1999 - 2019: Είκοσι χρόνια Ευρώ

Ήταν 20 χρόνια πριν. Την 1η Ιανουαρίου 1999, όταν έντεκα χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) έκαναν το μεγάλο βήμα για την δημιουργία του ενιαίου νομίσματος, του πλέον φιλόδοξου εγχειρήματος στην ιστορία της Ευρώπης: συμφώνησαν να καθορίσουν σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες για τα νομίσματά τους, να υιοθετήσουν κοινή νομισματική πολιτική υπό την καθοδήγηση της ΕΚΤ και να εισάγουν ένα νέο, κοινό, ευρωπαϊκό νόμισμα: το ευρώ.

Το σύμβολο του ευρώ το «€», δημιουργήθηκε από το ελληνικό γράμμα «έψιλον» και είναι το αρχικό γράμμα της λέξης «Ευρώπη» ενώ οι δύο παράλληλες γραμμές παραπέμπουν στη σταθερότητα του ευρώ, που αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο της ΕΚΤ.

Τα πρώτα βήματα του νέου ευρωπαϊκού νομίσματος ήταν ψηφιακά. Το ευρώ αρχικά χρησιμοποιούνταν μόνο ως ηλεκτρονικό νόμισμα στις χρηματοπιστωτικές αγορές και για πληρωμές χωρίς τη χρήση μετρητών. Τρία χρόνια μετά, το νέο νόμισμα έλαβε «σάρκα και οστά».

Την 1η Ιανουαρίου 2002 τα χαρτονομίσματα και κέρματα του ευρώ εισήχθησαν σε 12 χώρες με συνολικό πληθυσμό 308 εκατομμυρίων κατοίκων, ενώ σήμερα το ευρώ είναι το νόμισμα 19 χωρών της ΕΕ και περισσότερων από 340 εκατομμύρια Ευρωπαίων, αποτελώντας ένα από τα σημαντικότερα νομίσματα στον κόσμο.

Σήμερα οι πολίτες των χωρών μελών της ευρωζώνης μπορούν να ταξιδεύουν εύκολα και γρήγορα στις 19 χώρες μέλη χωρίς να κάνουν συνάλλαγμα ή να πληρώνουν άλλες προμήθειες. Είτε είσαι στα πανέμορφα Χανιά, είτε στο παραμυθένιο Τάλιν, ανοίγεις το πορτοφόλι σου για να πληρώσεις τον καφέ ή το φαγητό σου με ευρώ! Είτε για σπουδές, είτε για τουρισμό, είτε για εργασία, είτε για επιχειρηματικές συμφωνίες το ευρώ έχει κάνει τη ζωή μας πολύ ευκολότερη.

Το ευρώ επιτρέπει στους καταναλωτές να συγκρίνουν απευθείας τις τιμές και να πραγματοποιούν πληρωμές σε διαφορετικές χώρες, ενώ οι επιχειρήσεις δεν χρειάζεται πια να ανησυχούν τόσο για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.

Και μπορεί στην Ελλάδα το πολιτικό προσωπικό να μην αναφέρει και εξηγεί στους πολίτες τα μεγάλα οφέλη για τη χώρα μας από την συμμετοχή στην ΕΕ, την χρηματοδότηση πολλών εκατοντάδων έργων υποδομής, χιλιάδων επιχειρήσεων, αγροτών και τα πλεονεκτήματα του ευρώ ωστόσο στην Ευρώπη δεν υπάρχει καμία σοβαρή αμφισβήτηση για τα πλεονεκτήματα του ενιαίου νομίσματος:

-- Άνευ προηγουμένου σταθερότητα τιμών. Από την 1η Ιανουαρίου 1999, ο πληθωρισμός ανέρχεται, κατά μέσο όρο, σε 1,7%, επίπεδο χαμηλότερο από τον μέσο ρυθμό πληθωρισμού που καταγράφηκε στις επιμέρους χώρες τις δεκαετίες του ’70, του ’80 και του ’90, όταν δηλαδή δεν είχε ακόμη υιοθετηθεί το ευρώ.

-- Η συνύπαρξη μας έχει κάνει πλουσιότερους. Σύμφωνα με την ΕΚΤ το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) ανά κάτοικο της ΕΕ πιθανότατα θα ήταν σήμερα χαμηλότερο κατά ένα πέμπτο αν δεν είχε επιτευχθεί η ενοποίηση μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

-- Η ζώνη του ευρώ είναι μια από τις μεγαλύτερες και ισχυρότερες οικονομίες στον κόσμο. Όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η ζώνη του ευρώ κατατάσσεται στη δεύτερη θέση, μετά τις ΗΠΑ, μεταξύ των ισχυρότερων οικονομιών παγκοσμίως.

-- Το ευρώ είναι ένα από τα σημαντικότερα νομίσματα παγκοσμίως. Το ποσοστό των διεθνών πληρωμών που πραγματοποιούνται σε ευρώ είναι περίπου ίσο με το ποσοστό των αντίστοιχων πληρωμών σε δολάρια ΗΠΑ και το ευρώ είναι το δεύτερο προτιμώμενο διεθνές νόμισμα για τη χορήγηση και λήψη δανείων.

