Οι κυρώσεις «σημαδεύουν» τη ρωσική οικονομία

Μπορεί ο πρόεδρος Πούτιν και οι υπόλοιποι Ρώσοι αξιωματούχοι να εκφράζουν συχνά- πυκνά τη... συμπάθεια τους προς τους Ευρωπαίους πολίτες για το κακό που τους βρήκε, μετά από έξι “πακέτα” κυρώσεων, ωστόσο η πραγματικότητα είναι ότι κοιτάνε προς το εσωτερικό της χώρας τους.

Μπαίνοντας στον τέταρτο μήνα πολέμου στην Ουκρανία και μετά από αλλεπάλληλες κυρώσεις, εύκολα θα μπορούσε να καταλήξει κανείς στο συμπέρασμα ότι χωρίς τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου (και) προς τη Δύση, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά για τη Ρωσία. Ενδεικτικό είναι ότι μετά την ελεύθερη πτώση των πρώτων εβδομάδων, το ρούβλι ισορρόπησε, ενισχύθηκε έναντι του δολαρίου και του ευρώ κι αυτή η ισχυροποίηση- η μεγαλύτερη της τελευταίας δεκαετίας- οδήγησε στη χαλάρωση των περιορισμών συναλλάγματος. Θα ήταν, όμως, άτοπο να υποστηρίξει κανείς ότι η ρωσική οικονομία απλώς... γρατζουνίστηκε.

Σύμφωνα με το ειδικό, ενημερωτικό δελτίο από το Γραφείο Οικονομικών κι Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στη Μόσχα, ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε στο 17,5%, υποχωρώντας ταχύτερα από τις προβλέψεις Απριλίου της Κεντρικής Τράπεζας. Παρά ταύτα φαίνεται ότι είναι το βασικό πρόβλημα, καθώς “ροκανίζει” την αγοραστική δύναμη των Ρώσων.

Σύμφωνα με την Ρωσική Στατιστική Υπηρεσία (Rosstat) τον Απρίλιο 2022 έναντι του Απριλίου 2021 η αύξηση των τιμών των αγαθών στη ρωσική αγορά, προσέγγισε το 17,8%. Ειδικότερα αυξήσεις καταγράφηκαν στα τρόφιμα (+2,87%), στα μη εδώδιμα (+0,53%), στις υπηρεσίες (+1,07%). Τον Μάρτιο είχαν μειωθεί σημαντικά οι τιμές ορισμένων λαχανικών (αγγούρια) και των καυσίμων κινητήρων αερίου (κατά 17,4% και 10%, αντίστοιχα), τον Απρίλιο 2022 μειώθηκαν οι τιμές σε ακόμη περισσότερα αγαθά (τομάτες κατά 16,2%, μπανάνες κατά 10,2%, λάχανο κατά 6,4% ). Τον Μάρτιο οι τιμές αυτών των τριών προϊόντων είχαν αυξηθεί κατά περίπου 30- 40%. Παρά το διευρυμένο κατάλογο των αγαθών μειωμένων τιμών, οι τιμές πολλών αγαθών αυξήθηκαν τον Απρίλιο. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονταν τα παντζάρια (+19,2%), η μαργαρίνη (+12,9%) και τα μήλα (+10,7%).

Όσον αφορά στον ηλεκτρονικό εξοπλισμό, οι τιμές των εξωτερικών φορητών δίσκων αποθήκευσης δεδομένων (USB flash) μειώθηκαν κατά 15,6%, των τηλεοράσεων, των οθονών υπολογιστών, των ηλεκτρικών ειδών οικιακής χρήσεως και των φορητών υπολογιστών σχεδόν κατά 14%. Τον Μάρτιο, στο πλαίσιο της πρόσθετης ζήτησης και της υποτίμησης του ρουβλίου, οι τιμές των εξωτερικών δίσκων USB flash και οθονών είχαν αυξηθεί κατά 37%. Στα είδη υγιεινής συνεχίστηκε η άνοδος των τιμών τον Απρίλιο. Το σαπούνι τουαλέτας αυξήθηκε 12%, το σαπούνι πλυντηρίου 10,2%, τα ξυραφάκια μιας χρήσης, ο αφρός ξυρίσματος και τα σαμπουάν κατά 9%-10%.

