Εκρηξη ελλείμματος λόγω πανδημίας-Ποιά έσοδα κατέρρευσαν

Πρωτογενές έλλειμμα ύψους 4,843 δισ. ευρώ παρουσίασε ο προϋπολογισμός στο πεντάμηνο Ιανουαρίου - Μαίου 2020 αποτυπώνοντας τις επιπτώσεις από την κρίση του κορωνοιού και το κόστος των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Για το διάστημα αυτό ο αρχικός στόχος του προϋπολογισμού προέβλεπε πρωτογενές πλεόνασμα 43 εκατ. ευρώ, ενώ πέρυσι την ίδια περίοδο είχε σημειωθεί πρωτογενές πλεόνασμα 916 εκατ. ευρώ.

Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία για την εκτέλεση του προυπολογισμού στο πεντάμηνο που δόθηκαν στη δημοσιότητα από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Επίσης το ίδιο διάστημα παρουσιάζεται έλλειμμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού (γενική κυβέρνηση) ύψους 7,494 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2,512 δισ. ευρώ.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 16.029 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 2.712 εκατ. ευρώ ή 14,5% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην επίπτωση από τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID-19. Επιπρόσθετα, εκκρεμεί η καταχώριση ποσού 79 εκατ. ευρώ περίπου (30 εκατ. ευρώ περίπου για το μήνα Απρίλιο 2020 και 49 εκατ. ευρώ περίπου για το μήνα Μάιο 2020) στους Αναλυτικούς Λογαριασμούς Εσόδων (ΑΛΕ) και συγκεκριμένα στην κατηγορία «Φόροι». Το ανωτέρω ποσό θα εμφανιστεί στους ορθούς ΑΛΕ μετά την επίλυση του υφιστάμενου τεχνικού προβλήματος.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 17.804 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2.502 εκατ. ευρώ ή 12,3% έναντι του στόχου. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 15.471 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2.225 εκατ. ευρώ ή 12,6% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σε σύγκριση με τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου 2020 που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας το οποίο κατατέθηκε στην Ε.Ε. στις 30 Απριλίου 2020 και οι οποίες περιέχουν τις επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, τα έσοδα από φόρους είναι αυξημένα κατά 232 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2020 αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε μόνο στην κύρια κατηγορία των Μεταβιβάσεων κατά 216 εκατ. ευρώ ή 15,8%.

Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:

α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 208 εκατ. ευρώ ή 25,2%,

β) ΦΠΑ καπνικών προϊόντων κατά 14 εκατ. ευρώ ή 5,7%,

γ) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 882 εκατ. ευρώ ή 14,2 %,

δ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 190 εκατ. ευρώ ή 10,8%,

ε) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 39 εκατ. ευρώ ή 4,7%,

στ) ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 67 εκατ. ευρώ ή 29,6%,

ζ) Φόροι με μορφή χαρτοσήμου κατά 26 εκατ. ευρώ ή 29,7%,

η) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 48 εκατ. ευρώ ή 25,9%,

θ) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 46 εκατ. ευρώ ή 37,4%,

ι) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 72 εκατ. ευρώ ή 10,4%,

ια) Λοιποί φόροι επί αγαθών κατά 11 εκατ. ευρώ ή 34,7%,

ιβ) Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών κατά 19 εκατ. ευρώ ή 15,2%,

ιγ) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 69 εκατ. ευρώ ή 13,8%,

εκ των οποίων : ΕΝΦΙΑ κατά 63 εκατ. ευρώ ή 13,4%,

ιδ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 386 εκατ. ευρώ ή 10,2%,

ιε) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) κατά 37 εκατ. ευρώ ή 10,2%,

