Προϋπολογισμός: Οι πρώτες προκλήσεις για φέτος - Τι θα γίνει με την καταβολή έκτακτου επιδόματος το Πάσχα

Δεν είναι μυστικό ότι ο φετινός Προϋπολογισμός είναι σαφώς πιο δύσκολος από τον περυσινό.

Δεδομένο πρώτο: ο φετινός Προϋπολογισμός πρέπει να αποδώσει σχεδόν διπλάσιο πρωτογενές πλεόνασμα από πέρυσι.

Δεδομένο δεύτερο: με το «καλημέρα», για λόγους κοινωνικής πολιτικής, ο… λογαριασμός έχει «γράψει» πάνω από 200 εκατ. ευρώ επιπλέον δαπανών.

Δεδομένο τρίτο: στις υπηρεσίες του ΓΛΚ καταφτάνουν εξόχως ανησυχητικά στοιχεία, που δείχνουν ότι οι δαπάνες σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης ξεφεύγουν από τον προγραμματισμό.

Δεδομένο τέταρτο: από τη στιγμή που Eurogroup και Κομισιόν έχουν βάλει «φρένο» σε νέα μέτρα στήριξης, θα πρέπει να διασφαλιστούν «μαξιλάρια» πέραν πάσης αμφιβολίας, απ’ όπου θα μπορούσαν να ενισχυθούν εκτάκτως οι πλέον ευάλωτοι, αν κριθεί αναγκαίο.

Οι δυσκολίες του φετινού Προϋπολογισμού

Δεν είναι μυστικό ότι ο φετινός Προϋπολογισμός είναι σαφώς πιο δύσκολος από τον περυσινό. Από τη μια, η… φόρα του Τουρισμού την περασμένη χρονιά είχε καταστήσει σαφές από τους πρώτους μήνες ότι οι αρχικές προβλέψεις των φορολογικών εσόδων και του ΑΕΠ ήταν υπερβολικά συγκρατημένες. Από την άλλη, ο Προϋπολογισμός και η οικονομία καρπώθηκαν τη «βουτιά» του φυσικού αερίου, η τιμή του οποίου κινήθηκε 10-15 ευρώ/MWh κάτω από τις αρχικές εκτιμήσεις.

Φέτος τα πράγματα είναι διαφορετικά. Αφενός, οι μακροοικονομικές παραδοχές δύσκολα θα αναθεωρηθούν θεαματικά προς τα πάνω λόγω Ενέργειας-Τουρισμού. Αφετέρου, ο Προϋπολογισμός «κυνηγά» πρωτογενές πλεόνασμα 4,99 δισ ευρώ, δηλαδή περίπου 2,4 δισ ευρώ παραπάνω από την επίδοση του 2023, με φόντο τα παζάρια για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, οι οποίοι σε κάθε περίπτωση θα «πατάνε» στη βιώσιμη τροχιά του Χρέους. Κι ως γνωστόν, βιώσιμο Χρέος χωρίς δημοσιονομική συνέπεια είναι κάτι που ούτε οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες, ούτε οι αγορές αποδέχονται.

Πώς κυλάει το δίμηνο

Τα πρώτα στοιχεία από την εκτέλεση του φετινού Προϋπολογισμού μοιάζουν με… σκωτσέζικο ντους. Ξεκινώντας από τα καλά νέα, ο Ιανουάριος «έκλεισε» με υπέρβαση στα έσοδα, ενώ και το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου δείχνει- με βάση τις ηλεκτρονικές συναλλαγές που παρακολουθεί το ΓΛΚ- αντίστοιχη εικόνα.

Ταμειακά, αυτά τα καλά νέα επέτρεψαν τις εξαγγελίες και την υλοποίηση έκτακτων μέτρων κοινωνικής πολιτικής (εφημερίες γιατρών, επίδομα θέρμανσης, επίδομα γέννησης), το κόστος των οποίων υπολογίζεται σε 217 εκατ ευρώ πάνω από τον αρχικό Προϋπολογισμό. Δημοσιονομικά, αυτά τα καλά νέα απλώς αντανακλούν τη «φόρα» του 2023, καθώς ως γνωστόν τα έσοδα του πρώτου διμήνου (κυρίως ΦΠΑ) εγγράφονται στα έσοδα της προηγούμενης χρονιάς. Τουτέστιν, δεν επιτρέπουν στην παρούσα φάση την ερμηνεία ότι θα έχουμε ανάλογη συνέχεια υπερεισπράξεων τους επόμενους μήνες.

