Στη Βουλή το ν/σ για τα πλαστικά - Ποια καταργούνται

Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος με το οποίο ενσωματώνεται η Οδηγία (ΕΕ) 2019/904 σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, απαγορεύεται η διάθεση των πλαστικών μίας χρήσης από τον Ιούλιο του 2021, ενώ ταυτόχρονα περιέχει προβλέψεις για εθνικά μέτρα με κίνητρα για πρόληψη και ανακύκλωση

Όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους:

(α) εναρμονίζεται η εθνική νομοθεσία προς την ενωσιακή

(β) θεσπίζονται μέτρα πρόληψης και μείωσης του αντίκτυπού ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον (ιδιαίτερα στο υδάτινο περιβάλλον) και την ανθρώπινη υγεία και

(γ) προωθείται η μετάβαση στην κυκλική οικονομία μέσω καινοτόμων και βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων, προϊόντων και υλικών.

Το νομοσχέδιο εισάγεται στην αρμόδια επιτροπή, προς επεξεργασία, την ερχόμενη Τρίτη.

"Σήμερα κάνουμε ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της πλαστικής ρύπανσης και την προστασία του Περιβάλλοντος", δήλωσε σχετικά ο κ. Χατζηδάκης κατά την κατάθεση του νομοσχεδίου.

"Το νομοσχέδιο για την απόσυρση των Πλαστικών Μιας Χρήσης έρχεται να αλλάξει συνήθειες της καθημερινότητάς μας. Πολιτεία, αγορά και πολίτες καλούμαστε να βγάλουμε από την καθημερινότητά μας πλαστικά μίας χρήσης επιζήμια για το Περιβάλλον, όπως πλαστικά προϊόντα που δεν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν, αλλά και τα οποία δημιουργούν το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης στις θάλασσές μας", ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός ΠΕΝ.

Σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, "αναλογιζόμενοι ότι το 50% των απορριμμάτων στη θάλασσα είναι Πλαστικά Μιας Χρήσης και ότι η χώρα μας φημίζεται για το περιβάλλον της και τις καθαρές θάλασσες και ακτές της, προχωρούμε σε μια ολοκληρωμένη παρέμβαση - η οποία όχι μόνο ενσωματώνει τη σχετική κοινοτική Οδηγία για την καταπολέμηση της πλαστικής ρύπανσης, αλλά και εισάγει εθνικά μέτρα, με κίνητρα για την Επαναχρησιμοποίηση των καθημερινών μας προϊόντων και την Ανακύκλωση αυτών".

Όπως έκανε γνωστό ο ΥΠΕΝ, στο Δημόσιο μάλιστα, η απόσυρση των Πλαστικών Μιας Χρήσης θα πραγματοποιηθεί 6 μήνες νωρίτερα.

"Νομοθετούμε έγκαιρα για να γνωρίζουν οι καταναλωτές και να προσαρμοστεί ομαλά η αγορά στα νέα δεδομένα. Η Ελλάδα από τον Ιούλιο του 2021 θα γίνει μία χώρα με λιγότερα Πλαστικά Μιας Χρήσης", τόνισε, καταλήγοντας στη δήλωσή του ο υπουργός.

Σημειώνεται, ότι της κατάθεσης του νομοσχεδίου είχαν προηγηθεί τρεις κύκλοι διαβουλεύσεων με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους κοινωνικούς φορείς, ενώ παρέμεινε και σε δημόσια διαβούλευση για τρεις εβδομάδες.

Τι προβλέπει το νομοσχέδιο:

Κατάργηση Πλαστικών Μιας Χρήσης από τον Ιούλιο του 2021

Στο Δημόσιο από τον Ιανουάριο του 2021

Με το εν λόγω νομοσχέδιο απαγορεύεται από τον Ιούλιο του 2021 η διάθεση στην αγορά 10 πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης. Πρόκειται για τα εξής πλαστικά προϊόντα:

* μαχαιροπίρουνα,

* πιάτα,

* καλαμάκια,

* περιέκτες από φελιζόλ

* κυπελάκια ποτών από φελιζόλ,

* περιέκτες τροφίμων από φελιζόλ,

* αναδευτήρες ποτών,

* μπατονέτες,

* στηρίγματα για μπαλόνια,

* καθώς και πάσης φύσεως προϊόντα που διασπώνται σε μικροπλαστικά (οξοδιασπώμενα πλαστικά).

Στόχος της απαγόρευσης σε αυτά τα πλαστικά προϊόντα είναι η μείωση της κατανάλωσης σε πλαστικά ποτήρια και πλαστικούς περιέκτες τροφίμων κατά 30% μέχρι το 2024 και κατά 60% μέχρι το 2026. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, προβλέπεται:

Ο επανασχεδιασμός των προϊόντων με οικολογικό πρόσημο. Ειδικότερα, τίθεται υποχρεωτικός στόχος χωριστής συλλογής των πλαστικών μπουκαλιών κατά 77% το 2025 και κατά 90% το 2029.

Για όσα προϊόντα απαγορεύονται, ορίζονται με ΚΥΑ εναλλακτικές λύσεις, ενώ η απαγόρευση αυτών ξεκινά 6 μήνες νωρίτερα για τον δημόσιο τομέα.

