Βαριά η σκιά της Τράπεζας της Ελλάδας στην «επόμενη ημέρα»
Το γεγονός ότι στο οικονομικό επιτελείο παραμένουν σε κατάσταση «κόκκινου» συναγερμού επιβεβαιώνει ότι σε καθημερινή βάση ελέγχονται και αξιολογούνται τα στοιχεία από τα κρίσιμα μέτωπα της οικονομίας. Το ότι ήδη ο Πρωθυπουργός και το υπουργείο Οικονομικών προετοιμάζουν το έδαφος για νέες παρεμβάσεις, οριζόντιες ή στοχευμένες, ενισχύει τις αρχικές εκτιμήσεις ότι η έξοδος από το τούνελ είναι δύσβατη και γεμάτη στροφές.
Από τον Απρίλιο κιόλας, το υπουργείο Οικονομικών, ως όφειλε, συμπεριέλαβε στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και τα «κακά» σενάρια για το ΑΕΠ, με προβλέψεις για ύφεση ως 13,2% αλλά με την επισήμανση ότι πρόκειται για τις επιπτώσεις της πανδημίας, χωρίς να ληφθεί κανένα μέτρο στήριξης. Πλέον, έχοντας ξεδιπλώσει μέτρα που υπολογίζονται σε 24 δισ. ευρώ, στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι στη χειρότερη περίπτωση η ύφεση θα ακουμπήσει το 8%. Οι μετρήσεις της ΤτΕ για τις επιπτώσεις της καραντίνας χωρίς να συνυπολογιστούν τα μέτρα στήριξης αλλά και χωρίς να μετρηθεί η «ζημιά» στη ζήτηση και στους φόρους, αναμφίβολα προκαλούν πονοκέφαλο.
Το οικονομικό κόστος των περιοριστικών μέτρων, σε όρους ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, για το σύνολο της οικονομίας εκτιμάται σε 7,7% το 2020. Οι μεγαλύτερες απώλειες συγκεντρώνονται πρωτίστως σε κλάδους των υπηρεσιών και συγκεκριμένα στον κλάδο καταλυμάτων και υπηρεσιών εστίασης (-3,9%), καθώς επίσης και στους κλάδους χονδρικού και λιανικού εμπορίου, μεταφορών-αποθήκευσης και τεχνών και διασκέδασης.
Μικρότερες είναι οι επιπτώσεις στο δευτερογενή τομέα της οικονομίας, του οποίου οι κλάδοι δεν υπέστησαν διοικητικούς περιορισμούς. Ωστόσο, η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών, οι δυσχέρειες στις εισαγωγικές και εξαγωγικές διαδικασίες και βέβαια ο περιορισμός ή/και η αναβολή της ζήτησης για βιομηχανικά προϊόντα επηρέασαν τη μεταποίηση και ιδιαίτερα κλάδους που είναι περισσότερο ενσωματωμένοι στις διεθνείς αλυσίδες αξίας. Σε μικρότερο βαθμό φαίνεται ότι επηρεάζεται ο κλάδος των τροφίμων. Αντιθέτως, υπερδραστηριότητα υποθέτουμε για τον κλάδο παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων.
Ακόμα και αυτές οι προβλέψεις μπορεί να αποδειχθούν, όμως, αισιόδοξες, για δύο λόγους:
• Οι κίνδυνοι που προκύπτουν από την υποδραστηριότητα των τομέων της οικονομίας στη διάρκεια της καραντίνας και της περιόδου επαναφοράς δεν αναμένεται σε βάθος χρόνου να επηρεάσουν κατά τον ίδιο τρόπο όλες τις επιχειρήσεις. Το 87% των επιχειρήσεων σε αναστολή λειτουργίας είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις (0-9 εργαζόμενοι) που δεν μπορούν εύκολα να απορροφούν διαταραχές ρευστότητας, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος επιβίωσής τους και ανόδου του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
• Η σημαντικότερη αβεβαιότητα προέρχεται από την τουριστική δραστηριότητα. Στην περίπτωση που οι αεροπορικές μεταφορές και η εξωτερική ζήτηση τουριστικών υπηρεσιών αποκατασταθούν σε βαθμό χαμηλότερο από τον αναμενόμενο ή προκύψουν δυσμενείς εξελίξεις σε σχέση με την πανδημία παγκοσμίως, τότε οι συνδεδεμένοι κλάδοι της εστίασης και των καταλυμάτων αναμένεται να επηρεαστούν ακόμη εντονότερα.
Ειδικά όσον αφορά στον Τουρισμό, η πτώση των ταξιδιωτικών εισπράξεων για το 2020 αναμένεται να επηρεάσει κυρίως τους κλάδους των καταλυμάτων, της εστίασης και των μεταφορών, οι οποίοι σύμφωνα με τα στοιχεία της Έρευνας Συνόρων αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% της δαπάνης των ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα, αλλά και άλλους κλάδους άμεσα. Ενδεικτικά, μια μείωση των ταξιδιωτικών εισπράξεων των ξένων επισκεπτών κατά 60% σε σχέση με τις εισπράξεις του 2019 (ήτοι μείωση κατά περίπου 10,8 δισεκ.υρώ) θα οδηγούσε σε μια μείωση του ΑΕΠ κατά 5,3% και των εισοδημάτων των εργαζομένων κατά 4,1%.