Στα κακά νέα, το ΓΛΚ διαπιστώνει ότι τα πρώτα στοιχεία, κατά βάση από ΟΤΑ, φανερώνουν τάσεις υπερβάσεων σε δαπάνες, κυρίως αυτών που σχετίζονται με την εκτέλεση έργων, μικρών ή μεγαλύτερων. Δεν είναι μυστικό ότι το κόστος των υλικών συνεχίζει να αυξάνεται, ωστόσο αν αυτή η εικόνα διατηρηθεί και τους επόμενους μήνες, σημαίνει ότι κάποιοι δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους και υποεκτίμησαν τις αναγκαίες δαπάνες εκκίνησης ή/και ολοκλήρωσης έργων.

Το έκτακτο επίδομα

Αυτονόητο είναι ότι τα όποια δημοσιονομικά περιθώρια θα εξαντλούνται για τη στήριξη των πιο ευάλωτων, όπως λένε από το ΥΠΕΘΟ και το Μέγαρο Μαξίμου. Δεν είναι αυτονόητο ότι αυτά τα δημοσιονομικά περιθώρια θα πέσουν σαν… ώριμο φρούτο, καθώς για όλους τους παραπάνω λόγους, η φετινή μάχη του Προϋπολογισμού θα δίνεται μήνα- μήνα, με στόχο στο τέλος της διαδρομής το κοντέρ να γράφει πρωτογενές πλεόνασμα 2,1% του ΑΕΠ.

Η πρόθεση ή η προσδοκία, είναι να έχει εξασφαλιστεί ο αναγκαίος «χώρος» ως το τέλος Απριλίου, έτσι ώστε να υπάρξει κάποια απολύτως στοχευμένη παροχή σε ευάλωτα νοικοκυριά. Αρμόδιες πηγές θυμίζουν, πάντως, πως πέρσι δεν είχε δοθεί τέτοια ενίσχυση, κόντρα στη σχετική σεναριολογία στα ΜΜΕ, παρά μόνο επίδομα ως 300 ευρώ σε συνταξιούχους που δεν είχαν λάβει αύξηση λόγω προσωπικής διαφοράς.

Ο Απρίλιος χαρακτηρίζεται κρίσιμος, καθώς τότε θα πρέπει το ΥΠΕΘΟ να υποβάλει στις Βρυξέλλες το Πρόγραμμα Σταθερότητας της τετραετίας, όπου θα πρέπει ούτε λίγο ούτε πολύ η Ελλάδα να δώσει τα διαπιστευτήρια της εν όψει εφαρμογής των νέων δημοσιονομικών κανόνων. Ήδη, από φέτος κιόλας έχει δοθεί «γραμμή» στα κράτη-μέλη για τα περιθώρια αύξησης των «καθαρών» δαπανών και οποιαδήποτε «σκιά» στις παραδοχές και τις προβλέψεις είναι προφανές ότι θα χαρακτηριστεί ως φάουλ.

Από την άλλη, σε αυτό το κείμενο, με το οποίο η Κομισιόν έδινε «γραμμή» για τις φετινές δαπάνες, αναγνωριζόταν ότι το ελληνικό σχέδιο προέβλεπε πολύ μικρότερη αύξηση από την επιτρεπόμενη και συγκεκριμένα 0,7% αντί 2,6%.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι αν τα φορολογικά έσοδα Φεβρουαρίου- Απριλίου «φωτογραφίζουν» εικόνα υπερεισπράξεων για το υπόλοιπο του έτους (π.χ. μεγαλύτερη ιδιωτική κατανάλωση άρα και περισσότερα έσοδα ΦΠΑ- ΕΦΚ, υψηλότερους μισθούς- μεγαλύτερη απασχόληση άρα και έσοδα από παρακράτηση φόρου εισοδήματος), τότε δημιουργείται το αναγκαίο «μαξιλάρι» για έκτακτα μέτρα στήριξης. Αυτό είναι και το στοίχημα…