Όλα τα καπάκια θα πρέπει να είναι προσαρτημένα στα μπουκάλια τους μέχρι το 2024, ενώ τα πλαστικά μπουκάλια θα πρέπει να κατασκευάζονται από 25% ανακυκλωμένο περιεχόμενο το 2025 και από 35% αντίστοιχα το 2030. Για να διασφαλισθεί ότι όλοι συμμορφώνονται με τις νέες απαιτήσεις για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο εισάγεται το Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ 15343.

Παρέχεται ταυτόχρονα το κίνητρο στους παραγωγούς των προϊόντων αυτών να μειώνονται οι υποχρεωτικές τους εισφορές στα συστήματα ανακύκλωσης, όσο περισσότερο ανακυκλωμένο περιεχόμενο έχουν στα προϊόντας τους (eco-modulation).

Εισάγονται νέες απαιτήσεις σήμανσης από τον Ιούλιο του 2021, αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις συγκεκριμένων προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά είναι τα πλαστικά ποτήρια, τα υγρά μαντηλάκια, τα είδη προσωπικής υγιεινής και τα καπνικά προϊόντα.

Θεσπίζονται έως τον Ιανουάριο του 2023 συστήματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού για δύο νέες ομάδες προϊόντων όπως τα καπνικά προϊόντα και τα αλιευτικά εργαλεία, καθώς και άλλες 8 κατηγορίες προϊόντων (κυπελάκια ποτών, περιέκτες τροφίμων, περιέκτες ποτών, πακέτα και περιτυλίγματα, λεπτές σακούλες μεταφοράς, υγρά μαντηλάκια και μπαλόνια). Τα συστήματα διευρυμένης ευθύνης παραγωγού θα είναι υπεύθυνα για τη διαχείριση και για τον καθαρισμό των κοινόχρηστων χώρων και ακτών από τα απόβλητα των προϊόντων αυτών.

Όπως είχε προαναγγελθεί από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Χατζηδάκη, με το παρόν νομοσχέδιο νομοθετούνται και εθνικά μέτρα με κίνητρα για την ενίσχυση της Πρόληψης (επαναχρησιμοποίηση) στη δημιουργία πλαστικών αποβλήτων. Ειδικότερα με το νομοσχέδιο:

Θεσπίζεται περιβαλλοντική εισφορά για τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων από 01.01.2022. Τα χρήματα που θα συλλέγονται θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο και θα επιστρέφουν στους Δήμους και τις Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης που προκαλούν τα εν λόγω προϊόντα.

Θεσπίζεται η υποχρέωση διάθεσης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων από 01.01.2022. στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, καθώς και η υποχρέωση να πωλούν τα προϊόντα τους με έκπτωση, σε περίπτωση που ο καταναλωτής έχει δικό του επαναχρησιμοποιούμενο σκεύος.

Θεσπίζεται η υποχρέωση των δήμων να διαθέτουν δημόσιες βρύσες για τη δωρεάν παροχή πόσιμου νερού σε δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και παιδικές χαρές, από την 1η Ιουλίου του 2021.

Θεσπίζεται πανελλαδικό σύστημα επιστροφής εγγύησης στον πολίτη. Από 05.01.2023 οι πολίτες που θα επιστρέφουν στα σημεία πώλησης τα πλαστικά μπουκάλια -τα οποία θα επιβαρύνονται με λίγα λεπτά- θα λαμβάνουν πίσω τα επιπλέον χρήματα, ως ανταμοιβή για τη συμμετοχή τους στην ανακύκλωση. Για την αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου αυτού και τον καθορισμό της εγγύησης θα πραγματοποιηθεί μελέτη εφαρμογής έως τον Ιούλιο του 2021.

Διευρύνεται η περιβαλλοντική σήμανση σε όλα τα Πλαστικά Μιας Χρήσης που εμπίπτουν στην Οδηγία από 03.01.2022, ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες ποια προϊόντα προορίζονται για επαναχρησιμοποίηση, ποια για ανακύκλωση και ποια για κομποστοποίηση.

Παράλληλα, στα εθνικά μέτρα για τη μείωση της πλαστικής ρύπανσης που θεσπίζονται στο νομοσχέδιο, προβλέπονται και συγκεκριμένα αντικίνητρα, υπό τη μορφή κυρώσεων.

Ειδικότερα, στις περιπτώσεις διάθεσης προϊόντων που υπόκεινται σε απαγόρευση επιβάλλεται πρόστιμο που αντιστοιχεί:

Στον παραγωγό -1% επί του κύκλου εργασιών του προηγούμενου έτους, καθώς και στην

Στην επιχείρηση εστίασης: 5 ευρώ ανά τεμάχιο προϊόντος που διέθεσε στην αγορά (με ελάχιστο πρόστιμο τα 1.000 ευρώ).

Για τη μη απόδοση της Εισφοράς από τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων επιβάλλεται πρόστιμο:

Στις επιχειρήσεις εστίασης 1.000 ευρώ ανά παράβαση και σε περίπτωση υποτροπής διπλασιασμός των ποσών.

Για τη διάθεση προϊόντων που δεν πληρούν τις προδιαγραφές οικολογικού σχεδιασμού για ανακυκλωμένο περιεχόμενο επιβάλλεται πρόστιμο:

Στον παραγωγό ύψους -1% επί του κύκλου εργασιών του προηγούμενου έτους.