Ανένδοτος κατά της φοροδιαφυγής ο Μητσοτάκης -Στον ορίζοντα μείωση των συντελεστών ΦΠΑ
«Θέλουμε και μπορούμε να σας εντοπίσουμε και να σας υποχρεώσουμε να πληρώσετε αυτά που σας αναλογούν». Αυτό ήταν επί της ουσίας το μήνυμα του Πρωθυπουργού στους «επαγγελματίες» φοροφυγάδες, κηρύσσοντας τον πόλεμο στην ανομία.
Οι αριθμοί μιλούν μόνοι τους: κάθε μια μονάδα μείωσης του ΦΠΑ κοστίζει γύρω στα 700 εκ- 1 δισ ευρώ, την ώρα που τα κρατικά ταμεία έχουν “"κατορθώσει” να χάνουν γύρω στα 2,5 δισ ευρώ μόνο από ΦΠΑ, πέφτοντας από το απίστευτο ρεκόρ των 6 δισ ευρώ το 2017. Επιπλέον, σύμφωνα με μάλλον συντηρητικές εκτιμήσεις, τα έσοδα από φορολογητέα ύλη που περνάει κάτω από τα ραντάρ της εφορίας, είναι τουλάχιστον 13 δισ ευρώ. Συμπέρασμα; Η συζήτηση περί μόνιμων μειώσεων συντελεστών ΦΠΑ και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης μπορεί να γίνει μόνο εφόσον περιοριστεί η αβυσσαλέα φοροδιαφυγή στη χώρα μας.
Επί δεκαετίες η φοροδιαφυγή θεωρούνταν- και θεωρείται από κάποιους- ως “μαγκιά”, ως “παράσημο”, με επιχείρημα ότι από τη στιγμή που το Κράτος μας “κλέβει”, έτσι νομιμοποιούμαστε να το “κλέβουμε” κι εμείς. Και κάπως έτσι, η όντως χαμηλή ανταποδοτικότητα των φόρων στην Ελλάδα λειτούργησε ως άλλοθι, για να θησαυρίζουν κάποιοι συστηματικά στην πλάτη των κορόιδων, δηλαδή των συνεπών φορολογούμενων. Το μέγεθος της φοροδιαφυγής δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί, ωστόσο αν λάβει κανείς υπόψιν ότι χιλιάδες μικρές, μεσαίες αλλά και μεγαλύτερες επιχειρήσεις, καθώς και εκατοντάδες χιλιάδες επαγγελματίες έμειναν “όρθιοι” μετά από μια δεκαετή κρίση, μια πανδημία και ένα ενεργειακό σοκ, μάλλον αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στα κρατικά μέτρα στήριξης.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η μάχη κατά της φοροδιαφυγής δεν εναπόκειται, πλέον, στο ζήλο και την αυταπάρνηση κάποιων ελεγκτών. Ήδη εδώ και τρία χρόνια, με τη διείσδυση των ηλεκτρονικών πληρωμών ακόμα και στις μικροσυναλλαγές της καθημερινότητας, έγινε κατανοητό ότι μόνο αν οι φορολογικές διαδικασίες γίνουν εξ ολοκλήρου ψηφιακές, θα κλείσουν οι “τρύπες” της φοροδιαφυγής.
Ο σχεδιασμός, που θα δούμε να ξεδιπλώνεται από την επομένη των προγραμματικών δηλώσεων, περιλαμβάνει ένα συνδυασμό κινήτρων προς τους φορολογούμενους για τη χρήση “πλαστικού” χρήματος ειδικά για συναλλαγές με επαγγελματικές κατηγορίες υψηλού κινδύνου παραβατικότητας και ενεργοποίησης ηλεκτρονικών διαδικασιών ως ασφαλιστικών δικλείδων στις οικονομικές συναλλαγές μεταξύ καταναλωτών- επιχειρήσεων- Taxis.
Παρά τις μάλλον αναμενόμενες καθυστερήσεις τεχνικού χαρακτήρα π.χ. στην υποχρεωτική διασύνδεση POS- ταμειακών, οι αλλαγές δεν είναι αναστρέψιμες κι αυτή ακριβώς είναι η εντολή του Πρωθυπουργού σε όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες υπουργείων, που πρέπει να νομοθετήσουν σχετικά. Όσο για την ΑΑΔΕ, το στοίχημα της είναι να εφαρμόσει το σχεδιασμό και να παράξει αποτέλεσμα τέτοιο, που να επιτρέψει τη μείωση έμμεσων φόρων με μόνιμο χαρακτήρα.
Μεταξύ άλλων, ο σχεδιασμός προβλέπει:
Ψηφιακό δελτίο αποστολής. Σε εξέλιξη βρίσκεται η ηλεκτρονική έκδοση και παρακολούθηση όλων των διακινούμενων προϊόντων και εμπορευμάτων (δελτίο αποστολής), καθώς έχει ψηφιστεί η αντίστοιχη πρωτογενής νομοθεσία και βρίσκονται σε εξέλιξη οι υποδομές και οι εφαρμογές παρακολούθησης των συναλλαγών αυτών.
Ψηφιακός μετασχηματισμός. Οι κύριες προκλήσεις είναι η αντικατάσταση και ο εκσυγχρονισμός των βασικών συστημάτων φορολογικών πληροφοριών προκειμένου να καλυφθούν τα κενά στις υπάρχουσες εφαρμογές, να ψηφιοποιηθούν όλες οι μη αυτόματες φόρμες και διαδικασίες και να διασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα στα εσωτερικά συστήματα της ΑΑΔΕ, καθώς και με τα συστήματα πληροφορικής του υπόλοιπου δημόσιου τομέα.
Εξοπλισμός. Σε εξέλιξη βρίσκεται η αγορά 10.500 νέων προσωπικών υπολογιστών και μέχρι το 4ο τρίμηνο του 2023 θα είναι διαθέσιμος (laptop, σαρωτές κ.λπ.). Επίσης, μέχρι το τέλος του 2024 θα λειτουργήσει το νέο Σύστημα Διαχείρισης Εγγράφων, το νέο Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου και −για πρώτη φορά− Σύστημα Διαχείρισης Εργασιών που θα συντονίζει και θα υποστηρίζει την καθημερινή εργασία.
Ψηφιακοί έλεγχοι. Οι κύριοι στόχοι περιλαμβάνουν τη μέγιστη αξιοποίηση δεδομένων για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου, τον εκσυγχρονισμό των κρίσιμων πληροφοριακών συστημάτων της ΑΑΔΕ, την επέκταση της συλλογής δεδομένων και εσωτερική/εξωτερική διαλειτουργικότητα, καθιέρωση ικανότητας για αποφάσεις βάσει δεδομένων και αυτοματοποιημένων διαδικασιών και είσπραξη φόρων μέσω επιτραπέζιων ελέγχων και ερευνών.
Τεχνητή νοημοσύνη. Οι νέες εφαρμογές κυρίως στο πεδίο των ελέγχων θα υποστηριχθούν μέσω του εκσυγχρονισμού των δυνατοτήτων χρήσης δεδομένων της ΑΑΔΕ, μέσω του νέου περιβάλλοντος Business Intelligence & Data Analytics, που θα μπορεί να προβλέπει και να επηρεάζει συμπεριφορές, καθώς και της αξιοποίησης του συστήματος myDATA, το οποίο είναι πλήρως λειτουργικό και το οποίο συλλέγει πληροφορίες εμπορικών συναλλαγών και υποστηρίζει την εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης και τήρησης βιβλίων.