Προ των πυλών το νέο Εργασιακό

Οι βασικοί άξονες του νέου Εργασιακού βρίσκονται σήμερα στο τραπέζι του υπουργικού συμβουλίου κι όλα δείχνουν ότι το νομοσχέδιο, που αναμένεται να προκαλέσει νέο γύρο αντιπαράθεσης κυβέρνησης- αντιπολίτευσης, παίρνει το δρόμο για τη δημόσια διαβούλευση και τη Βουλή.

Εν μέσω της πρωτοφανούς κρίσης που έχει προκαλέσει η πανδημία και των ανατροπών (και) στις εργασιακές σχέσεις, με την καθιέρωση της τηλεργασίας αλλά και των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, το στοίχημα του νομοσχεδίου είναι να βάλει κανόνες και να παράσχει τη δέουσα ευελιξία σε επιχειρήσεις- εργαζόμενους, χωρίς όμως, να ανατρέψει κεκτημένα, όπως η πληρωμή των υπερωριών και ο σεβασμός του 8ώρου.

Αρμόδιες πηγές διαβεβαιώνουν ότι τα σενάρια περί απλήρωτων υπερωριών ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας και πως μια από τις πτυχές του νομοσχεδίου είναι απλώς η διευθέτηση του χρόνου εργασίας με μεγαλύτερη ευελιξία. Αυτό που τονίζουν, δε, οι ίδιες πηγές είναι ότι οι ισχύουσες διατάξεις προβλέπουν τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και μάλιστα με ρεπό. Ειδικότερα, το άρθρο 42 του 3986 του 2011 ορίζει ότι «σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ωρών εβδομαδιαίως, επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος να απασχολείται 2 ώρες την ημέρα επιπλέον των 8 ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των 40 (ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης). Αντί της παραπάνω μειώσεως των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ημερών αναπαύσεως. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους έξι (6) μήνες σε διάστημα δώδεκα (12) μηνών (περίοδος αναφοράς)».

Το ζητούμενο, σύμφωνα με έμπειρους νομικούς, είναι η διευθέτηση να «απλώνεται» σε ορίζοντα μεγαλύτερο της εβδομάδας, που ισχύει σήμερα. Κατά άλλους, η νέου τύπου διευθέτηση εργασίας, οδηγεί μοιραία στην de facto κατάργηση της υπερεργασίας, η οποία αμείβεται με προσαύξηση 20% επί του ωρομισθίου. Υπερεργασία είναι η απασχόληση 5 ωρών παραπάνω την εβδομάδα μετά τις 40 ώρες για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν πενθήμερο σύστημα απασχόλησης και 8 ωρών παραπάνω την εβδομάδα, για τις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα εξαήμερης απασχόλησης.

Όσον αφορά, δε, στις ώρες υπερωρίας, η κατεύθυνση είναι προς ενοποίηση των «οροφών», κάτι που συμπεριλαμβάνεται και στο πόρισμα της Επιτροπής Πισσαρίδη. Συγκεκριμένα, ενώ στη βιομηχανία προβλέπεται «ταβάνι» 48 ωρών ανά εξάμηνο, σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους προβλέπονται 120 ώρες ετησίως. Στόχος, είναι ενιαίο σύστημα υπερωριών, με «ταβάνι» τις 60 ώρες ανά εξάμηνο. Οι προβλεπόμενες προσαυξήσεις λόγω υπερωριών δεν αλλάζουν:

• Εργασία από 46η (πενθήμερο) και 49η (εξαήμερο) έως 120 ώρες ετησίως νόμιμης υπερωρίας, αμείβεται με προσαύξηση 40% στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο.
• Η υπέρβαση των 120 ωρών νόμιμη υπερωρίας ετησίως αμείβεται με προσαύξηση 60% στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο.
• Για κάθε ώρα που πραγματοποιείται και δεν θα τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες, θεωρείται κατ' εξαίρεση υπερωρία (μη νόμιμη) και καταβάλλεται στο μισθωτό αποζημίωση ίση με το 80% του ωρομισθίου.

Μεγάλο στοίχημα είναι η καθιέρωση της ηλεκτρονικής κάρτας, άρα και του ηλεκτρονικού ωραρίου, που θεωρητικά θα λειτουργήσει ως ασφαλιστική δικλείδα και για την τηλεργασία. Οι εργοδότες θα ενημερώνουν ψηφιακά για τα ωράρια και τις αλλαγές, επιτρέποντας τις ηλεκτρονικές διασταυρώσεις από την Επιθεώρηση Εργασίας. Το σύστημα θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε πρώτη φάση στις μεγάλες επιχειρήσεις και σε σύντομο (;) χρονικό διάστημα στο σύνολο του ιδιωτικού τομέα.

Όσον αφορά στις αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο, σημεία τριβής θα αποτελέσουν οι παρεμβάσεις στις συνδικαλιστικές άδειες, καθώς και η καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.