Ο ΟΟΣΑ ζητάει από τις κυβερνήσεις θεραπεία - σοκ
Περισσότερους φόρους στην περιουσία, αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα, λιγότερες φοροαπαλλαγές, επενδύσεις στην Παιδεία ζητάει ο Οργανισμός ως αντίδοτο στις δημοσιονομικές αβαρίες που προκάλεσαν οι αλλεπάλληλες κρίσεις.
Την ώρα που οι Ευρωπαίοι μπαίνουν στην τελική ευθεία των διαβουλεύσεων για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, οι οποίοι καλώς εχόντων των πραγμάτων θα είναι πιο «εύπεπτοι» από τους προηγούμενους, ο ΟΟΣΑ ρίχνει νερό στο μύλο των «σκληρών» του Βορρά που ζητάνε μεγαλύτερη δημοσιονομική αυστηρότητα.
Με φόντο τις επικαιροποιημένες του προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία, ο ΟΟΣΑ αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο για τη δημοσιονομική συνταγή, που κατά την πεποίθηση του είναι μονόδρομος, καθώς τα τελευταία 15 χρόνια το Δημόσιο Χρέος έχει «φουσκώσει», ενώ συν τοις άλλοις το κόστος εξυπηρέτησης του γίνεται ολοένα ακριβότερο.
Η γήρανση του πληθυσμού, η κλιματική μετάβαση και τα σχέδια για αύξηση των αμυντικών δαπανών είναι μεταξύ των παραγόντων που κατά τον ΟΟΣΑ υποδεικνύουν αυξανόμενες μελλοντικές πιέσεις στις δαπάνες. Ελλείψει αντισταθμιστικών προσαρμογών των δαπανών ή υψηλότερης φορολογικής επιβάρυνσης, οι πιέσεις αυτές θα αυξήσουν σημαντικά τα τρέχοντα επίπεδα Χρέους σε πολλές χώρες κατά τις επόμενες δεκαετίες.
Θεραπεία- σοκ
Αν και η Ελλάδα δεν αναφέρεται ρητώς στις διαπιστώσεις και συστάσεις του ΟΟΣΑ- παρά το ότι το Χρέος της είναι ογκώδες- συμπεριλαμβάνεται εκ των πραγμάτων στις εξαιρέσεις του κανόνα, καθώς ο μεσομακροπρόθεσμος σχεδιασμός «πατάει» σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Ακόμα κι έτσι, είναι προφανές ότι η θεραπεία- σοκ που συστήνει ο Οργανισμός στα κράτη- μέλη του, θα σκιάσει τις τελικές διαβουλεύσεις για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας.
Τι συστήνει ο ΟΟΣΑ για να παραμείνει βιώσιμο το Χρέος; Θεραπεία- σοκ τόσο στο σκέλος των φόρων, όσο και στο μίγμα των δαπανών.
Φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στα συνταξιοδοτικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της σύνδεσης των νόμιμων ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με τις μελλοντικές αλλαγές στο προσδόκιμο ζωής, παράλληλα με μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας για την ενίσχυση των ευκαιριών απασχόλησης για τους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας, κατά τον ΟΟΣΑ θα μπορούσαν να μειώσουν σημαντικά τις μελλοντικές δημοσιονομικές πιέσεις.
Από την πλευρά των εσόδων, η μετατόπιση των φόρων από την εργασία στην περιουσία και την κατανάλωση, καθώς και η μείωση των φοροαπαλλαγών κατά το ΟΟΣΑ θα διευρύνουν τη φορολογική βάση και τα έσοδα και θα συμβάλουν στο να καταστεί το φορολογικό σύστημα περισσότερο υποστηρικτικό της ανάπτυξης.
Προχωρώντας, δε, ένα βήμα παραπέρα, ο ΟΟΣΑ ζητά αξιόπιστα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά πλαίσια, με σαφή σχέδια δαπανών και φορολογίας για τον περιορισμό του Δημόσιου Χρέους, διατηρώντας παράλληλα τις δαπάνες που απαιτούνται για τη στήριξη της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και της «πράσινης» μετάβασης, ως αντίβαρο για την αντιμετώπιση μελλοντικών κλυδωνισμών. Κοινώς, ζητά θεραπεία- σοκ διαρκείας.
Επενδύσεις στην Εκπαίδευση
Κι αν το ελληνικό Βατερλό στον πρόσφατο διαγωνισμό PISA φαίνεται ότι προβλημάτισε ελάχιστους, δεν συμβαίνει το ίδιο με τον ΟΟΣΑ, που βλέπει- ορθώς- τα πράγματα ελαφρώς διαφορετικά. Στην πραγματικότητα συνδέει τις μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές της ανάπτυξης, με τις επενδύσεις στην Εκπαίδευση ή διαβάζοντας κανείς ανάποδα τις διαπιστώσεις του Οργανισμού, το σημερινό πατατράκ στην Εκπαίδευση θα έχει αρνητική επίπτωση στην παραγωγικότητα των επόμενων ετών.
Όπως σημειώνει ο ΟΟΣΑ, οι πρόσφατοι κλυδωνισμοί στην παγκόσμια οικονομία και οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις που ήδη αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις από τις μειωμένες μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης, την «πράσινη» μετάβαση και την ψηφιοποίηση υπογραμμίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την τόνωση της παραγωγικότητας, των επενδύσεων και της συμμετοχής στην αγορά εργασίας, την επιτάχυνση της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και την ενίσχυση της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο κρίσιμος τομέας της εκπαίδευσης. Το ανθρώπινο κεφάλαιο αποτελεί βασικό θεμέλιο για την ανάπτυξη, επηρεάζοντας την παραγωγικότητα, την καινοτομία και τη διάχυση της γνώσης και εξασφαλίζοντας την πρόσβαση σε ευκαιρίες απασχόλησης για όλους.
Η έκθεση PISA του ΟΟΣΑ για το 2023 είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς δείχνει ότι μεταξύ 2018 και 2022 - μια περίοδος που καλύπτει το ξέσπασμα του COVID- υπήρξε μια άνευ προηγουμένου πτώση των επιδόσεων σε πολλές χώρες για τους 15χρονους που εξετάστηκαν στην ανάγνωση και τα μαθηματικά. Οι εμπειρικές εργασίες του ΟΟΣΑ υποδεικνύουν ότι αυτή η πτώση στις βαθμολογίες του PISA θα μπορούσε να έχει επίμονο αρνητικό αντίκτυπο στο επίπεδο της παραγωγικότητας για τα επόμενα 30-40 χρόνια.