Προσπάθεια της Κομισιόν να καταργήσει το βέτο στη φορολογία
Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να καταργήσει το δικαίωμα βέτο, που έχουν οι χώρες της ΕΕ για κάθε πρωτοβουλία της που αφορά στη φορολογία, αντιμετωπίζει ένα μεγάλο εμπόδιο: το βέτο, αναφέρει δημοσίευμα του Politico.
Την Τρίτη, η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει μία πρόταση, που είναι σε γνώση του Politico, με την οποία θα καλεί τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να εξετάσουν τη λήψη αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία για θέματα που αφορούν στη φορολογική πολιτική της ΕΕ. Με το σύστημα αυτό, μία φορολογική πρωτοβουλία θα μπορούσε να γίνει νόμος της ΕΕ με τη συμφωνία των 16 από τις 28 χώρες. Σήμερα, κάθε απόφαση για φορολογικό θέμα απαιτεί ομοφωνία, με αποτέλεσμα πολλές φορολογικές προτάσεις να μην προχωρούν.
Το βέτο για τη φορολογία υπονόμευσε τις φιλοδοξίες της Ένωσης όσον αφορά την πολιτική για την κλιματική αλλαγή καθώς και στον χρηματοπιστωτικό, ψηφιακό και ενεργειακό τομέα, αναφέρει η πρόταση. Για να θέσει το σχέδιό της σε λειτουργία, η Κομισιόν θα προτείνει τη χρήση μίας ρήτρας της συνθήκης της ΕΕ (passerelle clause), η οποία επιτρέπει αλλαγές στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων χωρίς τροποποίηση της ίδιας της συνθήκης. Η ενεργοποίηση, όμως, της ρήτρας αυτής απαιτεί ομοφωνία, καθιστώντας το σχέδιο εξ ίσου ευάλωτο στο ίδιο βέτο που οδήγησε πολλές φορολογικές προτάσεις να σκονίζονται στα ράφια των Βρυξελλών, όπως τον φόρο στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, τον οποίο η Κομισιόν πρότεινε για πρώτη φορά το 2011. Αυτό σημαίνει ότι η πρωτοβουλία της Τρίτης θα είναι πιθανόν μάταιη, καθώς ορισμένες χώρες έχουν ήδη εκδηλωθεί κατά του σχεδίου. «Η Ιρλανδία δεν στηρίζει καμία αλλαγή στον τρόπο λήψης αποφάσεων για φορολογικά θέματα στο επίπεδο της ΕΕ», δήλωσε εκπρόσωπος της ιρλανδικής κυβέρνησης, προσθέτοντας ότι «η απαίτηση για ομοφωνία δεν απέτρεψε τη συμφωνία σημαντικού αριθμού φορολογικών κατευθυντήριων οδηγιών τα τελευταία χρόνια».
Η πρόταση προβλέπει τη θέσπιση ειδικής πλειοψηφίας «βήμα-βήμα» για φορολογικά θέματα - αρχίζοντας με μέτρα της ΕΕ που «είναι κρίσιμης σημασίας για την καταπολέμηση φορολογικών καταχρήσεων», βελτιώνουν «τη διοικητική συνεργασία» και καθιερώνουν «διεθνείς συμφωνίες». Το δεύτερο βήμα θα θέσπιζε την ειδική πλειοψηφία για φορολογικούς κανόνες που «αποσκοπούν στη στήριξη άλλων στόχων πολιτικής», όπως της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Το τρίτο βήμα θα εστίαζε σε φορολογικά μέτρα που είναι «ήδη σε μεγάλο βαθμό εναρμονισμένα», όπως οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης. Το τέταρτο και τελευταίο βήμα θα αφορούσε σε πρωτοβουλίες που θα βοηθούσαν «στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς από φορολογικής άποψης».
Οι πρώτες ενδείξεις συγκλίνουν ότι ο κίνδυνος του βέτο επικρέμεται ήδη πάνω από την πρωτοβουλία, κάτι που γνωρίζει καλά ο Επίτροπος για φορολογικά θέματα Πιερ Μοσκοβισί. Ο Γάλλος Επίτροπος συζήτησε το σχέδιο σε ένα γεύμα με τους πρέσβεις της ΕΕ την περασμένη Τετάρτη, κάτι που θα τον προβλημάτισε πολύ. «Η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Σουηδία και η Κύπρος ήταν εναντίον», δήλωσε διπλωμάτης που είναι ενήμερος για τη συνάντηση. «Οι υπόλοιπου ήταν επιφυλακτικοί και λίγοι ήταν υπέρ», πρόσθεσε. Η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία ήταν μεταξύ των λίγων χωρών που εκφράσθηκαν ευνοϊκά για το σχέδιο. Πολλοί πρέσβεις μικρότερων χωρών παρέμειναν σιωπηλοί, είπε άλλος διπλωμάτης, κάτι που η Κομισιόν πρέπει να το εκλάβει ως επιφυλακτική παρά ως ενθαρρυντική στάση. Το βέτο στη φορολογία είναι ένα από τα λίγα εργαλεία που έχουν μικρότερες χώρες για να σταματούν την επιβολή πολιτικών σε αυτές από μεγάλες χώρες, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, πρόσθεσε. «Σίγουρα δεν θα το στηρίξουμε», δήλωσε ο δεύτερος διπλωμάτης που εκπροσωπεί μία μικρή χώρα. «Πιστεύω ότι όλες οι χώρες της Βαλτικής και της Βόρειας Ευρώπης είναι πιθανόν να το απορρίψουν», πρόσθεσε.
Η στροφή σε μία ειδική πλειοψηφία θα τερμάτιζε αυτό που η πρόταση της Κομισιόν αναφέρει ως μία «κουλτούρα ομοφωνίας» που «ενθαρρύνει» τις χώρες να «εστιάζουν στη διατήρηση» εγχώριων πολιτικών εις βάρος του «γενικού καλού» της ΕΕ. Χώρες έχουν κάνει ακόμη και κατάχρηση του δικαιώματος φορολογικού βέτο «για να υπονομεύσουν σημαντικές προτάσεις ως διαπραγματευτικό όπλο για άλλες απαιτήσεις που μπορεί να έχουν σε εντελώς διαφορετικούς τομείς», σημειώνει η Κομισιόν στην πρότασή της. Η Τσεχία, για παράδειγμα, μπλόκαρε επανειλημμένα μία πρωτοβουλία για τη μείωση του ΦΠΑ σε ηλεκτρονικές εκδόσεις, όπως τα ηλεκτρονικά βιβλία και τις ψηφιακές εφημερίδες. Η Πράγα χρησιμοποίησε το βέτο ως αντίμετρο για τη μη καθιέρωση ενός μηχανισμού αντιμετώπισης της απάτης στον ΦΠΑ της ΕΕ. Η τσέχικη στρατηγική τελικά απεδείχθη επιτυχής, καθώς οι υπουργοί Οικονομικών συμφώνησαν πέρυσι το φθινόπωρο και για τις δύο προτάσεις.
Το βέτο στη φορολογία έχει στερήσει, επίσης, δισεκατομμύρια ευρώ από τους εθνικούς προϋπολογισμούς, σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, που αναφέρει ως παραδείγματα τον φόρο για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και την πρόσφατη προσπάθεια καθιέρωσης ενός ψηφιακού φόρου. Μόνο οι δύο αυτοί φόροι θα είχαν δημιουργήσει έσοδα άνω των 60 δισ. ευρώ ετησίως, σημειώνει η Κομισιόν.