Γρίφος το φετινό ΑΕΠ
Τέσσερις ήταν οι βασικές παραδοχές, πάνω στις οποίες στηρίχθηκε το βασικό σενάριο του υπουργείου Οικονομικών, για ρυθμούς ανάπτυξης 4,8% τη φετινή χρονιά. Και οι τέσσερις έχουν τρωθεί, με συνέπεια το “καλό” σενάριο να προβλέπει, πλέον, ρυθμούς ως 3,5% και το “απαισιόδοξο” γύρω στο 2,3- 2,7%.
Στο οικονομικό επιτελείο ευελπιστούσαν ότι από το Φεβρουάριο κιόλας η αγορά θα μπορούσε να “ανοίξει” σταδιακά. Πλέον, με χαμένο το Μάρτιο, οι προσδοκίες είναι να γίνει επανεκκίνηση- έστω με click away- στις 5 Απριλίου, χωρίς αυτό να θεωρείται ακόμα το επικρατέστερο σενάριο. Υπενθυμίζεται ότι το εμπόριο καλύπτει περίπου το 12% του ΑΕΠ.
Συνυφασμένη με την πρώτη παραδοχή για επαναλειτουργία της αγοράς πριν τελειώσει το πρώτο τρίμηνο, ήταν- και παραμένει- η μεγάλη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Το φαινόμενο παρατηρήθηκε μετά το πρώτο lockdown αλλά δεν είχε διάρκεια, ενώ αν και έχουν συσσωρευθεί αποταμιεύσεις περί τα 20 δισ ευρώ, δεν είναι βέβαιο ότι θα “πέσουν” στην αγορά όσο διαρκεί η αβεβαιότητα. Επί του παρόντος καταγράφεται κινητικότητα στην αγορά ακινήτων και στις διαδικτυακές πωλήσεις.
Τρίτη παραδοχή, η ταχύτερη εκκίνηση της τουριστικής σεζόν. Οι καθυστερήσεις στο πανευρωπαϊκό πρόγραμμα εμβολιασμών και το δριμύ τρίτο κύμα της πανδημίας, που σαρώνει την Κεντρική Ευρώπη και κρατά κλειστά τα σύνορα, υποχρέωσαν σε αναθεώρηση των αρχικών πλάνων, ενώ και η επίσημη έναρξη στις 16 Μαίου δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συνοδευθεί από ροές επισκεπτών. Το πρόβλημα επιτείνεται από τη νέα αργοπορία των Ευρωπαίων στη συμφωνία για κοινούς κανόνες στις μετακινήσεις (Πιστοποιητικό Υγείας), με τις... κακές γλώσσες να βλέπουν σκοπιμότητες πίσω από τη στάση Γερμανών- Γάλλων ήτοι την πρόθεση τους να στρέψουν τους πολίτες τους στον εσωτερικό τουρισμό. Ήδη οι επαγγελματίες του κλάδου θεωρούν χαμένο και το πρώτο μισό του Ιουνίου, εκτιμώντας ότι είναι δύσκολος και ο στόχος για διπλάσιες εισπράξεις από πέρσι, βάζοντας τον πήχη γύρω στα 7,5 δισ ευρώ. Σημειωτέον ότι ο Τουρισμός έχει άμεση συμβολή στο 12% του ΑΕΠ, ενώ αν προσθέσει κανείς την έμμεση συμμετοχή του, ξεπερνά το 20%.
Η τέταρτη παραδοχή αφορά στους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και συγκεκριμένα στα 5,5 δισ ευρώ, με τις προκαταβολές των περίπου 2,2 δισ ευρώ να αναμένονται ως τις αρχές Αυγούστου. Και σε αυτό το πεδίο, οι καθυστερήσεις και οι παλινωδίες στην Ευρώπη μπορεί να στοιχίσουν. Το οικονομικό επιτελείο θα δώσει, πάντως, σκληρή μάχη, γνωρίζοντας εκ των προτέρων ότι η συνέπεια της ελληνικής πλευράς ως προς τα χρονοδιαγράμματα και την πληρότητα του σχετικού φακέλου, μπορεί να “κολλήσει” στις Βρυξέλλες. Το ελληνικό Σχέδιο, που υπερβαίνει τις 1.000 σελίδες, περνάει σήμερα από το Υπουργικό Συμβούλιο και την Τετάρτη θα δημοσιοποιηθεί και θα συζητηθεί, πριν υποβληθεί στις Βρυξέλλες στα μέσα Απριλίου. Το Σχέδιο περιλαμβάνει 150- 160 δράσεις, λεπτομερώς κοστολογημένες από ανεξάρτητο εκτιμητή (Grant Thornton), κάτι που έχει εκτιμηθεί δεόντων στις Βρυξέλλες. Αμέσως μετά την υποβολή του, η κυβέρνηση θα ενεργοποιήσει “ώριμα” επενδυτικά projects μεγάλου βεληνεκούς π.χ. ένα νέο διευρυμένο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ με προϋπολογισμό 1 δισ ευρώ, τα οποία θα χρηματοδοτηθούν κατ’ αρχάς από το ΠΔΕ. Με αυτόν τον τρόπο, εκτιμάται ότι θα δοθεί ώθηση στην οικονομία και δεν θα φανούν οι καθυστερήσεις στις εγκρίσεις των πρώτων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
“Αχίλλειος πτέρνα” μπορεί να αποδειχθεί η συμβολή του τραπεζικού τομέα και αυτό το γνωρίζουν καλά στο υπουργείο Οικονομικών, εξ ου και η επιτάχυνση του “Ηρακλή 2”, που μπορεί να οδηγήσει τα “κόκκινα” δάνεια σε μονοψήφιο ποσοστό ως το τέλος της χρονιάς. Σύμφωνα με ειδική μελέτη του ΔΝΤ, “μια στιβαρή ανάκαμψη στη μετά Covid εποχή, θα εξαρτηθεί από το αν οι τράπεζες θα έχουν επαρκή κεφάλαια για παρέχουν πιστώσεις. Ενώ οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες μπήκαν στην πανδημία με ισχυρή κεφαλαιακή βάση, είναι εκτεθειμένες σε κλάδους που χτυπήθηκαν σκληρά από την πανδημία”.
Αναμφίβολα, η μελέτη αυτή “φωτογραφίζει” (και) τις ελληνικές τράπεζες, με το λιανεμπόριο, την εστίαση και τον Τουρισμό να έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά “προβληματικών δανείων”. Το παρήγορο- ως τώρα- είναι ότι με τη λήξη της περιόδου αναστολής πληρωμών, η αθέτηση πληρωμών σε δάνεια που είχαν μπει σε moratoria περιορίζεται σε χαμηλό ποσοστό.