Πανευρωπαϊκός «πυρετός» για την Ενέργεια
Η ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για τους εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2021 φαντάζει ως όαση μέσα στο χάος που έχει προκαλέσει το Ουκρανικό.
Ο «αέρας» στο ΑΕΠ δημιουργεί ένα ανάχωμα στην επιβράδυνση, που θα προκαλέσει ο πολεμικός πυρετός, ενώ φαίνεται ότι θα μπορούσε να ανοίξει κάποιον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο για έκτακτα μέτρα στήριξης στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, με την προσδοκία ότι ο χώρος αυτός θα μεγαλώσει αν η Ευρώπη κινηθεί με τον ίδιο τρόπο που κινήθηκε στην πανδημία: «παγώνοντας» τους δημοσιονομικούς κανόνες για όσο απαιτηθεί.
Η επόμενη εβδομάδα φέρνει εξελίξεις. Κατ’ αρχάς, η Κομισιόν θα αποκαλύψει τα νέα «εργαλεία», που θα συμπεριληφθούν στο περιβόητο Toolbox για την ενεργειακή κρίση, με άγνωστο «Χ» την πηγή χρηματοδότησης. Αν το βάρος των νέων παρεμβάσεων- κρατικές ενισχύσεις ή/και δάνεια- κληθούν να το σηκώσουν οι Εθνικοί Προϋπολογισμοί, τότε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η διατήρηση της ρήτρας διαφυγής. Αν το βάρος αναληφθεί από κάποιο Ταμείο ή Μηχανισμό, τότε θα έχει γίνει ένα ακόμα σημαντικό βήμα για την αμοιβαιοποίηση των αναγκών και των χρηματοδοτικών μέσων στην Ευρώπη.
Πέρα από τα μέτρα που θα «απορροφήσουν» βραχυπρόθεσμα τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πάρουν αποφάσεις για το άμεσο μέλλον, που δεν αφορούν απλώς στην ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης αλλά στην ενεργειακή της αυτονομία. Ήδη, υπάρχουν σενάρια και μελέτες για το πώς η Ευρώπη μπορεί ως τον επόμενο Χειμώνα να κόψει το ομφάλιο λώρο με το ρωσικό αέριο και το ρωσικό πετρέλαιο. Λίαν αποκαλυπτική είναι αυτό το Bruegel, που εστιάζει στο αν τεχνικά αυτό είναι εφικτό, αλλά και οικονομικά βιώσιμο.
Είναι τεχνικά δυνατό;
Η απάντηση είναι «ναι». Σύμφωνα με τα στοιχεία, που επεξεργάστηκε το Bruegel, η Ευρώπη έχει αποθεματοποιήσει 320 TWh αερίου. Με εισαγωγές- ρεκόρ LNG, μπορεί να βγάλει το φετινό Χειμώνα και η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να ξαναγεμίσει τις αποθήκες πριν από τον επόμενο Χειμώνα. Χωρίς το ρωσικό αέριο, ακόμα και εισαγωγές- ρεκόρ LNG και προμήθεια από άλλους αγωγούς, δεν θα είναι αρκετές. Με αυτό το δεδομένο, η Ευρώπη θα πρέπει να περιορίσει τη ζήτηση για αέριο κατά τουλάχιστον 15%.
Είναι οικονομικά βιώσιμο;
Σύμφωνα με το Bruegel, θα είναι δαπανηρό αλλά βιώσιμο. Το ξαναγέμισμα των αποθηκών πριν από τον επόμενο Χειμώνα θα κοστίσει τουλάχιστον 70 δις ευρώ, σε σύγκριση με τα 10 δις ευρώ των προηγούμενων χρόνων. Οι ευρωπαϊκές εταιρίες πιθανότατα δεν είναι έτοιμες να πάρουν το ρίσκο. Ένας τρόπος για να αντιμετωπιστεί αυτό βραχυπρόθεσμα, είναι η εφαρμογή υποχρεώσεων στην αποθήκευση. Ένας άλλος τρόπος είναι να μοιραστεί αυτό το ρίσκο μεταξύ εταιριών και κυβερνήσεων. Κοινή προμήθεια LNG σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση του κόστους.
Επί της ουσίας, θεσμοί και διαδικασίες θα πρέπει να αναστραφούν κι όπως επισημαίνει το Bruegel, η επιτάχυνση της «πράσινης μετάβασης» θα πρέπει να είναι στον πυρήνα των νέων γεωπολιτικών προβλέψεων της Ευρώπης.