Κινούμενη άμμος τα δημοσιονομικά για το 2023
«Αναλαμβάνω το ρόλο να σας επισημάνω ότι δεν υπάρχει άλλος δημοσιονομικός χώρος ώστε να ενισχυθούν ακόμα περισσότερο οι επιχειρήσεις για να αντιμετωπίσουν το ενεργειακό κόστος», τόνισε ο Χ. Σταϊκούρας ενώπιον της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας, κλείνοντας έτσι- εκτός εντυπωσιακού απροόπτου- το «παράθυρο» νέων έκτακτων μέτρων στήριξης με δημοσιονομικό κόστος.
Η τοποθέτηση αυτή του υπουργού Οικονομικών δεν προκαλεί έκπληξη κι έρχεται μια εβδομάδα πριν από την κατάθεση του Προσχεδίου Προϋπολογισμού για το 2023, ο οποίος ενσωματώνει δύο προσδοκίες/στρατηγικούς στόχους:
- επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα
- ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το οικονομικό επιτελείο δεν θέλει να μπει στο κάδρο εν όψει των πολύ δύσκολων και σκληρών παζαριών για τις αλλαγές στο Σύμφωνο Σταθερότητας, που σαφώς και θα γίνουν πιο σύνθετα μετά τις πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία.
Ακολουθώντας πιστά το πλάνο των παρεμβάσεων στα όρια των δημοσιονομικών αντοχών, η εκτίμηση είναι ότι το φετινό έλλειμμα είναι πιθανό να κινηθεί τελικά κάτω από το όριο του 2%, όχι βέβαια με κάποιο... μαγικό ραβδί, αλλά για δύο πολύ συγκεκριμένους λόγους. Κατ' αρχάς, οι ρυθμοί ανάπτυξης πιθανότατα θα “τρέξουν” περισσότερο από το 5,3% του επίσημου αναθεωρημένου στόχου, δημιουργώντας μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο. Ο χώρος αυτός δεν πρόκειται να εξαντληθεί- εκτός αν προκύψουν έκτακτες πιεστικές ανάγκες- αλλά θα αξιοποιηθεί πολιτικά ως έξωθεν καλή μαρτυρία, σε μια συγκυρία όπου οι αγορές σφυροκοπούν αδιακρίτως τα κρατικά ομόλογα.
Ο δεύτερος λόγος που όπως όλα δείχνουν θα συνδράμει στη συγκράτηση του φετινού ελλείμματος, παρά τα μέτρα στήριξης που αγγίζουν το 4% του ΑΕΠ, είναι ότι το δημοσιονομικό κόστος για τις ενεργειακές παρεμβάσεις θα είναι μικρότερο των εκτιμήσεων. Το “μαξιλάρι” αυτό ενδέχεται να διαμορφωθεί στα 300- 350 εκ ευρώ ως το τέλος της χρονιάς.
Για το 2023, δεν θα ήταν υπερβολή να μιλήσει κανείς για “κινούμενη άμμο”. Η γραμμή για “στοχευμένα μέτρα στήριξης, περιορισμένης χρονικής διάρκειας σε όλη την Ευρώπη”, που εκφράζεται επισήμως από Ευρωπαίους αξιωματούχους, την επικεφαλής της ΕΚΤ και διεθνείς Οργανισμούς, ως... αντίδοτο στις πληθωριστικές πιέσεις, δεν είναι απολύτως βέβαιο ότι θα περάσει αναίμακτα από το Eurogroup, πόσο μάλλον όταν υπάρχει δυστοκία στη λήψη αποτελεσματικών μέτρων κόντρα στις καλπάζουσες τιμές του φυσικού αερίου και του ρεύματος.
Η παταγώδης αποτυχία του να βρεθεί ο διάδοχος του Κ. Ρέγκλινγκ στο “θρόνο” του ESM, είναι απολύτως δηλωτική των έντονων παρασκηνιακών παιχνιδιών ισχύος στο Eurogroup. Γι' αυτό ακριβώς και ο στρατηγικός δημοσιονομικός σχεδιασμός για το 2023 είναι η επιστροφή σε έστω χαμηλό πρωτογενές πλεόνασμα, παρά τη σχετική ευελιξία που παρέχει η Ρήτρα διαφυγής. Όπως εξηγούν, δε, αρμόδιες πηγές, ο υψηλός πληθωρισμός στη συγκεκριμένη συγκυρία μπορεί να αποδειχθεί βραχυπρόθεσμα ως και... ευεργετικός, καθώς εκτοξεύει το ονομαστικό ΑΕΠ, “ψαλιδίζει” το Χρέος κατά 25- 30 ποσοστιαίες μονάδες και αδυνατίζει το σενάριο να ζητηθούν μεσοπρόθεσμα υψηλά πλεονάσματα της τάξης του 2-2,5%.