Γρίφος ο φετινός χειμώνας για την τιμή του ρεύματος

Δεδομένο πρώτο: στις 31 Δεκεμβρίου εκπνέει το ισχύον σύστημα προστασίας των νοικοκυριών από τις υψηλές τιμές του ρεύματος, δηλαδή το πλαφόν στη χονδρική του φυσικού αερίου και οι οριζόντιες κρατικές επιδοτήσεις.

Δεδομένο δεύτερο: τα συναρμόδια υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών ετοιμάζονται να ανοίξουν ομπρέλα προστασίας για τα νοικοκυριά που θερμαίνονται με ρεύμα. Με το σύστημα των βαθμοημερών- που ήδη ισχύει για την επιδότηση πετρελαίου, φυσικού αερίου κ.λ.π.- θα υπάρξει κλιμάκωση του επιδόματος θέρμανσης και για χρήση ρεύματος, χωρίς να αλλάζουν τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.

Δεδομένο τρίτο: στη θέση των οριζόντιων κρατικών επιδοτήσεων, θα ενεργοποιηθούν ειδικά χαμηλά τιμολόγια για ευάλωτες ομάδες, όπως οι πολύτεκνοι, που θα συμπληρώσουν τα υφιστάμενα Κοινωνικά Τιμολόγια.

Από το άθροισμα των παραπάνω προκύπτει σαφώς ότι η τελική τιμή του ρεύματος από τον Ιανουάριο θα είναι γρίφος, ειδικά για όσους δεν πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια για το επίδομα θέρμανσης, ενώ ακόμα και γι’ αυτούς είναι αμφίβολο αν μπορεί να απορροφηθεί το αυξημένο κόστος ηλεκτροδότησης, καθώς με τα σημερινά δεδομένα η τιμή του φυσικού αερίου και του ρεύματος απέχουν πολύ από τα προ κρίσης επίπεδα.

Τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι η Ελλάδα ακόμα και στην «καρδιά» της ενεργειακής κρίσης, είχε φτηνότερο ρεύμα από το μέσο όρο της Ευρώπης, καθώς το μεγάλο «πακέτο» των κρατικών επιδοτήσεων με κόστος γύρω στα 10 δις ευρώ, συγκράτησε τις τελικές τιμές για τα νοικοκυριά.

Ακόμα κι έτσι, όμως, η τιμή της κιλοβατώρας κινήθηκε πολύ υψηλότερα από τα προ κρίσης επίπεδα. Συγκεκριμένα, στο α’ εξάμηνο του 2021, η τιμή για καταναλώσεις ως 5.000 κιλοβατώρες ετησίως, δηλαδή για τη συντριπτική πλειοψηφία των νοικοκυριών, ήταν 16,8 λεπτά, ενώ στο εξάμηνο που μας πέρασε ήταν στα 23,2 λεπτά παρά τις κρατικές επιδοτήσεις και παρά την «προσγείωση» του φυσικού αερίου. Τι θα συμβεί άραγε, χωρίς τις κρατικές επιδοτήσεις, από την Πρωτοχρονιά και μετά;

Ένα από τα «κλειδιά» του γρίφου είναι η τιμή του φυσικού αερίου. Από τα εξωφρενικά επίπεδα των σχεδόν 340 ευρώ τον Αύγουστο του 2022, υποχώρησε ως τα 23 ευρώ στις αρχές του φετινού καλοκαιριού, επιτρέποντας κάποιους στεναγμούς ανακούφισης.

Δυστυχώς, αυτό δεν κράτησε πολύ, η τιμή του σκαρφάλωσε ως τα 40 ευρώ με σχετική ευκολία και παρά το ότι οι Ευρωπαίοι βιάστηκαν να ανακοινώσουν την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, η ουσία είναι ότι η τιμή του φυσικού αερίου κινείται σε υπερτριπλάσια επίπεδα από τα προ κρίσης επίπεδα, με ό,τι συνεπάγεται αυτό και για την τιμή του ρεύματος. Είναι ενδεικτικό ότι πριν μπούμε στον… προθάλαμο της ενεργειακής κρίσης, δηλαδή στις αρχές του 2021, η τιμή του φυσικού αερίου «έπαιζε» στα 15-16 ευρώ.

Τι περιμένουμε από εδώ και πέρα για το φυσικό αέριο και κατ’ επέκταση για το ρεύμα; Τα ευρωπαϊκά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το φυσικό αέριο κυμαίνονται γύρω στα 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα, καθώς οι επενδυτές εξισορροπούν τις προβλέψεις για ήπιες καιρικές συνθήκες και τα αποθέματα φυσικού αερίου με τον κίνδυνο εφοδιασμού, ιδίως στο πλαίσιο της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς.

Σύμφωνα με την ανάλυση της Trading Economics, ο καιρός στην Ευρώπη αναμένεται να παραμείνει ήπιος έως τις αρχές Νοεμβρίου και η ζήτηση φυσικού αερίου είναι χαμηλότερη από ό,τι συνήθως. Επιπλέον, οι χώροι αποθήκευσης στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία είναι κατά 98% περίπου γεμάτοι. Στα εταιρικά νέα, η Eni SpA από την Ιταλία υπέγραψε συμφωνία 27 ετών για την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από έργο με έδρα το Κατάρ. Η συμφωνία αυτή ακολουθεί παρόμοια συμφωνία της Shell Plc για παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ολλανδία.

Παρόλα αυτά, οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί περίπου 30% από την έναρξη της σύγκρουσης Ισραήλ-Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, εν μέσω ανησυχιών για πιθανή κλιμάκωση και ιρανική εμπλοκή. Η σύγκρουση έχει ήδη οδηγήσει στο κλείσιμο ενός σημαντικού κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Ισραήλ, επηρεάζοντας ενδεχομένως τις αιγυπτιακές εξαγωγές LNG. Υπάρχουν επίσης ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των πλοίων LNG του Κατάρ που διέρχονται από τα Στενά του Ορμούζ.