Οι σημαντικότερες αλλαγές στο νομοσχέδιο για τις δημόσιες συμβάσεις
Σε διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου του υπουργείου Ανάπτυξης με το οποίο τροποποιείται ο νόμος που αφορά στη δημοπράτηση έργων και στις συμβάσεις που συνάπτει το Δημόσιο για αγαθά και υπηρεσίες, προκειμένου να αντιμετωπιστούν διαχρονικές παθογένειες οι οποίες έχουν επιπτώσεις στην προσέλκυση και την έγκαιρη υλοποίηση επενδύσεων.
Ο εκσυγχρονισμός του νομικού πλαισίου που διέπει τις δημόσιες συμβάσεις είναι εξαιρετικά κρίσιμος, ενόψει της αξιοποίησης δεκάδων δισ. ευρώ από το επόμενο ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου των ιδιαίτερα υψηλών εκπτώσεων σε διαγωνισμούς δημοσίων έργων, εκτός από την υποχρέωση αιτιολόγησης των προσφορών με απόκλιση άνω του 10% από τον μέσο όρο του συνόλου των εκπτώσεων που έδωσαν τα σχήματα που συμμετέχουν στο διαγωνισμό, αλλάζει και ο υπολογισμός του ύψους των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.
Με την ψήφιση του νόμου, η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης θα υπολογίζεται επί του προϋπολογισμού δημοπράτησης του έργου και όχι επί της τελικής αξίας της σύμβασης. Το ύψος της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης διαμορφώνεται σε ποσοστό 4% για προμήθειες και υπηρεσίες και σε 5% για έργα και μελέτες.
Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη δυνατότητα επίβλεψης δημοσίων έργων και από πιστοποιημένους οικονομικούς φορείς. Στόχος της ρύθμισης αυτής είναι να αντιμετωπιστεί το συχνό φαινόμενο της αδυναμίας επίβλεψης έργων λόγω έλλειψης προσωπικού στις τεχνικές υπηρεσίες των αναθετουσών αρχών.
Η ανάθεση της επίβλεψης θα γίνεται με απόφαση της προϊσταμένης αρχής κατά την κρίση της, κατόπιν πρότασης του αναδόχου τουλάχιστον τριών κατάλληλων πιστοποιημένων φορέων. Η αμοιβή του φορέα επίβλεψης βαρύνει τον προϋπολογισμό του έργου αλλά αποτελεί διακριτό ποσό της προσφοράς του.
Για τον περιορισμό των καθυστερήσεων στην υλοποίηση δημοσίων επενδύσεων, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι ο ανάδοχος οφείλει να ενημερώσει τη διευθύνουσα υπηρεσία εγγράφως για τυχόν αστοχίες στη μελέτη του έργου εντός χρονικού διαστήματος που κυμαίνεται μεταξύ 20 και 60 ημερών.
Στο σχέδιο νόμου προσδιορίζονται με μεγαλύτερη σαφήνεια οι συνθήκες υπό τις οποίες οι ανάδοχοι δημοσίων έργων δικαιούται πριμ ύψους 5% της αξίας της συμβατικής δαπάνης δίχως ΦΠΑ, σε περίπτωση ολοκλήρωσης των εργασιών νωρίτερα από τη συμβατική προθεσμία. Ο ανάδοχος δικαιούται bonus εφόσον ο χρόνος παράδοσης του έργου είναι μικρότερος κατά 10% του προβλεπόμενου στη σύμβαση.
Για να εξασφαλίζεται η παράδοση ποιοτικότερων έργων με διάρκεια στο χρόνο, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι ο χρόνος εγγύησης κατά τον οποίο ο ανάδοχος φέρει τον κίνδυνο του έργου και υποχρεούται στη συντήρησή του αυξάνεται σε πέντε από τρία έτη που ισχύει τώρα.
