Σύμβουλοι μάνατζμεντ: Πόσο βλέπουν να διαρκεί η κρίση-Οι διανοιγόμενες ευκαιρίες
Βελτιώθηκαν αισθητά το δεύτερο τρίμηνο του έτους, οι προσδοκίες των συμβούλων μάνατζμεντ για την πορεία της οικονομίας τους επόμενους δώδεκα μήνες, μετά τη δραματική επιδείνωση που είχε καταγραφεί στο τέλος Μαρτίου 2020. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τα αποτελέσματα έρευνας του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) που παρουσιάστηκε σήμερα, στο πλαίσιο διαδικτυακής συνέντευξης.
Συγκεκριμένα, ο γενικός δείκτης GRe+1, ο οποίος είναι ο μέσος των δεικτών οικονομικής συγκυρίας και παραγωγικών συντελεστών, αυξήθηκε στο 27,5% έναντι 7,3% στο τέλος Μαρτίου 2020. Παραμένει όμως πολύ χαμηλότερος από το μέσο όρο του 2019 πού ήταν 42,5%. Η βελτίωση του δευτέρου τριμήνου οφείλεται και στις δύο συνιστώσες του γενικού δείκτη GRe+1. Παρατηρείται όμως ότι ο δείκτης οικονομικής συγκυρίας σημείωσε πολύ μεγαλύτερη αύξηση από αυτήν του δείκτη παραγωγικών συντελεστών: 29,3 έναντι 11,0 ποσοστιαίων μονάδων τρεις μήνες πριν.
Στο τέλος του δευτέρου τριμήνου 2020, ο μέσος όρος της διαφοράς μεταξύ των ποσοστών «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων για τις πέντε μεταβλητές του δείκτη οικονομικής συγκυρίας (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών) αυξήθηκε αισθητά: από την αρνητική τιμή -11% στο τέλος Μαρτίου 2020 αυξήθηκε σε 18,3%, δηλαδή κατά σχεδόν 30 ποσοστιαίες μονάδες. Η εξέλιξη αυτή προήλθε από τη βελτίωση όλων σχεδόν των συνιστωσών του δείκτη και ιδιαίτερα των προβλέψεων για τη μεγέθυνση της οικονομίας το επόμενο δωδεκάμηνο.
Σημαντική τόνωση της αισιοδοξίας υπήρξε και όσον αφορά τις προσδοκίες για τους συντελεστές της παραγωγής κατά τους επόμενους 12 μήνες. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος της διαφοράς «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για τις μεταβλητές του δείκτη παραγωγικών συντελεστών (ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο) αυξήθηκε σε 36,6% στο τέλος Ιουνίου 2020, από 25,6% το πρώτο τρίμηνο του 2020. Βελτίωση μάλιστα καταγράφηκε στις τέσσερις από τις πέντε συνιστώσες του δείκτη, ιδιαίτερα δε στην επιχειρηματικότητα.
Η έρευνα κατέγραψε επίσης και τις απόψεις των συμβούλων για τη διάρκεια της διαφαινόμενης ύφεσης. Η πλειονότητα των συμβούλων, 72,1%, θεωρεί ότι η ελληνική οικονομία θα επανέλθει σε ρυθμούς ανάπτυξης σε ένα έτος τουλάχιστον ή και περισσότερο. Το μερίδιο αυτό είναι επίσης αυξημένο έναντι του τέλους Μαρτίου 2020, όταν ήταν 68,0%. Υπάρχει όμως και ένα τμήμα συμβούλων, 26,5%, που προβλέπει βραχύτερη, μόλις έξι μηνών, ύφεση.
Εξετάσθηκαν επίσης οι προβλέψεις των συμβούλων για τις προοπτικές ανάκαμψης ορισμένων βασικών κλάδων της οικονομίας. Οι κλάδοι για τους οποίους αναμένεται ταχύτερη επιστροφή στα προ ύφεσης επίπεδα οικονομικής δραστηριότητας είναι οι τηλεπικοινωνίες και ΜΜΕ, 29,8%, και η βιομηχανία καταναλωτικών προϊόντων, 25,5%. Και οι δύο παράγουν βασικά προϊόντα και υπηρεσίες. Με σημαντικά μικρότερα, αλλά διψήφια ποσοστά ακολουθούν οι χρηματοποικονομικές υπηρεσίες και η ενέργεια. Τέλος, μονοψήφια μερίδια έχουν το εμπόριο και ο τουρισμός.
Επίσης, καταγράφηκαν οι ευκαιρίες που οι σύμβουλοι θεωρούν ότι υπάρχουν ή δημιουργούνται από την υγειονομική κρίση. Σημειώνεται ότι δεν καταγράφηκαν μεγάλες διαφορές, όπως είχε διαφανεί και από την έρευνα του προηγουμένου τριμήνου. Οι κατηγορίες που συγκέντρωσαν το υψηλότερο σκορ σχετίζονταν με την ψηφιακή τεχνολογία και το διαδίκτυο. Στις τρεις πρώτες θέσεις ισοβάθμησαν η διεύρυνση του φάσματος των υπηρεσιών που το δημόσιο προσφέρει ψηφιακά στους πολίτες, η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας από τις επιχειρήσεις και η απλούστευση των διαδικασιών στον δημόσιο τομέα μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας. Και οι τρεις αυτές ευκαιρίες, εφόσον αξιοποιηθούν, μειώνουν το λειτουργικό κόστος του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα. Ακολουθούν η αξιοποίηση της τηλε-εργασίας, η επέκταση του ηλεκτρονικού εμπορίου και η αποτελεσματικότερη λειτουργία του δημόσιου τομέα.
Τέλος, εξετάστηκαν οι απόψεις των συμβούλων για τα χαρακτηριστικά εκείνα των επιχειρήσεων που συντείνουν στην ταχεία ανάκαμψή τους. Οι σύμβουλοι θεωρούν ότι το σημαντικότερο είναι η προσαρμοστικότητα των επιχειρήσεων σε μεταβαλλόμενες οικονομικές και άλλες συνθήκες. Ο παράγοντας αυτός είχε σκορ 4,2. Στη δεύτερη και τρίτη θέση ήταν το μέγεθος των μονάδων και η οικονομική τους ευρωστία, η χρήση ψηφιακών μέσων, που συνδέονται με τις δυνατότητες μείωσης του κόστους και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ακολούθησε η εμπνευσμένη ηγεσία που αυξάνει την ευελιξία, εισάγει καινοτομίες, διαβλέπει και αξιοποιεί ευκαιρίες και συντείνει στην επιχειρηματική ανάπτυξη. Στην πέμπτη θέση κατατάσσεται η διεθνής δραστηριότητα, η οποία επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μεγενθύνονται και να διαφοροποιούν τις πηγές εσόδων και κερδοφορίας τους.