ιστ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 18 εκατ. ευρώ ή 4,1%,

ιζ) Φόροι κεφαλαίου κατά 35 ή εκατ. ευρώ 36,2%,

ιη) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 53 εκατ. ευρώ ή 9,8%,

ιθ) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 114 εκατ. ευρώ ή 40,5%,

κ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 67 εκατ. ευρώ ή 10,8%,

εκ των οποίων : Eπιστροφές δαπανών κατά 31 εκατ. ευρώ ή 21,1%,

κα) Πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων κατά 312 εκατ. ευρώ ή 99,5%.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 1.775 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 209 εκατ. ευρώ από το στόχο (1.565 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1.294 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 117 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, τον Μάιο 2020 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 1.868 εκατ. ευρώ μειωμένο κατά 1.419 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, γεγονός που οφείλεται κυρίως στη λήψη μέτρων φορολογικής ανακούφισης όπως η αναστολή καταβολής του Φ.Π.Α. και των βεβαιωμένων οφειλών στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από τον κορωνοϊό, καθώς και η παροχή κινήτρου έκπτωσης 25% εφόσον κατέβαλαν εμπρόθεσμα τις οφειλές τους (ΦΠΑ και βεβαιωμένοι φόροι).

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 2.318 εκατ. ευρώ, μειωμένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 1.316 εκατ. ευρώ.

Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 2.200 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 1.212 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2020. Ωστόσο, σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες μηνιαίες εκτιμήσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας τα έσοδα από φόρους είναι μειωμένα για το μήνα Μάιο 2020 κατά 287 εκατ. ευρώ.

Σε καμία κύρια κατηγορία εσόδων δεν σημειώθηκε αύξηση έναντι του στόχου τον Μάιο 2020.

Αντίθετα, μειωμένες έναντι του στόχου ήταν τον Μάιο 2020 κυρίως οι εξής κατηγορίες εσόδων:

α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 71 εκατ. ευρώ,

β) ΦΠΑ καπνικών προϊόντων κατά 16 εκατ. ευρώ,

γ) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 555 εκατ. ευρώ,

δ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 53 εκατ. ευρώ,

ε) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 47 εκατ. ευρώ,

στ) ΕΦΚ λοιπών προϊόντων κατά 36 εκατ. ευρώ,

ζ) Φόροι επί χρηματοοικονομικών και κεφαλαιακών συναλλαγών κατά 19 εκατ. ευρώ,

η) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 16 εκατ. ευρώ,

θ) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 55 εκατ. ευρώ,

ι) Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών κατά 11 εκατ. ευρώ,

ια) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 18 εκατ. ευρώ,

εκ των οποίων : ΕΝΦΙΑ κατά 15 εκατ. ευρώ,

ιβ) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 26 εκατ. ευρώ,

ιγ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 178 εκατ. ευρώ,

ιδ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) κατά 39 εκατ. ευρώ,

ιε) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 14 εκατ. ευρώ,

ιστ) Φόροι κεφαλαίου κατά 14 ή εκατ. ευρώ,

ιζ) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 32 εκατ. ευρώ,

ιη) Μεταβιβάσεις κατά 29 εκατ. ευρώ,

ιθ) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 23 εκατ. ευρώ,

κ) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 52 εκατ. ευρώ

εκ των οποίων : Eπιστροφές δαπανών κατά 13 εκατ. ευρώ.

Οι επιστροφές εσόδων του Μαΐου 2020 ανήλθαν σε 450 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 103 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (347 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 27 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 36 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Μαΐου 2020 ανήλθαν στα 23.523 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 2.271 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (21.252 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης απόκλισης είναι:

α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 ύψους περίπου 747 εκατ. ευρώ (μισθωτών και επιστημόνων), η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),

β) οι αυξημένες εκροές του ΠΔΕ κατά 1.760 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω των δαπανών για αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων και των δαπανών για επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας του COVID-19 και

γ) οι αυξημένες πληρωμές για τόκους κατά 97 εκατ. ευρώ.

Με αντίρροπο χαρακτήρα κινήθηκε η υποεκτέλεση σε άλλες μείζονες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν με ανάλωση μέρους του αποθεματικού.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου - Μαΐου 2020 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 κατά 1.578 εκατ. ευρώ, λόγω του ΠΔΕ, το οποίο παρουσίασε αυξημένη δαπάνη κατά 2.195 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, κυρίως λόγω των προαναφερόμενων αιτιών.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Μαΐου 2020 ανήλθαν στα 5.351 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 1.207 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (4.144 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω των αυξημένων εκροών ΠΔΕ κατά 1.102 λόγω της πανδημίας του COVID-19.