Τα πρώτα ανησυχητικά “καμπανάκια” κινδύνου
Κλείνοντας 11 μήνες από το άνοιγμα του κύκλου αύξησης των επιτοκίων, στα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας άρχισαν να καταγράφονται στοιχεία που αν μη τι άλλο προβληματίζουν.
Όπως επεσήμαναν στη διάρκεια όλων αυτών των μηνών οικονομολόγοι και αναλυτές, “η ζημιά από την επιθετική αύξηση επιτοκίων δεν θα φανεί αμέσως, αλλά μετά από 8-12 μήνες, δηλαδή όταν τα κράτη θα πιστεύουν ότι απέφυγαν τις υφεσιακές πιέσεις”. Μπήκαμε άραγε σε αυτήν τη φάση ή οι αρνητικές “καθαρές” ροές νέων χορηγήσεων είναι συγκυριακές.
Τα επίσημα στοιχεία δεν επιδέχονται αμφισβήτησης:
η μηνιαία “καθαρή” ροή της χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις τον Απρίλιο ήταν αρνητική κατά 582 εκατ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 1,236 δισεκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα
η μηνιαία “καθαρή” ροή της χρηματοδότησης προς τους ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις ήταν αρνητική κατά 51 εκατ. ευρώ, έναντι θετικής καθαρής ροής 49 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα
η μηνιαία “καθαρή” ροή της χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες και τα ιδιωτικά μη κερδοσκοπικά ιδρύματα ήταν αρνητική κατά 156 εκατ. ευρώ έναντι αρνητικής “καθαρής” ροής 69 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα
Το προφανές συμπέρασμα είναι ότι η εκτόξευση του κόστους χρήματος αποθαρρύνει επιχειρήσεις κι επαγγελματίες, ενώ οι σταθερά αρνητικές ροές χορηγήσεων προς τα νοικοκυριά δεν δείχνουν τάση αναστροφής.
Σύμφωνα με τα συγκριτικά στοιχεία, που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδας, Κατά τη διάρκεια του 2022 και τους πρώτους μήνες του 2023, τα επιτόκια νέων χορηγήσεων στην Ελλάδα είναι μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρωζώνη. Μετά τον Ιούλιο του 2022, το εν λόγω μέσο σταθμισμένο επιτόκιο για την Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των τριών υψηλότερων θέσεων και το Φεβρουάριο 2023 διαμορφώθηκε σε 5,57%. Η διάμεσος και η μέση σταθμισμένη τιμή των χωρών της ζώνης του Ευρώ είναι 4,41% και 3,93% αντίστοιχα, ενώ η ελάχιστη και μέγιστη τιμή παρατηρούνται στη Γαλλία (3,15%) και τη Μάλτα (5,81%), αντίστοιχα.
Όπως επισημαίνουν, πάντως, αρμόδιες πηγές, δεν είναι μόνο ότι αποθαρρύνουν τα αυξανόμενα επιτόκια, αλλά και οι τράπεζες “σφίγγουν” ακόμα περισσότερο το ήδη “σφικτό” πλαίσιο χορηγήσεων, υπό το φόβο μιας νέας γενιάς “κόκκινων” δανείων.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με τα ευρήματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων, εμφανίστηκε μείωση της ζήτησης δανείων από τις επιχειρήσεις το δ΄ τρίμηνο του 2022 για πρώτη φορά από τις αρχές του 2021, κυρίως λόγω της αύξησης του γενικού επιπέδου των επιτοκίων. Το α΄ τρίμηνο του 2023 τα πιστωτικά κριτήρια, καθώς και οι συνολικοί όροι χορήγησης δανείων, παρέμειναν αμετάβλητα. Η συνολική ζήτηση των δανείων προς επιχειρήσεις “μειώθηκε ως ένα βαθμό”, λόγω της αύξησης του γενικού επιπέδου επιτοκίων, σε αντίθεση με την εκτίμηση του προηγούμενου τριμήνου των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων για “αύξηση ως ένα βαθμό”. Για το β΄ τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την έρευνα, τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα αναμένουν μείωση στη ζήτηση των δανείων προς επιχειρήσεις.