«Τσουνάμι» εταιρικών χρεοκοπιών βλέπει το ΔΝΤ
Πάνω από το 24% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ υπολογίζονται τα μέτρα στήριξης, που έχουν λάβει ως τώρα οι κυβερνήσεις απέναντι στην πρωτοφανή κρίση και κάπως έτσι διασώθηκαν πάνω από 54 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, ενώ συγκρατήθηκε η ύφεση σε διαχειρίσιμα- υπό προϋποθέσεις- επίπεδα. Ωστόσο, ήδη έχουν ξεκινήσει οι σκέψεις για την επόμενη ημέρα.
Σε μια συγκυρία, όπου και στην Ελλάδα πληθαίνουν οι φωνές που επισημαίνουν ότι το χρήμα δεν πρέπει, πλέον, να πέφτει στα «τυφλά», με οριζόντια μέτρα, αλλά να κατευθύνεται στις βιώσιμες επιχειρήσεις και στους εργαζόμενους, το ΔΝΤ στην ειδική του Έκθεση για την Ευρώπη εκτιμά ότι το κύμα των χρεοκοπιών που ανακόπηκε στην πρώτη φάση της πανδημίας, είναι αναπόφευκτο στους μήνες που έρχονται. Ο βασικός λόγος; Επιχορηγήσεις, δάνεια, κρατικές εγγυήσεις, αναστολές φορολογικών- δανειακών υποχρεώσεων μπορεί να αντιμετωπίζουν το οξύ πρόβλημα ρευστότητας, αλλά δεν δίνουν απάντηση στο πρόβλημα της υπερχρέωσης.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ταμείου, το 8% των επιχειρήσεων- δηλαδή περίπου 3 εκατομμύρια επιχειρήσεις- που ήταν φερέγγυες στην προ Covid εποχή, ενδέχεται να βαρέσουν «κανόνι» μέσα στο 2020, ακόμα κι αν εφαρμόζονταν όλα τα διαθέσιμα μέτρα στήριξης. Ακόμα και με την υπόθεση ότι αυτές είναι βιώσιμες επιχειρήσεις στην «επόμενη ημέρα», υπολογίζεται ότι θα χρειάζονταν «ενέσεις» περίπου 2% του ΑΕΠ, πέρα από τα μέτρα στήριξης που ήδη έχουν λάβει, μόνο και μόνο για να φτάσουν σε ένα επίπεδο, που απλώς δεν θα θεωρούνταν «σε δυσκολία»!
Η σύσταση του ΔΝΤ, ειδικά στις χώρες με περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο (όπως η Ελλάδα), είναι ότι από τη στιγμή που ελέω πανδημίας ο μετασχηματισμός των οικονομιών θα είναι μακροχρόνιος και γεμάτος προκλήσεις, τα μέτρα στήριξης θα πρέπει να κατευθύνονται εφεξής σε βιώσιμες επιχειρήσεις.
Ανάλογος, έντονος προβληματισμός υπάρχει ακόμα και στη Γερμανία, όπως αποτυπώνεται σε ενημερωτικό σημείωμα της ελληνικής πρεσβείας στο Βερολίνο. Η γερμανική Κυβέρνηση έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση εκτεταμένων μέτρων στήριξης των επιχειρήσεων προκειμένου να μειώσει τις ανεπιθύμητες συνέπειες λόγω της πρόσφατης υγειονομικής κρίσης. Μέχρι στιγμής τα μέτρα αυτά φαίνεται να αποδίδουν καρπούς με αποτέλεσμα κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο 2020 να παρατηρηθούν περίπου 10% λιγότερες πτωχεύσεις επιχειρήσεων. Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, τα μη βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα που υιοθετήθηκαν, συνέβαλαν σε μία τεχνητή παράταση ζωής πολλών επιχειρήσεων.
Στην πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (iFo) στην οποία συμμετείχαν συνολικά 120 οικονομολόγοι, διαπιστώθηκε ότι η κύρια αρνητική επίπτωση των επιχειρηματικών μέτρων που υιοθετήθηκαν, ένεκα της κρίσης του κορωνοϊού, ήταν η δημιουργία επιχειρήσεων «ζόμπι». Από τους συμμετέχοντες οικονομολόγους ποσοστό 86% εκτιμά ότι από την αρχή της υγειονομικής κρίσης, τον Μάρτιο 2020, έχει αυξηθεί ο αριθμός των λεγομένων επιχειρήσεων φαντασμάτων, ένα 9% δεν βλέπει καμία αλλαγή στα επίπεδα πριν από την κρίση, ενώ κανένας δεν εκτιμά ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων αυτών έχει μειωθεί από την αρχή της κρίσης της πανδημίας.
Συγκεκριμένα η συντριπτική πλειονότητα των συμμετεχόντων στην έρευνα συμμερίζεται την άποψη ότι η μη υποχρέωση αίτησης πτωχεύσεως αποτελεί και τον κυριότερο λόγο για την αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων φαντασμάτων. Ένα ποσοστό 50%, πιστεύει ότι οφείλεται στην πρόσφατη παράταση της αποζημίωσης για βραχυχρόνια εργασία μέχρι το τέλος του 2021, ένα ποσοστό 30% πιστεύει ότι οφείλεται στις κρατικές πιστώσεις μέσω της γερμανικής τράπεζας Παρακαταθηκών και Δανείων (kfw), το 25% στις κρατικές εγγυητικές επιστολές και το 22%, πιστεύει ότι οφείλεται στις πολιτικές πιέσεις που ασκούνται στις τράπεζες για χορήγηση επιχειρηματικών δανείων με λιγότερους περιοριστικούς όρους.