Φορολογικά «φτερά» στην Ερευνα και Ανάπτυξη

Να «πετάξει» κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ως προς τις δαπάνες για έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, έχει ως βάλει ως στρατηγικό στόχο η κυβέρνηση και τα κονδύλια των 72 δισ ευρώ από το ευρωπαϊκό «πακέτο» θα είναι το «κλειδί».

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, που θα επικαιροποιηθεί με βάση το Σχέδιο Ανάκαμψης, το οποίο θα υποβληθεί στις Βρυξέλλες στις 15 Οκτωβρίου, ο εθνικός στόχος για τον δείκτη «Ακαθάριστη Δαπάνη για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (ΑΕΔΕΤΑ)» ανέρχεται στο 1,30% του ΑΕΠ για το 2020 και ο στόχος για το 2030 στο 1,81%. Από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, καθώς και την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ΑΕΔΕΤΑ παρουσιάζει μια σταθερά ανοδική πορεία, αν και παραμένει ακόμα χαμηλή και σίγουρα κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Ένα από τα «εργαλεία», για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, είναι η παροχή ειδικών φορολογικών κινήτρων και η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ ενεργοποιεί τις “γενναίες” απαλλαγές που πέρασε τον προηγούμενο μήνα το υπουργείο Οικονομικών.

Ειδικότερα, αυξάνεται το επιπλέον ποσοστό φορολογικής έκπτωσης των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη από 30% σε 100%, ενώ εισάγεται νέα εναλλακτική διαδικασία υποβολής και εξέτασης αιτημάτων των επιχειρήσεων για τον έλεγχο και την πιστοποίηση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη, έτσι ώστε να αποφευχθούν οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Έτσι, εναλλακτικά, αντί της υποβολής δικαιολογητικών και της διαδικασίας ελέγχου εντός 10 μηνών (!), η επιχείρηση, συγχρόνως με την υποβολή της φορολογικής της δήλωσης, μπορεί να υποβάλει στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας τα απαραίτητα δικαιολογητικά, συνοδευόμενα από έκθεση ελέγχου για την πραγματοποίηση των δαπανών και το ύψος αυτών, η οποία υπογράφεται από ορκωτό ελεγκτή - λογιστή ή/και ελεγκτική εταιρεία. Σε αυτήν την περίπτωση, η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας προβαίνει σε έλεγχο επί του φυσικού αντικειμένου, ήτοι ελέγχει εάν οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες αφορούν σε δραστηριότητες έρευνας και τεχνολογίας ενός 6μήνου κι αν η προθεσμία παρέλθει άπρακτη, τότε οι δαπάνες θεωρούνται εγκεκριμένες.

Σημαντική λεπτομέρεια είναι ότι αν και η πλήρης έκπτωση των σχετικών δαπανών ξεκινά από την 1η Σεπτεμβρίου, οι αντιγραφειοκρατικές διαδικασίες καλύπτουν και αιτήσεις δαπανών που έχουν ήδη υποβληθεί στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας.

Παράλληλα ενεργοποιούνται φορολογικά κίνητρα και για φυσικά πρόσωπα, που θέλουν να επενδύσουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις. Πρόκειται για τους αποκαλούμενους «επενδυτικούς αγγέλους». Ειδικότερα:

• 1. Σε περίπτωση που φορολογούμενος - φυσικό πρόσωπο εισφέρει κεφάλαιο (angel investor) σε κεφαλαιουχική εταιρεία που είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, ποσό ίσο με το 50% του ποσού της εισφοράς του, εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημά του έτους εντός του οποίου πραγματοποιήθηκε η εισφορά. 
• 2. Η έκπτωση εφαρμόζεται για εισφορές κεφαλαίων φυσικού προσώπου - επενδυτή, μέχρι του συνολικού ποσού των 300.000 ευρώ ανά φορολογικό έτος, οι οποίες (εισφορές κεφαλαίων) διενεργούνται σε έως τρεις, κατά τον μέγιστο αριθμό, διαφορετικές νεοφυείς επιχειρήσεις και μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ ανά επιχείρηση. 
• 3. Η εισφορά κεφαλαίου εκτελείται υποχρεωτικά μέσω τραπεζικής καταθέσεως.  

Λαμβάνοντας υπόψη τις διαπιστώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αναφέρονται στην ετήσια έκθεση για το έτος 2020 και ειδικότερα τις αδύναμες διασυνδέσεις μεταξύ ερευνητικού και επιχειρηματικού τομέα καθώς και την ανάγκη ενίσχυσης της καινοτομίας, η στρατηγική για την περίοδο 2021-2027, θα πρέπει να δώσει έμφαση στην αντιμετώπιση των εν λόγω διαπιστώσεων με αυξημένη χρηματοδότηση της καινοτομίας των επιχειρήσεων, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα την διασύνδεση της έρευνας με τον παραγωγικό ιστό της χώρας.

Σύμφωνα με την Ενδιάμεση Έκθεση της Επιτροπής Σοφών, θα πρέπει να δημιουργηθεί Εθνικός Οργανισμός Επιστημών (ΕΟΕ), ο οποίος θα συντονίζει τη χρηματοδότηση και την αξιολόγηση της έρευνας. Ο βασικός στόχος είναι η δημιουργία μιας δομής που θα υποστηρίζει την έρευνα μακροπρόθεσμα, με σταθερή στρατηγική όσον αφορά τις προτεραιότητες και θα συντονίζει τις ερευνητικές χρηματοδοτήσεις στα Πανεπιστήμια και τα Ερευνητικά Κέντρα. Όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες της χώρας που υποστηρίζονται από τον κρατικό προϋπολογισμό να βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα αυτού του οργανισμού.