-- Η στήριξη των πολιτών προς το ευρώ είναι μεγάλη και αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου την άνοιξη του 2018, τρεις στους τέσσερις κατοίκους της ζώνης του ευρώ (74%) στηρίζουν το ευρώ. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό που έχει σημειωθεί από το 2004.

Και αυτό που δεν πολυσκεφτόμαστε πια, θεωρώντας το σαν δεδομένο, είναι το γεγονός ότι η ΕΕ απολαμβάνει περισσότερα από 70 συνεχόμενα έτη ειρήνης.

Το ευρώ στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια το ευρώ στην Ελλάδα βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα καθώς η μεγάλη κρίση, αποτέλεσμα του δημοσιονομικού εκτροχιασμού και της διάσωσης της χώρας απο την ΕΕ, αποδόθηκε από ένα μεγάλο τμήμα του εγχώριου πολιτικού προσωπικού στο ευρώ και τα δομικά προβλήματα της ευρωζώνης. Και σίγουρα η ευρωζώνη έχει σημαντικά προβλήματα, ωστόσο, η ελληνική κρίση ελάχιστα συνδέεται με το ευρώ. Το ενιαίο νόμισμα, η Ευρώπη και οι δανειστές αποτέλεσαν το εύκολο θύμα για την μετάθεση των ευθυνών και την κάλυψη της διαχειριστικής ανικανότητας που έχει εγκλωβίσει τη χώρα σε μια κατάσταση στασιμοχρεοκοπίας.

Η Ελλάδα εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ την 1 Ιανουαρίου 2001, και ήταν το 13 μέλος της. Ένα χρόνο μετά την 1η Ιανουαρίου 2002 τέθηκαν σε κυκλοφορία στη χώρα τα χαρτονομίσματα και κέρματα του ευρώ ενώ μετάβαση στο ευρώ ολοκληρώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2002.

Η εισαγωγή του νέου νομίσματος απαιτούσε λεπτομερείς σχεδιασμούς σε επίπεδο διοικητικής μέριμνας ενώ ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην προετοιμασία του τραπεζικού δικτύου και των εμπορικών επιχειρήσεων, που αποτελούν τους βασικούς αγωγούς διοχέτευσης χαρτονομισμάτων και κερμάτων στην αγορά.

Για την ομαλή μετάβαση στο νέο νόμισμα η ΤτΕ προχώρησε στον σταδιακό προεφοδιασμό των εμπορικών τραπεζών με κέρματα ευρώ από την 1 Σεπτεμβρίου 2001 και με χαρτονομίσματα ευρώ από την 1 Οκτωβρίου. Στη συνέχεια οι τράπεζες ανέλαβαν την προώθηση του νέου νομίσματος στις εμπορικές επιχειρήσεις, με κέρματα ευρώ από την 1 Νοεμβρίου 2001 και με χαρτονομίσματα των 5 και και 10 ευρώ από την 1 Δεκεμβρίου. Από την ίδια ημερομηνία, οι εμπορικές επιχειρήσεις μπορούσαν να προμηθεύονται συσκευασίες κερμάτων ευρώ αξίας 111 έως 300 ευρώ. Όσοι έλαβαν νωρίτερα ευρώ είχαν δεσμευτεί να μην χρησιμοποιήσουν το νέο νόμισμα σε καμία περίπτωση πριν από την 1 Ιανουαρίου 2002.

Στις 17 Δεκεμβρίου 2001 ξεκίνησε και ο προεφοδιασμός των πολιτών, με συσκευασίες εξοικείωσης που περιείχαν 45 κέρματα ευρώ όλων των αξιών έναντι 5.000 δρχ. ποσό που αντιστοιχούσε σε 14,67 ευρώ. Λίγες ημέρες μετά όλα ήταν έτοιμα για την μετάβαση στη νέα εποχή.

Από την 1 Ιανουαρίου έως τις 28 Φεβρουαρίου 2002 ευρώ και δραχμές κυκλοφορούσαν παράλληλα και από την 1η Μαρτίου η δραχμή έπαψε να αποτελεί νόμιμο χρήμα. Ωστόσο δόθηκε η δυνατότητα ανταλλαγής χαρτονομισμάτων δραχμών με ευρώ από την Τράπεζα της Ελλάδος για μια περίοδο 10 ετών, η οποία έληξε την 1η Μαρτίου 2012.

Ποιες χώρες χρησιμοποιούν ευρώ

Το ευρώ είναι το επίσημο νόμισμα για όλες τις χώρες μέλη της Ευρωζώνης: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία και Φινλανδία.

Επιπλέον το Μονακό, ο Άγιος Μαρίνος, η Πόλη του Βατικανού και η Ανδόρα χρησιμοποιούν το ευρώ βάσει επίσημης συμφωνίας με την ΕΕ και έχουν το δικαίωμα να εκδίδουν δικά τους κέρματα ευρώ.

Τέλος, το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο χρησιμοποιούν το ευρώ χωρίς να ανήκουν στην ζώνη του ευρώ ή την Ευρωπαϊκή 'Ενωση και χωρίς επίσημη συμφωνία.