Σε γενικές γραμμές, η απότομη επιβράδυνση του πληθωρισμού, σύμφωνα με δημοσιεύματα του ρωσικού Τύπου, που αναπαράγουν απόψεις επενδυτικών συμβούλων, έχει προκληθεί από: i) την αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου, ii) τη μείωση της ζήτησης για δανειακά κεφάλαια, iii) την αύξηση για καταθέσεις και iv) τη μείωση των εισοδημάτων του πληθυσμού. Αναμένεται περαιτέρω επιβράδυνση των τιμών, αν και δεν είναι ακόμη σαφές πώς θα συμπεριφερθεί ο τιμάριθμος ενόψει της εξάντλησης των αποθεμάτων αγαθών και της αύξησης των τιμών παραγωγής (στον κλάδο των τροφίμων λόγω της αναμενόμενης περιόδου συγκομιδής, οι τιμές θα πρέπει να διατηρηθούν σε χαμηλά επίπεδα).

Η προβλεπόμενη πτώση του ρωσικού ΑΕΠ το 2022 αναμένεται να είναι στο 10,4%. Μέχρι το 2023, η οικονομία θα πρέπει να σταθεροποιηθεί καθώς θα προσαρμοστεί στους διακεκομμένους εμπορικούς δεσμούς και στις μειωμένες εισαγωγές. Ωστόσο, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να παραμείνει στο 1,5% καθώς η Κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει μια πολιτική υποκατάστασης εισαγωγών για να αντικαταστήσει πολλές ξένες εταιρείες που εξέρχονται από την αγορά. Το ΔΝΤ προβλέπει πτώση 8,5% το 2022, με απώλεια 2 εκατ. θέσεων εργασίας κυρίως στη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη, που επηρεάζονται περισσότερο λόγω της πολύ μεγάλης συγκέντρωσης διεθνών εταιρειών που βρίσκονται σε αυτές τις πόλεις. Ωστόσο, η κρίση ανεργίας είναι πιθανό να εμφανιστεί σταδιακά, καθώς πολλές εταιρείες προσπάθησαν αρχικά να αποφύγουν τις απολύσεις και αντίθετα μειώνουν τους μισθούς, εισάγοντας περισσότερη μερική απασχόληση ή στέλνοντας προσωπικό σε άδεια άνευ αποδοχών.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το πώς βλέπουν οι ρωσικές επιχειρήσεις τις εξελίξεις. Οι κυρώσεις επηρέασαν την πλειοψηφία (86,8%) των ρωσικών εταιρειών, από αυτούς, το 77,4% είτε έχει ήδη προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, ή ελπίζουν ότι θα επιτύχουν ένα τέτοιο αποτέλεσμα στο εγγύς μέλλον. Ωστόσο, το 11,7% των εταιρειών δεν το κατάφεραν και αναγκάζονται να σταματήσουν εντελώς ή εν μέρει την λειτουργία των επιχειρήσεών τους. Η κατάσταση στις επιχειρήσεις αξιολογείται αρνητικά από την πλειοψηφία των επιχειρηματιών: το 67,1% δηλώνουν μείωση των επιχειρηματικών δεικτών, εκ των οποίων το 12,8% παραδέχτηκε ότι βρίσκεται ήδη σε κρίση και το 22,4% να ισορροπεί γύρω από το μηδέν. Μόνο το 10,4% των ερωτηθέντων επιχειρηματιών δήλωσε ότι η επιχείρησή τους είναι σταθερή και συνεχίζει να αναπτύσσεται.

Ταυτόχρονα, το 34,7% εκτίμησε θετικά τις ενέργειες της Κυβέρνησης για τη στήριξη των επιχειρήσεων ως ισορροπημένες και αποτελεσματικές, περισσότερο από το μισό, το 56,4%, τις αξιολογεί ως ανεπαρκείς. Ο ίδιος αριθμός επιχειρηματιών, πιστεύει ότι η οικονομική κατάσταση στη χώρα είναι δύσκολη και χρειάζονται ριζικές αλλαγές και ένα νέο οικονομικό μοντέλο που θα επιτρέπει στις επιχειρήσεις να «λειτουργούν άνετα και με ασφάλεια». Λιγότερο από το 4% είναι εξαιρετικά απαισιόδοξοι και πιστεύουν ότι «δεν υπάρχουν προοπτικές».