπτυξης- δηλαδή να είναι τελικά ψηλότερα από 2%- δεν παύει να υπάρχει προβληματισμός για το carry over στο 2024.

«Πώς και πόσο μπορούμε να επηρεαστούμε από την υπόλοιπη Ευρωζώνη;» αναρωτιούνται στο οικονομικό επιτελείο, (ανα)γνωρίζοντας ότι οι παραδοχές για τις εξαγωγές, τις επενδύσεις αλλά και την κατανάλωση, θα δοκιμαστούν από τις προβλέψεις για ανάπτυξη μόλις 0,6% στην Ευρωζώνη. Το να πει κανείς, αυτήν τη στιγμή, ότι η πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,9% είναι μη ρεαλιστική, δεδομένων των συνθηκών, είναι πρόωρο, παρά το ότι εγχώριοι και ευρωπαϊκοί Οργανισμοί έχουν βάλει προ πολλού πιο κάτω τον πήχη.

Επιστρέφοντας μοιραία στους δημοσιονομικούς στόχους, που προφανώς συνδέονται με το μακροοικονομικό σενάριο, αρμόδιες πηγές τονίζουν ότι πρόκειται για δύσκολο στόχο, ότι είναι ανησυχητικό το εξωτερικό περιβάλλον κι ότι δεν έχουμε περιθώρια για στραβοτιμονιές. Όσο, δε, για το πότε θα μπορέσουμε να νιώσουμε ασφάλεια, το ορόσημο είναι το Σεπτέμβριο, όταν θα έχουμε πια καθαρή εικόνα για το αν επιβεβαιώθηκαν οι θετικές εκτιμήσεις για τον Τουρισμό...