Ανεβαίνει ο λογαριασμός από τις φυσικές καταστροφές -Ανησυχία για το ντόμινο στον πληθωρισμό
Ολοταχώς για το 1,5 δισ ευρώ οδεύει ο “λογαριασμός” μόνο για τις αποζημιώσεις όσων επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές και τις πλημμύρες, ενώ αν προσθέσει κανείς το κόστος για τις διαλυμένες υποδομές και τα οδικά δίκτυα, είναι βέβαιο ότι θα ξεπεράσουμε τα 3,5 δισ ευρώ και θα “κοιτάμε” προς τα 4 δισ ευρώ.
Προφανώς αυτό το κόστος δεν θα επιβαρύνει μόνο τη φετινή χρονιά, προφανώς θα δώσουν “ανάσες” τα κοινοτικά κονδύλια που θεωρητικά μπορεί να προσεγγίσουν τα 2,7 δισ ευρώ, ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλές “γκρίζες” ζώνες, κυρίως ως προς τη ζημιά στον παραγωγικό ιστό της Θεσσαλίας και κατ’ επέκταση της Ελλάδας.
Μελέτη της Eurobank “πατάει” πάνω στα επίσημα στοιχεία, που δείχνουν ότι η Θεσσαλία συνεισφέρει το 5,2% του συνολικού ΑΕΠ και περίπου το 6,4% της συνολικής απασχόλησης. Αν στην εξίσωση προσθέσει κανείς το μεγάλο μερίδιο του πρωτογενούς τομέα και της μεταποίησης στους τέσσερις νομούς, που βυθίστηκαν στο νερό και τη λάσπη, μπορεί να έχει την πρώτη εκτίμηση της ζημιάς. Σύμφωνα με τη Eurobank η απώλειες σε όρους παραγωγής υπολογίζονται σε περίπου 2,9 δισ ευρώ.
Αναμφίβολα υπάρχουν ακόμα στοιχεία και παράμετροι προς διευκρίνιση, όπως το ακριβές μέγεθος των ζημιών στις καλλιέργειες και το ζωικό κεφάλαιο, όπως επίσης η θετική επίπτωση από τους πόρους που θα διατεθούν για την αποκατάσταση των ζημιών και των υποδομών, που πολύ πιθανά να περιορίσουν το εύρος των ζημιών. Ωστόσο ακόμα κι έτσι, υπάρχουν ανησυχίες και προβληματισμοί για τις μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τις καταστροφικές πλημμύρες, παρά το ότι δεν έχει πληγεί παρά ένα μικρό μέρος της χώρας.
Επίπτωση στον πληθωρισμό: Πιθανή αύξηση του πληθωρισμού (τρέχουσα πρόβλεψη 4,3% για το 2023), καθώς η καταστροφή της παραγωγής και των υποδομών θα προκαλέσει ελλείψεις. Οι τιμές των τροφίμων αναμένεται να επηρεαστούν σχετικά σοβαρότερα, δεδομένου του σημαντικού μεριδίου της Θεσσαλίας στην εγχώρια αγροτική παραγωγή. Και πάλι, ο χρόνος και η έκταση είναι δύσκολο να προβλεφθούν.
Μέτρα στήριξης: Η συνολική δημοσιονομική επίπτωση φέτος αναμένεται να είναι περιορισμένη. Τα μέτρα ανακούφισης του πληθωρισμού θα πρέπει να περιοριστούν (π.χ. παραλείποντας έναν γύρο «Market Pass» για νοικοκυριά στις μη επηρεαζόμενες περιοχές που εξεταζόταν). Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα σε έναν δύσκολο χειμώνα (οι τιμές των καυσίμων σε άνοδο, οι τιμές των τροφίμων ήδη υψηλές και μπορεί να αυξηθούν περαιτέρω – ειδικά μετά τις πλημμύρες, τα επιτόκια αναμένεται να παραμείνουν υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, και δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι αυτός είναι ο τρίτος χειμώνας πληθωριστικών πιέσεων στη σειρά).
Αντίκτυπος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών: Ο αρνητικός αντίκτυπος, καθώς η χαμένη παραγωγή (ειδικά στα γεωργικά προϊόντα) θα πρέπει να αντικατασταθεί από εισαγωγές και η ζημιά στις παραγωγικές δυνατότητες θα βλάψει επίσης τις εξαγωγές. Ο αντίκτυπος ενδέχεται να είναι πιο μακροπρόθεσμος εάν τα αγαθά από τη Θεσσαλία που εξήχθησαν στο εξωτερικό αντικατασταθούν, έτσι ώστε ακόμη και όταν αποκατασταθεί η παραγωγή στη Θεσσαλία (η οποία για ορισμένα γεωργικά προϊόντα μπορεί να διαρκέσει ακόμη και ένα χρόνο ή περισσότερο), να μην βρει την προηγούμενη θέση της σε διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού και μπορεί να χρειαστεί να βρουν νέους αγοραστές για τα προϊόντα τους.
Επιπτώσεις στην απασχόληση και τον πληθυσμό στην ύπαιθρο: Δεδομένου ότι πολλά ιδιωτικά φυσικά κεφάλαια, υποδομές και φυσικοί πόροι έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, η απασχόληση θα επηρεαστεί αρνητικά. Επιπλέον, πολύς κόσμος που μένει στην ύπαιθρο μπορεί να μετακομίσει στις τέσσερις μεγάλες πόλεις της περιφέρειας της Θεσσαλίας (Λάρισα, Βόλο, Τρίκαλα και Καρδίτσα).
Ο κίνδυνος της χώρας όσον αφορά τις φυσικές καταστροφές αυξάνεται: η συχνότητα και η σοβαρότητα των φυσικών καταστροφών φαίνεται να αυξάνονται μαζί με την κλιματική αλλαγή και αυτό συνιστά μακροπρόθεσμο κίνδυνο για την ανάπτυξη, τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, καθώς και για τα δημόσια οικονομικά. Απαιτείται ισχυρός, προληπτικός και συντονισμένος σχεδιασμός και δράση πολιτικής προκειμένου να αποφευχθεί αυτό από το να επιφέρει πλήγματα στην ευημερία και τη φήμη της χώρας.