ΕΚΤ: Εύθραυστες οι προοπτικές της Ευρωζώνης - Τα επιτόκια «εχθρός» της ανάπτυξης
Σύμφωνα με την επισκόπηση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας του Νοεμβρίου 2023, η οποία δημοσιεύθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), οι προοπτικές για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Ευρωζώνης παραμένουν εύθραυστες, καθώς οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες μεταδίδονται όλο και περισσότερο στην πραγματική οικονομία σε ένα περιβάλλον αδύναμης ανάπτυξης, υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων. Αυτό αναφέρει η ΕΚΤ στην τελευταία της έκθεση για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που δημοσίευσε σήμερα Τετάρτη.
«Οι αδύναμες οικονομικές προοπτικές μαζί με τις συνέπειες του υψηλού πληθωρισμού επιβαρύνουν την ικανότητα των ανθρώπων, των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων να εξυπηρετήσουν το χρέος τους», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Λουίς ντε Γκίντος. «Είναι ζωτικής σημασίας να παραμείνουμε σε εγρήγορση καθώς η οικονομία μεταβαίνει σε ένα περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων με αυξανόμενη αβεβαιότητα και γεωπολιτικές εντάσεις», πρόσθεσε.
Οι χρηματοπιστωτικές αγορές και τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα παραμένουν ιδιαίτερα ευάλωτα σε περαιτέρω αρνητικές εξελίξεις και τα αδύναμα σημεία τους θα μπορούσαν να επηρεασθούν από δυνητικές αρνητικές εκπλήξεις στις οικονομικές συνθήκες. Ταυτόχρονα, τα επενδυτικά κεφάλαια και άλλα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν κινδύνους από τα προβλήματα ρευστότητας και πίστωσης. Αυτό αναδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης της ανθεκτικότητας τους από μακροπροληπτική άποψη.
Ενώ οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές και πιστωτικές συνθήκες μεταφράζονται όλο και περισσότερο σε υψηλότερο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, ο πλήρης αντίκτυπος στην οικονομική δραστηριότητα δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί, δεδομένης της γενικής επιμήκυνσης των προθεσμιών των δανείων σε όλους τους οικονομικούς τομείς όταν τα επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά. Τόσο οι χρηματοπιστωτικοί όσο και οι μη χρηματοπιστωτικοί κλάδοι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις στο μέλλον καθώς αυτό το κόστος αυξάνεται. Η επίδραση αυτή είναι ήδη ορατή στις αγορές των ακινήτων της Ευρωζώνης, οι οποίες βιώνουν ύφεση. Στις αγορές οικιστικών ακινήτων, η μείωση των τιμών οφείλεται στην επιδείνωση της οικονομικής διαθεσιμότητας, καθώς αυξάνεται το κόστος χρηματοδότησης των στεγαστικών δανείων. Στις αγορές των εμπορικών ακινήτων, οι επιπτώσεις του αυξανόμενου κόστους χρηματοδότησης έχουν ενισχυθεί από τη διορθωτικά χαμηλότερη ζήτηση για ακίνητα γραφείων και λιανικής μετά την πανδημία.
Οι τράπεζες της Ευρωζώνης έχουν αποδειχθεί ανθεκτικές στους κραδασμούς μετά την πανδημία και η κερδοφορία τους αυξάνεται. Ταυτόχρονα, αντιμετωπίζουν «αντίθετους ανέμους» από τρεις κύριες πηγές. Πρώτον, το κόστος χρηματοδότησης τους αναμένεται να αυξηθεί καθώς μετακυλίουν σταδιακά τα υψηλότερα επιτόκια στους καταθέτες και η σύνθεση της χρηματοδοτησής τους μετατοπίζεται από τις καταθέσεις μιας ημέρας προς ακριβότερες προθεσμιακές καταθέσεις ή ομόλογα. Δεύτερον, η ποιότητα του ενεργητικού των τραπεζών αναμένεται να δοκιμαστεί από τον συνδυασμό του υψηλότερου κόστους εξυπηρέτησης του χρέους και ενός αδύναμου μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Και τρίτον, η κερδοφορία των τραπεζών θα πρέπει να αντιμετωπίσει μια σημαντική μείωση του όγκου των δανείων που θα προέλθει από τα υψηλότερα επιτόκια δανεισμού σε συνδυασμό με τη χαμηλότερη ζήτηση δανείων και τα αυστηρότερα πιστωτικά πρότυπα.
Συνολικά το τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης είναι σε καλή θέση για να αντέξει τους κινδύνους. Οι ρυθμιστικές αρχές αύξησαν τους τελευταίους μήνες τις απαιτήσεις αποθέματος ασφαλείας για να καταστήσουν τις τράπεζες πιο εύρωστες. Για να συμβάλουν στη διασφάλιση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να διατηρήσουν τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας μαζί με τα υφιστάμενα μέτρα που θα διασφαλίζουν τα υγιή πρότυπα δανεισμού, ώστε να διευκολύνουν τις τράπεζες να πλοηγηθούν στη στροφή του χρηματοπιστωτικού κύκλου. Ωστόσο είναι σημαντικό αν εφαρμοστούν πιστά οι υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις της Βασιλείας ΙΙΙ και να ακολουθήσει η τραπεζική ένωση. Για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος απαιτείται ακόμη μια ολοκληρωμένη και αποφασιστική πολιτική απάντηση για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών τρωτών σημείων του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα, που απορρέουν, για παράδειγμα, από τον κίνδυνο ρευστότητας ή τη μόχλευση.