Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ δεν φέρνουν ανάλογα έσοδα...

Σε μια δύσκολη χρονιά, με τρελές υπερβάσεις δαπανών για μέτρα στήριξης και μεγάλες απώλειες εσόδων λόγω της βαθιάς ύφεσης, οι χρόνιες παθήσεις στη δομή και λειτουργία του φορολογικού συστήματος αποκτούν άλλη βαρύτητα.

Μια νέα συγκριτική μελέτη του Tax Foundation δείχνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην 5άδα των ευρωπαϊκών με τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ και το ερώτημα που ανακύπτει αβίαστα, είναι αν τελικά τα έσοδα είναι αντίστοιχα ή χάνονται στις “γκρίζες” ζώνες της γραφειοκρατίας του συστήματος και φυσικά της φοροδιαφυγής.

Με βάση τα στοιχεία του Ιανουαρίου του 2021, μόνο η Ουγγαρία, η Κροατία, η Δανία και η Σουηδία έχουν υψηλότερο ΦΠΑ από την Ελλάδα και όλες είναι χώρες εκτός Ευρωζώνης. Αν η σύγκριση γίνει εντός των “τειχών” του Ευρώ, τότε η Ελλάδα με τη Φινλανδία κρατάνε τα πρωτεία με συντελεστή 24%. Σημειωτέον ότι ο ευρωπαϊκός μέσος συντελεστής είναι 21%, δηλαδή 6 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον ελάχιστο συντελεστή που ορίζει η Οδηγία για το ΦΠΑ.

Αν και στη διάρκεια των μηνών της πανδημίας τα κράτη- μέλη μείωσαν τους συντελεστές για ευνόητους λόγους, η μείωση αυτή είναι προσωρινή και η λογική γενικώς είναι ότι αυξάνοντας τους φόρους στην κατανάλωση, αυξάνονται και τα δημόσια έσοδα. Όσον αφορά, δε, στους μειωμένους και υπερμειωμένους συντελεστές, η λογική είναι ότι εφαρμόζονται επί ειδών ή υπηρεσιών πρώτης ανάγκης, συνεπώς θα πρέπει να “ανακουφίζονται” τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Αφήνοντας στην άκρη τις ενστάσεις οικονομολόγων και αναλυτών, ότι αυτές οι κατηγορίες πολιτών πρέπει να ενισχύονται απευθείας και όχι εμμέσως, αφού δημιουργούνται στρεβλώσεις και “παράθυρα” παραβατικότητας, το ερώτημα που συνεχίζει να “καίει” είναι αν επιβεβαιώνεται η λογική “υψηλός ΦΠΑ = αυξημένα έσοδα”. Στην περίπτωση της Ελλάδας αυτό δεν ισχύει.

VAT Rates in European Union Member States and the United Kingdom, as of January 2021

Country

Super-reduced VAT Rate (%)

Reduced VAT Rate (%)

Parking VAT Rate (%)

Standard VAT Rate (%)

Austria

–

10 / 13

13

20

Belgium

–

6 / 12

12

21

Bulgaria

–

9

–

20

Croatia

–

5 / 13

–

25

Cyprus

–

5 / 9

–

19

Czech Republic

–

10 / 15

–

21

Denmark

–

–

–

25

Estonia

–

9

–

20

Finland

–

10 / 14

–

24

France

2.1

5.5 / 10

–

20

Germany

–

7

–

19

Greece

–

6 / 13

–

24

Hungary

–

5 / 18

–

27

Ireland*

4.8

9 / 13.5

13.5

21

Italy

4

5 / 10

–

22

Latvia

–

5 / 12

–

21

Lithuania

–

5 / 9

–

21

Luxembourg

3

8

14

17

Malta

–

5 / 7

–

18

Netherlands

–

9

–

21

Poland

–

5 / 8

–

23

Portugal

–

6 / 13

13

23

Romania

–

5 / 9

–

19

Slovakia

–

10

–

20

Slovenia

–

5 / 9.5

–

22

Spain

4

10

–

21

Sweden

–

6 / 12

–

25

United Kingdom

–

5

–

20

*Ireland temporarily cut its standard VAT rate from 23% to 21% due to COVID-19. On or after March 1, 2021, the standard rate reverts to 23%

Η τελευταία μελέτη της Κομισιόν για την “τρύπα” στα έσοδα του ΦΠΑ είναι αποκαλυπτική, συνάμα απογοητευτική. Αυτό που “μετράει” η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάθε χρόνο είναι τι χάνεται από τα δυνητικά έσοδα ΦΠΑ και ειδικά για την Ελλάδα η εικόνα μένει ίδια και απαράλλακτη: έχει τη δεύτερη χειρότερη επίδοση μετά τη Ρουμανία. Η μελέτη που δημοσιεύθηκε το Σεπτέμβριο, δηλαδή εν μέσω πανδημίας, έδειξε ότι το 2019 τα κρατικά ταμεία “έχασαν” ΦΠΑ περί τα 7 δισ ευρώ κυρίως λόγω φοροδιαφυγής, δηλαδή το 31,4% των δυνητικών εσόδων.

Με φόντο τα στοιχεία του Προϋπολογισμού, που δείχνουν ότι το 2020 οι εισπράξεις του ΦΠΑ ήταν περίπου 3,2 δισ μικρότερες από τις αρχικές εκτιμήσεις λόγω της δραματικής συρρίκνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, η μελέτη της Κομισιόν πριν ξεκινήσει το δεύτερο lockdown ήταν ότι η Ελλάδα θα χάσει το 36,9% των δυνητικών εσόδων ΦΠΑ (!!!), προφανώς λόγω του συνδυασμού της βαθιάς ύφεσης και της υψηλής παραβατικότητας.