Ένας από τους στόχους της νομοθετικής πρωτοβουλίας των υπουργείων Ανάπτυξης και Υποδομών είναι και η ταχύτερη διαδικασία επίλυσης διοικητικών διαφορών. Με την ψήφιση του νομοσχεδίου, η προθεσμία για τον ανάδοχο να υποβάλει ενστάσεις μειώνεται σε 15 ημέρες από δύο μήνες που ισχύει τώρα.
Αντίστοιχα, μειώνεται και η προθεσμία εντός της οποίας ο υπουργός ή ο κατά περίπτωση αρμόδιος φορέας υποχρεούται να εκδώσει την απόφασή του επί της ένστασης, από τρείς μήνες σε 60ημέρες.
Σε ό,τι αφορά την εκπόνηση μελετών, η ολοκλήρωση των οποίων συχνά καθυστερεί σημαντικά με αποτέλεσμα να εκτροχιάζεται το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης δημοσίων έργων, εισάγεται για πρώτη φορά απώτατο χρονικό όριο 24 μηνών για καθυστερήσεις για τις οποίες δεν ευθύνεται ο ανάδοχος. Μετά το πέρας του χρονικού σημείου αυτού η σύμβαση διαλύεται.
Με τη νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης τροποποιείται ο νόμος 4412/2016 προκειμένου να ολοκληρώνονται ταχύτερα και οι διαγωνισμοί προμηθειών και γενικών υπηρεσιών.
Οι νέες διατάξεις προβλέπουν ότι στην περίπτωση που το κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, τότε εκδίδεται μία ενιαία απόφαση της αναθέτουσας αρχής, με την οποία επικυρώνονται τα αποτελέσματα όλων των σταδίων της διαδικασίας, αντί για δύο που ισχύει τώρα.
Με τον τρόπο αυτό επιταχύνεται η ολοκλήρωση της διαδικασίας ενώ περιορίζεται η δυνατότητα προσφυγής των υποψηφίων στην Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών και στο ΣτΕ, δεδομένου ότι οι αιτήσεις αναστολής γίνονται επί των αποφάσεων των διοικητικών υπηρεσιών.
Αντίστοιχα, όταν το κριτήριο ανάθεσης είναι η βέλτιστη σχέση ποιότητας - τιμής, προβλέπεται η έκδοση δύο αποφάσεων (δικαιολογητικά συμμετοχής μαζί με την τεχνική προσφορά και οικονομική προσφορά μαζί με τα δικαιολογητικά κατακύρωσης) αντί των τριών που προβλέπει η υφιστάμενη διάταξη.
Για την ενίσχυση της διαφάνειας στις δημόσιες συμβάσεις, καταργείται η διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού ο οποίος συνήθως δεν διενεργείται με ηλεκτρονικά μέσα, δημιουργώντας πρόσθετο διοικητικό βάρος για τις αναθέτουσες αρχές και τους οικονομικούς φορείς.
Οι διαγωνισμοί για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία άνω των 30.000 ευρώ και όχι άνω των 60.000 ευρώ που ισχύει τώρα, θα γίνονται μόνο ηλεκτρονικά μέσω του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ).
Για την ταχύτερη υλοποίηση συμβάσεων χαμηλής αξίας, αυξάνονται τα όρια των απευθείας αναθέσεων από τις 20.000 ευρώ στις 30.000 ευρώ για τις συμβάσεις προμηθειών και γενικών υπηρεσιών και στις 60.000 ευρώ για τις συμβάσεις έργων.
Στην περίπτωση εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, συμβάσεων παραχώρησης έργων και συμβάσεων που υλοποιούνται με σύμπραξη δημόσιου ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) με εκτιμώμενη αξία άνω των 30 εκατομμυρίων ευρώ, η αναθέτουσα αρχή θα μπορεί να προσλαμβάνει συμβούλους για την καλύτερη προετοιμασία και τη μείωση των καθυστερήσεων χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, με ανάρτηση της πρόσκλησης στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής και με ανώτατο όριο αμοιβής το 0,5% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης.